Türkiye "yıldırma amaçlı' Gazeteci tutukluyor

Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütü, 2023 yılına ilişkin basın özgürlüğü bilançosunda, dünya genelinde 1 Aralık 2023 itibarıyla 521 tutuklu gazeteci bulunduğunu bildirdi.
Paris merkezli uluslararası kuruluş, 2022 yılında 569 olan bu sayının 2023te 521ye düşmesinde, Türkiye ve İranda yıl içinde sürekli gazetecilerin tutuklanıp tahliye edilmesinin rol oynadığını belirtti. RSFnin 2023 bilançosu, Türkiyede 43 gazetecinin yolunun, yıl içinde hapishaneden geçtiğini ortaya koydu.
Türkiyede 2022 sonunda 30 gazetecinin tutuklu bulunduğunu, bu sayının 1 Aralık 2023 itibarıyla ise yedi olduğunu ifade eden RSF, İranda da tutuklu gazeteci sayısının 45ten 21e düştüğünü bildirdi. Raporda, İranda 2023te yolu cezaevinden geçen gazeteci sayısının ise 58 olduğu belirtildi.
Türkiye ve İrandaki baskı yönteminin, gazetecilerin yıl içinde sürekli tutuklanıp bırakılması üzerine kurulu olduğunu belirten RSF, bu iki ülkenin adının en çok gazeteci tutuklayan ilk üç ülke arasında geçmemesinin sebebinin de bu olduğunu ifade etti. Türkiye konusundaki bilgi ve verilerin Türkiye: Yıldırma amaçlı tutuklama başlığıyla verildiği raporda, özellikle de Kürt gazetecilerin iktidar tarafından hedef alındığı bildirildi.
Türkiyede 1 Aralık itibarıyla tutuklu olan gazetecilerden dördünün Kürt olduğunu belirten RSF, Nisan 2023teki cumhurbaşkanlığı seçimlerinden önceki tutuklama dalgalarında 13 Kürt medya çalışanının gözaltına alındığını aktardı.
Daha karanlık tablo beklentisiRSF Türkiye Temsilcisi Erol Önderoğlu, raporla ilgili olarak DW Türkçeye yaptığı değerlendirmede, Türkiyede gazetecilerin yargı ve fiziki şiddet üzerinden hedef alınmasından uzun yıllar sonra, şimdi de otoriter politikalar ve gazetecilerin düşmanlaştırılması üzerinden halkın haber alma gücü gittikçe aşındırılıyor dedi.

Bilançoda 43 habercinin yıl içinde seçim havasında hapse düştüğü ve aylar sonra tahliye edildiğinin göz ardı edilmemesi gerekiyor ifadesini kullanan Önderoğlu, sözlerini İnsan haklarına endeksli bir demokratik politik proje devreye girmedikçe korkarım ki medya özgürlüğünün tablosu, rakamların ötesinde daha da kararacaktır diye tamamladı.
RSF raporuna göre, 1 Aralık 2023 itibarıyla en fazla tutuklu gazetecinin bulunduğu ülke 121 gazeteciyle Çin (Hong Kong dâhil) oldu. Çini 68 gazeteciyle Myanmar, 39 gazeteciyle Belarus, 36 gazeteciyle Vietnam, 28 gazeteciyle Rusya, 25 gazeteciyle Suriye ve 24 gazeteciyle Suudi Arabistan izledi. İlk 10daki diğer ülkeler ise İran (21), Mısır (19) ve Eritre (15) oldu.
45 gazeteci öldürüldüMesleki faaliyetleri nedeniyle tutuklu olan 521 gazetecinin yarısından fazlasının henüz yargılanmasına dahi başlanmadığını belirten RSF, 2023te dünya genelinde 45 gazetecinin de kamuoyunu bilgilendirme çabası içerisindeyken öldürüldüğünü duyurdu.
Bu, 33 gazetecinin öldürüldüğü 2002 yılından beri kaydedilen en düşük sayı oldu. En fazla gazetecinin öldürüldüğü yıllar ise özellikle Suriye ve Iraktaki savaşların etkisiyle 140 can kaybının kayıtlara geçtiği 2012 ve 2013 olmuştu. RSF verilerine göre, 2022de 61 gazeteci öldürüldü.
Raporda, son beş yılda kaydedilen kademeli düşüşün, kısmen gazeteci güvenliğinin artırılması ve 2003-2022 döneminde yaklaşık 600 gazetecinin görev başında öldürüldüğü Irak ve Suriyedeki çatışma dönemlerinin geride bırakılmasıyla açıklanabileceği belirtildi. RSF ayrıca, barış dönemlerinde, yasal düzeydeki iyileştirmelerin ve yaygın cezasızlıkla mücadeleye yönelik tedbirlerin de ölüm sayılarında kaydedilen düşüşte etkili olduğunu ifade etti.
Öte yandan son beş yılda ilk kez, savaş alanlarında ölen gazeteci sayısı, savaş alanı dışında öldürülen gazetecilerin sayısının toplamını geçti.
Bu yıl 1 Aralık itibarıyla 23 gazetecinin savaş alanında hayatını kaybettiğini belirten RSF, dokuz gazetecinin organize suçları, altı medya mensubunun ise yolsuzluğu araştırırken öldürüldüğünü duyurdu. 
Söz konusu 23 gazeteciden 13ünün Hamasın 7 Ekimdeki saldırılarından sonra Gazze Şeridinde, üçünün Lübnanda ve birinin de İsrailde öldürüldüğünü bildiren RSF, bu sayının sadece yaptıkları işle ölüm nedenleri arasında net bir bağlantı bulunan medya mensuplarını kapsadığını ifade etti. RSF, bölgede hayatını kaybeden toplam gazeteci sayısının ise 61 olduğunu belirtti.
Sembolik tabutlar içinde öldürülen gazetecilerin fotoğrafları, kurşun geçirmez kaskları ve can yelekleri - (07.11.2023 / Ramallah)Sembolik tabutlar içinde öldürülen gazetecilerin fotoğrafları, kurşun geçirmez kaskları ve can yelekleri - (07.11.2023 / Ramallah)Gazzede öldürülen Filsitinli gazeteciler için geçen ay Ramallahta düzenlenen sembolik cenaze töreninden bir kareFotoğraf: Nasser Nasser/AP/picture allianceUCMye Gazze başvurusuRSF Genel Sekreteri Christophe Deloire, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, Gazzede gazeteciler, siviller olarak ağır bir bedel ödüyor. Görevleri kapsamında öldürülen gazetecilerin sayısının çok yüksek olduğunu görüyoruz: En az 13ü küçücük bir bölgede can verdi. Durumun gerçekliğini ve gazetecilerin nasıl kasıtlı hedef alındığını tespit etmesi için Uluslararası Ceza Mahkemesine (UCM) şikâyette bulunduk dedi.
Deloire, Genelde ise çalışmaları sırasında ya da görevleri nedeniyle öldürülen gazetecilerin sayısında keskin bir düşüş saptandı. Bu düşüş uzun bir döneme yayılıyor. Neden mi? Haber merkezlerinde alınan güvenlik önlemleri, eğitim ve koruyucu ekipman tahsisi, dikkat, cezasızlıkla mücadelenin etkileri ve hükümetler arası kuruluşların faaliyetlerini sayabiliriz. Kuşkusuz STKların çalışmalarının da etkisi var ifadelerini kullandı.
54 gazeteci rehinRSF verilerine göre dünya genelinde şu an 54 gazeteci rehin tutuluyor. Bu, 2017den beri en düşük sayı olarak kayıtlara geçti. Rehin durumundaki gazetecilerin 38i Suriyede, dokuzu Irakta, dördü Yemende, ikisi Mali, biri de Meksikada kaçırıldı. RSF, söz konusu gazetecilerin birçoğunun, 2013-2015 yılları arasında Suriye ve Irakta IŞİD tarafından kaçırıldığını belirtti.
RSF bilançosuna göre, dünya genelindeki kayıp gazeteci sayısı ise 84. RSF, 2023te yedi gazetecinin daha kaybolmasıyla bu sayıya ulaşıldığını duyurdu.
Tutuklu kadın gazetecilerRSF, dünya genelinde 1 Aralık 2023 itibarıyla 67 kadın gazetecinin tutuklu olduğunu, bu kişilerden sekizinin bu yıl içinde tutuklandığını bildirdi.
Çin, Belarus ve Myanmarın tutuklu kadın gazeteci sayısında da başı çektiğini belirten RSF, dünya genelinde gazetecilere yönelik en ağır sekiz cezadan altısının da kadınlara verildiğini duyurdu.
RSF raporuna göre, Myanmarda Sai Zaw Thaike 20 yıl, Çinde Şu Zhiyong 14 yıl, İranda Nilüfer Hamedi 13 yıl, Belarusta Marina Zolatava ve Lyudmila Çekina 12şer yıl, İranda Elahe Muhammedi 12 yıl, Burundide Floriane İrangabiye 10 yıl ve yine Belarusta Valeriya Kastsiuhova 10 yıl hapis cezasına çarptırıldı.