Avrupa Konseyi'nden Kavala için Türkiye'ye diyalog çağrısı

Gezi davasında ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkum edilen iş insanı ve insan hakları aktivisti Osman Kavala hakkında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) tarafından 10 Aralık 2019 tarihinde açıklanan ve 11 Temmuz 2022 tarihinde de onaylanan kararın uygulanma süreci Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi tarafından bu hafta Strasbourgda bir kez daha ele alındı.

DW Türkçeden Kayhan Karacanın haberine göre, Bakanlar Komitesi, AİHM kararları gündemli toplantısı sonunda AİHMnin Osman Kavala kararının uygulanış sürecinde Ankara ile teknik diyaloğu ön plana çıkaran politikasını sürdürdü. Komite, Ankara ile yürütülen üst düzey siyasi ve teknik görüşmelerin devam etmesini kararlaştırdı.

Kavalanın tutukluluğuna ilişkin hak ihlali kararı veren ve Kavalanın serbest bırakılmasını talep eden AİHMnin kararını uygulamayan Türkiye, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin denetimine girmişti. AİHM kararı gereği Kavalanın derhal serbest bırakılması için Ankaraya yeniden çağrıda bulunan ve diyalog vurgusu yapan Komite, Ankaraya yönelik bir yaptırım kararı almadı. Komite, Kavalanın avukatları ve kimi uluslararası sivil toplum kuruluşlarının Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisinin (AKPM) Kavala dosyasında devreye girmesi için yaptıkları çağrılara da olumlu yanıt vermedi.
KONSEY VE TÜRKİYE ARASINDAKİ TEKNİK GÖRÜŞMELER

Kavala dosyası 13 Kasım 2023 tarihinde Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Marija Pejcinovic-Buric ile Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidanın Ankarada gerçekleşen görüşmelerinde ele alınmış, Bakanlar Komitesi bu ziyaret sonrası Aralık 2023teki toplantılarında Mart 2024e kadar üst düzey teknik temasların devam etmesi yönünde karar almıştı. Bu karar kapsamında Avrupa Konseyinden üst düzey bir heyet Kavalanın serbest bırakılması için Türk yargı sistemindeki mevcut yolları görüşmek üzere 15 Şubat 2024 tarihinde Ankarada temaslarda bulunmuştu.

Bakanlar Komitesinin aldığı kararda geçen yıl her düzeyde başlatılan diyalog sürecinin yapıcı ve sonuç odaklı devam etmesi çağrısı yer aldı. Bu bağlamda Anayasa Mahkemesinin Osman Kavala tarafından yapılmış bireysel başvuruları AİHM kararları temelinde ivedilikle inceleyip karara bağlamasına özellikle vurguda bulunuldu. Komitenin kararında, Osman Kavala serbest bırakılmadıkça Türkiyenin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinden kaynaklanan yükümlülüklerini ve hukuk devleti ilkelerini ihlale devam edeceği de özellikle not edildi.

AKPM ŞİMDİLİK DEVREYE GİRMİYOR

Komite, AKPMnin Kavala dosyasında devreye girmesine şimdilik sıcak bakmıyor. Kavalanın avukatları ve kimi uluslararası sivil toplum kuruluşları (Human Rights Watch, The International Commission of Jurists, Turkey Human Rights Litigation Support Project) AKPMnin 12 Ekim 2023 tarihli Osman Kavala kararı gereği Bakanlar Komitesi ile Ortak Tamamlayıcı Prosedür adı verilen sürecin başlatılması çağrısında bulunmuştu.

Bugüne kadar somut olarak kullanılmayan bu yöntem, Bakanlar Komitesinde daha ziyade teknik düzeyde yürütülen diyalog sürecinin siyasi bir platform olan AKPM gündemine daha yoğun biçimde taşınması anlamına geliyor.

Geçtiğimiz haftalarda Kavala hakkında Strasbourga ayrıntılı bir dosya ileten uluslararası sivil toplum kuruluşları Bakanlar Komitesine AKPMnin 12 Ekim 2023 tarihli kararını olduğu gibi benimsemesi çağrısında bulunmuştu. AKPM kararında, Avrupa Konseyi ve AB ülkelerinin, Osman Kavala hakkındaki AİHM kararının yerine getirilmemesi halinde Magnitsky mevzuatları ya da benzeri hukuksal araçları kullanarak Ankaraya spesifik yaptırımlar uygulamaları da istenmişti.
AİHM OSMAN KAVALA KARARI NEYDİ?

AİHM kararlarının infazı Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi tarafından denetleniyor. Bakanlar Komitesi, AİHMnin 10 Aralık 2019 tarihli Osman Kavala kararı yerine getirilmediği gerekçesiyle 2 Şubat 2022 tarihinde Türkiye hakkında ihlal prosedürü adı verilen süreci başlatmış, bu kapsamda Türkiyenin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinden kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirip getirmediğini AİHMye sormuş, AİHM 11 Temmuz 2022 tarihinde Osman Kavala kararının yerine getirilmediğine hükmetmişti.

Kavalanın avukatları bu yıl Ocak ayında AİHMe yeni bir dava başvurusunda bulundu. Başvuru AİHMnin 2019 yılında verdiği kararla ilgili ihlal sürecinin devamı ve Kavala hakkında Türk mahkemeleri önünde 28 Eylül 2023 tarihinde kesinleşmiş mahkumiyet kararına ilişkin hak ihlali iddialarını kapsıyor. Başvuru henüz AİHM tarafından Türk hükümetine tebliğ edilmedi.

AKPMnin her yıl insan hakları aktivistlerine verdiği Vaclav Havel İnsan Hakları Ödülüne geçen yıl Osman Kavala layık görülmüş, ödülü 9 Ekim 2023 tarihinde Strasbourgda düzenlenen bir törenle Kavala adına eşi Ayşe Buğra Kavala almıştı.
SELAHATTİN DEMİRTAŞ İÇİN TAHLİYE ÇAĞRISI

Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi bu hafta Selahattin Demirtaş hakkındaki son AİHM kararını da ele aldı. Komite, AİHM kararı gereği Demirtaşın derhal serbert bırakılması çağrısını yineledi ve durumunda değişiklik olmaması halinde Haziran 2024teki oturumlarında ikaz niteliğinde bir ara karar alacağı mesajı verdi.