Cumhurbaşkanı Faustin-Archange Touadera, 21 Mayısta Twitterda Elon Muskınkilere benzer bir tweet attı. Bizi izlemeye devam edin yazan mesajın altında Bitcoinin Latince sloganı Vires in Numeris (Sayıların Gücü) yazıyordu.
Touadera bu mesajını Orta Afrika Cumhuriyetinin Bitcoini resmi ödeme aracı olarak kabul etmesinden yaklaşık bir ay sonra paylaştı.
Meclisin kararıyla Orta Afrika Cumhuriyeti El Salvadordan sonra Bitcoini resmi para birimi olarak kabul eden ikinci ülke olmuştu.
Zengin mineral kaynakları bulunan Orta Afrika Cumhuriyeti, dünyanın en yoksul ülkelerinden biri.
Yaklaşık 10 yıldır devam eden iç savaş ülkeyi harabeye çevirmiş durumda.
Hükümet isyancılarla savaşta Rus paralı asker şirketi Wagner grubundan destek alıyor.
Bazı yorumcular Bitcoin kararını, eski bir Fransız sömürgesi olan ülkenin Rusyayla daha yakınlaşmasını simgelediğini söylüyor.
Bitcoin kararından sonra, başkent Banguide mağazalar ve kafeler gibi işletmelerde ani bir ekonomik patlama olmadı.
2020de yayımlanan bir tahmine göre her 10 Afrika Cumhuriyeti vatandaşından dokuzunun internete erişimi yok. Bitcoin kullanmak için internet şart.
Ülkede elektriğin de sık sık kesildiği de dikkate alınınca bazıları, kripto paraların geleneksel paraların yerini alacağı teorisinin sınanması için Orta Afrika Cumhuriyetinin en ideal yer olup olmadığını sorgulamaya başladı.
Vizyoner plan
27 Nisanda açıklanan Bitcoin kararında çok fazla ayrıntı yoktu. Sadece bu adımın ülke için yeni fırsatlar yaratacağından söz ediliyordu.
Cumhurbaşkanı Touaderanın Bizi izlemeye devam edin tweetini ise Sango Projesi izledi.
Sango ülkenin resmi dillerinden birinin adı.
Hükümetin duyurusunu yaptığı bu vizyoner planın kripto yatırımına inanan herkes için harika bir fırsat olduğu savunuluyor ve insanlardan bir linke tıklayarak Sango Projesi için oluşturulan siteyi ziyaret etmeleri isteniyordu.
Siteye girenlerin daha fazla bilgi için bir gizli kod alması gerekiyor. E-postanızla kayıt yaptıktan sonra aldığınız bu kodla projenin gösterişli sayfasına erişiyorsunuz.
Burada, Orta Afrika Cumhuriyetinin yaratmak istediği bir ülke meclisi tarafından tanınan ilk yasal Kripto Merkezinin tanıtımı yapılıyor.
Sangonun metaversete gerçeklikle desteklenen ilk Kripto Adası olduğu söyleniyor.
Sunumda parlak cümleler kullanılıyor ama dijital finansal hizmetler şirketi Eversendden kripto uzmanı Stone Atwine siteden tam olarak ne yapılmak istendiğinin anlaşılmadığını belirtiyor.
Sitede insanların Bitcoinlerini kullanarak madencilik ve diğer sektörlere yatırım yapabileceği, kimseden gelir ve kurumlar vergisi alınmayacağı vurgulanıyor.
Atwine, birçok kripto para meraklısının işlerin yasal olduğu yerler aradığına dikkat çekerek bu girişimin bir potansiyeli olabileceğini söylüyor.
Orta Afrika Cumhuriyetinin zengin elmas ve altın madenleri var. Ülke diğer mineraller açısından da zengin ve Bitcoinle ülkeye yatırımcı çekilebileceği düşünülüyor.
Cumhurbaşkanı Touadera, Sango projesi için Bürokrasinin aşılaması nedeniyle ekonomi felsefemizi gözden geçirmemiz gerekiyordu diyor.
Belki bu hedef için söylenecek söz yok.
Ama kripto para ve sıradan Orta Afrika Cumhuriyeti vatandaşları söz konusu olunca şüphesiz daha fazla açıklamaya ve altyapıya ihtiyaç var.
Banguide kasava (nişastalı kökleri için yetiştirilen ve un elde edilen bir tropikal sebze) satan edith Yambogaze, Kripto paranın ne olduğunu bilmiyorum diyor:
Akıllı telefonum var. Ama kripto para kullanabilecek kadar hızlı internetim yok. Ayrıca kripto paraya güvenmiyorum çünkü internetten dolandırıcılık yapan insanlar var.
Bu şüphe, Devlet Başkanı Nayib Bukelenin Bitcoini haratetle savunduğu El Salvadorda da var.
Warwick Üniversitesinden kripto uzmanı Ganesh Viswanath-Natraj, El Salvadorda Chivo Cüzdanının kullanımında sorunlar yaşandı diyor.
Chivo Cüzdanı, devletin Bitcoin işlemlerini hızlandırmak için çıkardığı bir uygulama.
Uygulama, geçen yıl çıkarıldığında birçok kişi tarafından indirildi. Ama bu yıl neredeyse hiç kimse uygulamayı indirmedi.
El Salvadordaki bazı insanlar, Bitcoine güvenmediklerin söylüyor.
İnternet geliyor
Fakat, Orta Afrika Cumhuriyetinin kripto para birimine geçmesini destekleyenler sabırlı olunması gerektiğini düşünüyor.
Meclis Ekonomi, Planlama ve Maliye komisyonu üyesi milletvekili Jean Galvanis Ngassiyombo BBCye mülakatında henüz ülkesinde gerekli altyapının bulunmadığını kabul etti.
Ngassiyombo bununla birlikte, önümüzdeki yılın sonuna kadar fiber optik ağın kurulacağını ve herkesin internete erişimi olacağını söyledi.
Orta Afrika Cumhuriyeti, 2023ten itibaren fiber optik altyapısını paylaşmak için komşu ülke Kamerunla bir anlaşma imzaladı.
Ngassiyombo Bitcoin yasası bu teknolojik gelişme öngörülerek düzenlenmişti. Bu nedenle, teknoloji hazır hale geldiğinde biz de bunu kullanmak için hazır olacağız dedi.
Jean Galvanis Ngassiyombo bir kripto para yatırımcısı. Bize günlük fiyat dalgalanmalarını telefonda nasıl takip ettiğini gösterirken gülerek Bugün kazançlı bir gündü diyor.
Çtok az insanın banka hesabının olduğu bu ülkede Bitcoine geçilmesinin, insanları tasarrufa teşvik edeceği, bunun ayrıca paranın saklanması ve transferini daha güvenli hale getireceği söyleniyor.
Fakat pek çok insanın bu konuda şüpheleri de var.
Dr. Viswanath-Natraj, bazı avantajlarına rağmen gerçekte, yatırımcıların ülkenin mali istikrarı konusundaki kaygılarının faiz oranlarında artışa neden olabileceğine, Bitcoin fiyatlarındaki oynaklığın da mevduatlara sekte vurabileceğine dikkat çekiyor.
Orta Afrika Cumhuriyetinin resmi para birimi CFA Frangı. Beş bölge ülkesi tarafından daha kullanılan ve Fransa hükümetinin desteğine sahip bu para biriminim idaresi merkezi Kamerunda bulunan BEACde (Orta Afrika Devletleri Bankası). BEAC Orta Afrika Cumhuriyetinin Bitcoini resmi para birimi olarak kabul etmesinden mutlu değildi.
BEAC Başkanı Abbas Mahamat Tolli, Orta Africa Cumhuriyeti Maliye Bakanı Herve Ndobaya gönderdiği sert bir dille kaleme alınmış mektubunda Bitcoin yasasını, CFA Frangının yerini alacak ya da onunla rekabete girecek bir para birimi oluşturma arayışı olarak niteledi.
Tolli, yasanın yürürlükten kaldırılması çağrısında bulunarak, bunun bölgenin mali istikrarına zarar vereceğini savundu.
Bloomberge göre IMF de Bitcoin yasasının büyük hukuki sorunlara yol açabileceği, ekonomi politikaları ve şeffaflık konularında da zorluklar yaratabileceği uyarasında bulundu.
Sıradan insanların hayatlarını değiştiren yıkıcı güç diye nitelenen Bitcoini savunanlar için yerleşik ekonomik kurumların bu tutumu şaşırtıcı değil.
Fakat eleştiriler ve bunların geldiği yerler, Orta Afrika Cumhuriyetinin ekonomik amaçların yanında siyasi amaçları olduğuna da işaret ediyor.
Fransanın CFA Frangı üzerinde kontrolü var ve bu para birimi Euroya sabitlenmiş durumda. Bunun CFA Frangının istikrarını sağladığı söyleniyor. Ancak aynı zamanda bunun yeni-sömürgeci bir kontrol mekanizması olduğunu söyleyenler de var.
Bu görüştekilere göre, bu mekanizma, ekonomik bağımsızlığa engel olurken Fransanın, eski sömürgesindeki nüfuzunu da devam ettirmesini sağlıyor.
Jeune Afrique dergisi, hükümetteki bazı bakanların Fransadan uzaklaşma çabası içinde olduklarını yazdı.
Economist dergisinin araştırma birimi Economist Intelligence Unit uzmanlarından Nathan Hayes, BBCye BEACın tüm korkularına karşın, Orta Afrika Cumhuriyetinin CFA Frangıdan vazgeçmesinin pek de mümkün olmayacağını zira bunun büyük bir ekonomik çöküntüye yol açacağını söyledi.
Bu aynı zamanda Rusyaya doğru bir yönelime de işaret edebilir.
2016da Touaderanın göreve gelmesinden sonra Orta Afrika Cumhuriyeti, Fransa ile stratejik ortaklığından sapmaya başladı.
Bu kapsamda Wagner Grubu, isyancılarla mücadelesinde orduya deste vermeye başladı.
Wagnerin hizmetleri karşılığında Rusyaya madencilik ruhsatları verildiği iddiaları var.
Fakat milletvekili Ngassiyombo kripto paraya geçilmesinin Rusyayla ilgisinin olmadığı görüşünde.
Ngassiyombo Bizim işlerimizi yapma şeklimiz… bu ülkenin başkanının kendi halkı için kurmak istediği düzenle bağlantılıdır diyor.
Sangoda parlak sunuma bakılırsa Cumhurbaşkanı, sonsuz olanakların olduğu dijital bir gelecek yaratma arzusunda.
