BM Güvenlik Konseyi’nden Türkiye’ye kınama mesajı

BMGK, kınama mesajında Kıbrıs’ta “iki toplumlu, iki bölgeli ve politik eşitliğe dayalı bir federasyon temelinde adil bir çözüm çağrısı” yapıldı. Açıklamada “Güvenlik Konseyi, Kıbrıs’ta Türk ve Kıbrıslı Türk liderlerin yaptığı açıklamaları kınar. Güvenlik Konseyi, eski kararlarını ve açıklamalarını ihlâl eder nitelikteki tek taraflı adımlarla ilgili derin endişe duymaktadır” ifadeleri yer aldı.
Mesajda, yapılan tüm faaliyetlerin durdurulması ve Maraş bölgesinde Ekim 2020’den bu yana atılan adımların geri çekilmesi uyarısında da bulunuldu.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Türkiye’nin 1974’teki askeri müdahalesi sonrası KKTC’nin ilan edilmesi üzerine, 11 Mayıs 1984’te aldığı 550 numaralı kararda “Güvenlik Konseyi, Maraş’ın herhangi bir bölümüne kendi sakini dışındaki insanların yerleştirilmesi çabalarını kabul edilmez olarak niteler ve bu  bölgenin BM yönetimine devredilmesi çağrısında bulunur” ifadeleri bulunuyor. BMGK’nın çağrısında “BMGK kararlarının uygulanması, Maraş’ın BM yönetimine verilmesi” çağrısı da yapılıyor.
Diplomatlara göre, kınama kararı Çarşamba günü açıklanacaktı. Ancak Erdoğan’a yönelik dilin sertleştirilmesi konusundaki talepler üzerine tartışma iki gün boyunca sürdü. Bu sebeple, bir lidere BMGK’nın 15 üyesinin birden onayıyla yapıldığı nadir görülen kınama açıklaması, Cuma gününe kaldı.
DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI’NDAN BMGK’NIN KARARINA TEPKİ
Dışişleri Bakanlığı, karara ilişkin açıklama yaparak “BM Güvenlik Konseyi tarafından yapılan başkanlık açıklamasını ve çeşitli ülkelerden gelen temelsiz iddiaları ve adadaki gerçeklikle uyumsuz açıklamaları reddediyoruz” dedi. Açıklamanın devamında şu ifadeler yer aldı:

* KKTC Cumhurbaşkanı Sayın Ersin Tatar tarafından 20 Temmuz 2021 tarihinde açıklanan, Maraş açılımının ikinci aşaması hakkında BM Güvenlik Konseyi tarafından yapılan Başkanlık Açıklaması ile çeşitli ülkelerin yaptıkları, Adadaki gerçeklerle bağdaşmayan ve asılsız iddialara dayanan açıklamaları tümüyle reddediyor ve bunlara ilişkin KKTCnin verdiği cevapları tamamıyla paylaşıyoruz.
* Bu açıklamalar Maraşın KKTC toprağı olmadığı, KKTCnin Maraştaki mülklere el koyacağı ve buraya mülkiyet hakları hilafına yerleşimciler getireceği gibi mesnetsiz iddialara ve Rum-Yunan kara propagandasına dayanmaktadır.
* Maraş, KKTC toprağı olup, KKTC makamlarının iyi niyetli yaklaşımı çerçevesinde zamanında yerleşime açılmamış, askeri bölge olarak ilan edilmiştir.
* KKTC Hükümeti, geçtiğimiz Ekim ayında 47 yıldır kapalı tutulan ve artık çevresel tehlikeler de yaratmaya başlayan Maraşın iki ana caddesini ve plajını halka açmış, son olarak da Maraşın yüzde 3,5una tekabül eden pilot bölgenin askeri bölge statüsünü kaldırmıştır.
* KKTC makamlarınca Maraş açılımı kapsamında alınan tüm kararlar mülkiyet haklarına saygı çerçevesinde olup, uluslararası hukukla tamamen uyum içerisindedir. İddia edildiğinin aksine, BM Güvenlik Konseyi kararlarının ihlal edilmesi sözkonusu değildir. Kaldı ki BM Güvenlik Konseyi kararları mülkiyet ve egemenlik haklarının üzerinde değildir.
* Sayın Cumhurbaşkanımızca ifade edildiği üzere, bu adımlarla Maraşta yeni mağduriyetler oluşmayacak, herkesin yararına olacak şekilde, mevcut mağduriyetler giderilecektir. Öte yandan, BM Güvenlik Konseyi maalesef Kıbrıs meselesinde de sahadaki gerçekleri görmemekte ısrar etmektedir.

* Onyıllarca süren çabalar, Türk tarafının tüm iyi niyetine rağmen, Kıbrıs Rum yönetiminin uzlaşmaz tutumu nedeniyle, iki kesimli, iki toplumlu federal çözüme ulaşılmasını sağlayamamıştır. Taraflar arasında bu model üzerinde görüş birliği yokken, halen federal çözümde ısrar etmek artık Konseyin itibarına zarar vermektedir.
* Kıbrıs meselesinin adil, kalıcı ve sürdürülebilir bir çözüme kavuşturulmasına yönelik yeni bir müzakerenin başlaması, ancak Kıbrıs Türk halkının eşit egemenliğinin ve eşit uluslararası statüsünün tescil edilmesiyle mümkündür.
* Bu anlayışla, BM Güvenlik Konseyini, Rum-Yunan ikilisinin yanıltıcı propagandasından kurtulmaya, ayrıca KKTCnin, Maraş konusunda hukuka uygun olarak attığı adımlarını ve Cenevrede sunduğu yapıcı ve gerçekçi önerisini desteklemeye davet ediyoruz.
* Kıbrıs Rum tarafını hukuka aykırı şekilde ABye alan, hatta bu kararın siyasi olduğunu da pişkince söyleyen ABnin ve o dönemdeki hukuksuzluğa arka çıkan bazı Avrupa ülkelerinin şimdi hukuktan dem vurmasının hiçbir değeri yoktur. Bu güruhun bize hukuk dersi vermeye kalkması ise tam bir garabettir.
* Bu güruhu ve uluslararası toplumu bir kez daha Adadaki gerçeklerle yüzleşmeye, Kıbrıs Türk halkına yaptıkları haksızlıklara son vermeye, Kıbrıs Türk halkının iradesine ve 1960ta kazandığı egemen eşitliğine ve eşit statüsüne saygı göstermeye çağırıyoruz.
BİR TEPKİ DE KKTC’DEN

KKTC Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin bugün Kapalı Maraşa ilişkin maddi hatalar da içeren bir açıklama yaptığı belirtildi. Açıklamada, “KKTC, topraklarının bir parçası olan Kapalı Maraşta ezber bozan, yapıcı adımlar atmaktadır. Kamu alanlarının kullanılmaya başlanmasının yanı sıra, KKTC Bakanlar Kurulu, Kapalı Maraşın bir bölümünün askeri statüden çıkarılması kararı almıştır. Sayın Cumhurbaşkanımız Ersin Tatarın da sarih bir şekilde açıkladıkları üzere, alınan karar, uluslararası hukuka uygun olduğu gibi, mülk sahiplerinin haklarını da garanti altına almaktadır” denildi.
Açıklamada ayrıca, “KKTC Bakanlar Kurulunun askeri statüden çıkardığı bölgenin tekrar açılmasına matuf bir karar istihsal etmemiştir. BMGKnin, kapalı Maraşın ‘tekrar iskana açılmasına ilişkin Rum tarafının mesnetsiz iddialarına dayanarak açıklama yapması üzücüdür. Kapalı Maraşa yönelik kararlarımızın, Rum halkı arasında da memnuniyet oluşturmasına karşın, mülk sahiplerinin haklarını korumaya matuf açılımımıza BMGKnin olumsuz tepki göstermesi talihsizdir” ifadeleri yer aldı.
Başta Annan Planı olmak üzere, “iki bölgeli, iki toplumlu federasyonu” amaçlayan müzakere süreçlerinin Rum tarafının retçi tutumu nedeniyle başarısız olduğu vurgulanan açıklamada, “Federal çözüm modelini öngören ve yaklaşık 50 yıl sonuçsuz kalan müzakerelerin tüketildiği ve geçmişte kaldığı inkar edilemez bir gerçektir. Kıbrıs Türk tarafı, Kıbrıs Rum tarafıyla, işbirliğine dayalı sürdürülebilir, kalıcı bir anlaşmayı arzu etmektedir. Sürdürülebilir, kalıcı bir anlaşma ancak ve ancak, müktesep hakkımız olan egemen eşitliğin ve eşit uluslararası statünün tesciliyle mümkündür. Tüketilen bir çözüm modelini taraflara dayatmaya çalışmak yerine, BMGKnın, Adada galebe çalan olguları dikkate alan bir yaklaşım sergilemesi yerinde olacaktır” denildi.
BMGKnin açıklamasında yer alan “Kıbrıs halkı” ifadesinin de Kıbrıstaki gerçekleri yansıtmadığı kaydedilen açıklamada, “Adada tek bir halk değil, Kıbrıs Türk ve Kıbrıs Rum olmak üzere iki ayrı halk bulunmaktadır. BMGKnın bu olguyu da, açıklama ve kararlarında, dikkate almasını bekliyoruz” ifadeleri yer aldı.
Cumhurbaşkanı Tatarın Cenevrede düzenlenen 5+BM gayri resmi toplantısı sırasında yaptığı önerileri çerçevesinde Kıbrıs Türk tarafının, sürdürülebilir ve kalıcı bir anlaşmaya varılması çabalarına olumlu katkı yapmaya devam edeceği belirtildi.
KAPALI MARAŞ TARTIŞMASI
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kurban Bayramı’nın ilk gününe de denk gelen Kıbrıs harekatının 57. Yıldönümünde, 20 Temmuz günü yaptığı konuşmada, “Maraş’ta hayat yeniden başlayacaktır” dedi. Erdoğan, açılımın, Kapalı Maraş’ın yüzde 3,5’una tekabül eden pilot bölgeyi kapsayacağını söyledi. Bu açıklama sonrası başta BMGK’nın daimi üyeleri olan ABD ve Rusya olmak üzere birçok ülkeden tepki mesajları geldi.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, “Maraş’ın bazı kısımlarının Kıbrıs Türklerinin kontrolüne geçmesi açıklamalarını kınıyoruz” açıklaması yaparak Güvenlik Konseyi üzerinden sert bir yanıt verilebileceğini söylemişti.
BMGK’nın bir başka daimi üyesi Fransa’nın Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian da, Çarşamba sabah yaptığı açıklamada Kıbrıs Dışişleri Bakanı Nikos Christodoulides ile görüştüğünü, Maraş’ın bir kısmının açılması konusunda Kıbrıs Cumhuriyeti’ne destek verdiğini ve konuyu Birleşmiş Milletler gündemine getireceklerini açıklamıştı.
Son olarak BMGK’nın beş daimi üyesinden bir diğeri olan İngiltere de karardan kaygı duyduğunu açıkladı. Kıbrıs yönetimi, de konuyla ilgili olarak Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne başvuruda bulundu.