Pakistan seçimleri neden önemli?

Parlamentonun feshedildiği 9 Ağustos 2023ten bu yana ülkeyi geçici bir hükümet yönetiyor.

Seçimlerin, ülkenin karşılaştığı iç ve dış zorlukların çözümü açısından önemli olduğu değerlendiriliyor.

Ülke bir yandan siyasi istikrarsızlık, sivil-asker dinamikleri, zayıf ekonomi, Belucistandaki isyan ve artan militan saldırılarıyla mücadele ediyor.

Öte yandan, yasaklı Pakistan Talibanı örgütünün saldırıları nedeniyle Afganistanla gerilim tırmanırken, Hindistanla ve İranla gerginlikler ve ABD-Çin rekabetinin dengelenmesi gibi dış sorunlarla da karşı karşıya.

Seçimler, Pakistanın küresel pozisyonunun yanında bölgesel ve küresel güçlerle diplomatik ilişkileri açısından da önemli sonuçlar doğuracak.

Ancak seçimlerin bazı bölgelerde güvenlik nedeniyle ertelenebileceği yönündeki spekülasyonlar nedeniyle belirsizlik sürüyor.

Hapisteki İmran Hanın etkisi
Seçimler, ülkenin siyasi ve ekonomik durumu açısından kritik görülüyor.

Ülke, hapisteki eski başbakan İmran Hanın liderliğindeki önemli bir siyasi parti olan PTInın baskıyla karşı karşıya olduğu, kutuplaşmış bir siyasi ortamda sandık başına gidiyor.

Hükümeti Nisan 2022de devrilen Han, bununla ilgili olarak Pakistanın güçlü ordusunu suçluyor.

Ordu 9 Mayıs 2023te İmran Hanın yolsuzluk davasında tutuklanmasının ardından ortaya çıkan iddialar ve şiddet olaylarının ardından, PTIya sert tepki gösterdi.

Hanın destekçileri güvenlik personeliyle çatıştı ve askeri tesislere saldırdı.

Pek çok açıdan ülkenin en popüler siyasetçisi olmaya devam eden Han, seçimlerden sadece bir hafta önce iki ayrı davada 10 yıl 14 ay hapis cezasına çarptırıldı.

Han, Ağustos ayından bu yana cezaevinde bulunuyor ve seçimlere katılması yasaklandı.

Partisinin seçim kampanyasını yürütmede engellerle karşılaştığı iddia ediliyor.

Buna karşılık, diğer partiler aktif olarak kampanya yürütüyor ve ittifaklar kurmaya çalışıyor.

Seçimlerin adil ve özgür bir şekilde düzenlenmesi ihtimalinin düşük olduğunu savunan ve seçimlerin meşruluğundan şüphe eden gözlemciler var.

Kasım 2023te sürgünden ülkeye dönen PML-N lideri ve eski Başbakan Navaz Şerifin genel olarak seçimi kazanacağı tahmin ediliyor ve ordunun desteğini aldığı iddia ediliyor.

Diğer yandan PML-Nnin kesin çoğunluğa ulaşamayabileceği ve koalisyon kurmak zorunda kalacağı tahminleri de yapılıyor.

Ekonomik ve siyasi kriz
Pakistandaki süregelen siyasi kriz ekonomik krizi daha da kötüleştirdi.

Uzmanlar, seçimlerden sonra yetkinin seçilmiş hükümete sorunsuz bir şekilde devredilmesinin ekonomik istikrara yardımcı olabileceğini söylüyor.

Siyasi partiler de seçim programlarında ekonomiye vurgu yaparak enflasyonu düşürme vaadinde bulundular.

Diğer yandan seçimler yaklaşırken ülkede militan grupların saldırıları arttı.

Pakistan Talibanı (Tahrik-i Taliban Pakistan - TTP) seçimleri hedef almayacağını açıkladı.

Bir PTI mitingine ve bazı adaylara yönelik saldırıları başka gruplar üstlendi.

Yetkililer endişeleri göz ardı etse de saldırılar seçimlere ilişkin belirsizliği ve endişeleri artırdı.

Kazananı neler bekliyor?
Seçimler aynı zamanda Pakistanın, İsrail-Hamas ve Rusya-Ukrayna savaşlarının sürdüğü bir dönemde komşuları ve bölgesel güçlerle ilişkilerinin sınandığı bir dönemde yapılıyor.

Pakistanın saldırılarda artış yaşaması nedeniyle komşu Afganistanla ilişkileri, mülteci sorunu, sınır anlaşmazlığı ve Kabilin TTPye müdahale etmemesi nedeniyle gerildi.

Seçimlerle ilgili endişeler, Ocak ayında komşu İrana yapılan misilleme füze saldırılarının ardından da su yüzüne çıktı.

Seçim kurulu Tahranla yaşanan gerilimin seçimleri etkilemeyeceğini açıklarken, 27 Ocakta İranda dokuz Pakistan vatandaşının öldürülmesi gerilimi daha da artırdı.

Hindistanın Ağustos 2019da Cemmu ve Keşmirin özel statüsünü kaldırmasından bu yana Pakistanın Hindistanla ilişkileri de donma noktasına geldi.

Yarışan siyasi güçler arasında PML-N, Hindistan dahil diğer ülkelere barış mesajı gönderme sözü verdi.

Çinin Güney Asyadaki nüfuzunu kontrol altına almayı amaçlayan Hindistanın ABDye yakınlığı, İslamabadı Pekine yaklaştırdı.

Çin, her koşulda dostu olduğu Pakistandaki Kuşak ve Yol Girişimi (BRI) projelerine milyonlarca dolar yatırım yaptı.

Seçimler öncesinde Pakistan da Çinden 2 milyar dolarlık kredinin devredilmesini talep etti.

Ancak mevcut jeopolitik senaryoda Pakistan, ABDnin Kabilden ayrılması ve İmran Hanın devrilmesinde ABDnin parmağı olduğu ve ABDnin yalanladığı iddialar nedeniyle stratejik ilişkilerinde gerileme yaşadığı Washingtonla ilişkilerini yeniden tanımlamak gibi kritik bir görevle karşı karşıya.

İslamabadın, ekonomisi çökerken yeni bir IMF programı için Washingtonun desteğine de ihtiyacı var.

Pakistan aynı zamanda Afganistandaki duruma ilişkin endişelerini paylaşan ve indirimli ham petrol sağlayan Rusya ile de bağlarını güçlendiriyor.

Pakistanda seçimleri kim kazanırsa kazansın önünde uzun bir yapılacaklar listesi olacak.