Nobel aldığını bütün dünyadan sonra öğrendi

2023 Nobel Barış Ödülü'ne layık görülen tutuklu İranlı kadın hakları aktivisti Nergis Muhammedi, Nobel Barış Ödülü aldığı herkesten sonra öğrendi ve açıklama yaptı: “Hayatımın geri kalanını parmaklıklar ardında geçirecek bile olsam bu ödül baskıyla mücadele etme kararlılığımı güçlendirdi.”

Norveç Nobel Komitesi, ödülü Muhammedi’nin “İran’da kadınlara yönelik baskıya karşı mücadelesi ve insan hakları ve özgürlüklerini teşvik etme mücadelesi” nedeniyle verdiğini açıklamıştı.

Muhammedi, ödülün duyurulmasının ardından The New York Times aracılığıyla yayınlanan açıklamasında, “Demokrasinin, özgürlüğün ve eşitliğin yerini bulması için çabalamayı asla bırakmayacağım” dedi.

“İran’ın cesur annelerinin yanında olacak, kadınlar özgürleşinceye kadar, baskıcı dini hükümetin yaptığı ayrımcılıklara, zulme ve cinsiyete dayalı baskılara karşı mücadele etmeye devam edeceğim.”

Muhammedi’nin kocası Taghi Rahmani, Nobel duyurusunun ‘demokrasi, insan hakları ve sivil eşitlik mücadelesine yeni bir pencere açtığını ve bunun Nergis’in sorumluluğunu ağırlaştırdığını’ söyledi. Rahmani, eşinin ‘aldığım her ödül beni insan hakları hedeflerim için daha güçlü kılıyor’ dediğini belirtti.

1981 ile 2005 yılları arasında toplam 5.000 gün hapis cezasına çarptırılan Rahmani, Sınır Tanımayan Gazeteciler’e göre ‘İran’ın en sık hapsedilen gazetecisi’.

İran, ödülün Muhammedi’ye verilmesini ‘önyargılı ve siyasi’ bir eylem olarak kınadı.

İran Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Nasser Kanani, yaptığı açıklamada, “Nobel Barış Komitesi’nin Barış Ödülü’nü, kanunları defalarca ihlal etmekten ve suç teşkil eden fiillerden hüküm giymiş bir kişiye verdiğini not ediyoruz” dedi.

İlk kez 22 yıl önce tutuklanan Muhammedi, ifade özgürlüğü ve kadın haklarına yönelik eylemleri nedeniyle 13 kez tutuklandı, beş defa hapse girdi ve toplamda 31 yıl hapis ve 154 kırbaç cezasına çarptırıldı.

Kasım 2021’den bu yana cezaevinde bulunan Muhammedi şu anda, ‘devlete karşı propaganda yapmayı’ da içeren suçlamalar nedeniyle Tahran’daki Evin Hapishanesi’nde hapis yatıyor.

Muhammedi, 122 yıllık ödülü kazanan 19. kadın ve insan hakları savunucusu Şirin Ebadi’nin 2003’te kazandığı ödülün ardından ikinci İranlı kadın oldu.

Ebadi, duyurunun ardından verdiği demeçte, “Bu ödül, dünyanın İran’da kadın hakları konusunda yürütülen faaliyetlere kulak verdiği ve müesses nizamın kadınlara uyguladığı zulmün görüldüğü anlamına geliyor.” dedi

Nobel Komitesi, Birleşmiş Milletler ve Uluslararası Af Örgütü’nün de aralarında bulunduğu insan hakları örgütleri, Muhammedi’nin derhal serbest bırakılması çağrısında bulundu.

Norveç Nobel Komitesi’nden yapılan duyuruda, Muhammedi’ye verilen ödülün aynı zamanda “İran’ın teokratik rejiminin kadınları hedef alan ayrımcılık ve baskı politikalarına karşı gösteri yapan” yüz binlerce insanı da selamladığı” ifadesi yer aldı.