Projeyle ilgili çalışmalar sürerken, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Cahit Turhan, Kanal İstanbul’dan günde 185 gemi geçirilebileceğini ve Boğaz’dan şu anda ancak 118-125 gemi geçirilebildiğini iddia etti.
Bakan, Kanal İstanbul’un yıllık net kazancının 1 milyar dolar civarında olacağını öne sürdü.
Turhan ayrıca İstanbul Boğazından geçen deniz aracı sayısında 15 yılda yüzde 25lik azalma olduğunu, geçen gemilerin taşıdığı yük miktarında ise yüzde 53lük artış olduğuna da dikkati çekti.
Kanal İstanbul’u savunanların en büyük gerekçelerinden biri kanal ile Türkiye’ye büyük gelir kaynağı yaratılacağı iddiası.
Buna karşı çıkanlar ise gemilerin Boğaz’dan ücretsiz geçme hakkı varken Kanal İstanbul’dan geçmeyeceğini öne sürüyor.
Independent Türkçenin haberine Eski İstanbul Gemi Trafik Hizmetleri eski Müdürü Tuncay Çehreli 2019 yılı için geçiş yapan 42 bin gemiden toplamda Montrö anlaşmasında dayanarak yer alan fener, ve tahlisiye ve sağlık ücretlerine ilave olarak, kılavuzluk ve, römorkör hizmetleri dahil toplam 143 milyon dolarlık gelir elde edildi. Bu da gemi başına 3 bin 400 dolar ediyor dedi.
Çehrelinin verdiği bilgilere göre, Panama Kanalı’ndan 2018 yılında 13 bin 795 gemi geçti. Bunlar 2 milyar 485 milyon dolar bıraktı. Yani geçen her gemi ortalama 180 bin dolar gelir bıraktı. Süveyş Kanalı’ndan 2018 yılında 18 bin 174 gemi geçti ve bunlar toplamda 5 milyar 8585 milyon dolar geçiş ücreti ödedi. Buradaki gemi başına geçiş ücreti ise ortalama 307 bin dolar.
Kanal İstanbul’dan Süveyş, Panama gibi gelir etmek mümkün mü?
Çehreli’ye göre bu sorunun cevabı hayır. Çünkü kanal geçiş ücretlerinin fiyatlandırılırken kanalın yapım maliyetinden ziyade oradan geçiş yapan gemilere kazandırdığı süre ve maliyet avantajının esas alındığını belirterek sözlerini şöyle sürdürdü:
Süveyş’ten geçen gemiler 20 gün kazanıyor. Panama’dan geçen gemiler 15 gün kazanıyor. Fazladan o kadar süre gitse gemi kirası, yakıt, personel gideriyle daha fazla ödeyecekler ve her iki kanalın da alternatifi çok uzun bir yolyok. Oysa Kanal İstanbul’un alternatifi olacak hemen yanındaki İstanbul Boğazı Boğaz’lar. Dolayısıyla Kanal İstanbul’un fiyatlandırmasını neye göre yapacaksınız?
Panama Kanalının yıllık işletme maliyetinin 1,2 milyar olduğuna dikkat çeken Çehreli, Kanal İstanbul’un yıllık işletme giderinin bir 1 milyar dolar olabileceği iddia etti.
Kanal İstanbul’un 15 milyar dolara mal olacağının iddia edildiğini belirten Çehreli, Bakan Turhan’ın ise yıllık bir milyar dolar gelir elde edilecek açıklamasını hatırlatarak itirazlarını şöyle sürdürdü:
Bakan’ın dediklerini doğru kabul edersek bir milyar dolar ile maliyeti nasıl karşılayacaksınız. Panama’nın sadece 2018 yılındaki işletme giderleri 1.2 milyar dolardı. Yani 2.5 milyar dolarlık gelirinin yarısı işletme giderlerine gitti. İstanbul Kanalı’da yapılırsa en az bir milyar dolar işletme gideri olabilir. Gelecek gelir ancak işletme giderine gideceği hesaplandı mı?
Çehreli, Boğazlar’dan geçen yıl ortalama 42 bin geminin geçtiğini hatırlatan Çehreli, şöyle konuştu:
Diyelim ki 50 bin geminin tamamı da Boğazlar’dan değil Kanal İstanbul’dan geçti. Bakan Bey, yılda net bir milyar dolar elde edeceğimizi söyledi. Bu geliri elde etmek için yıllık bir milyar dolarlık işletme giderini de karşılamamız lazım. O durumda her bir gemiden ortalama 40 bin dolar almamız gerekiyor ki bu parayı çıkarabilelim. Ya da Panama’daki Süveyş’teki gemi geçiş ücretlerini baz alarak bir fiyatlandırma yaptığımızı varsayalım. O zaman soru şu? Şimdi Boğaz’larda ortalama 3 bin 400 dolar veren gemilerden Bakanın net bir şekilde söylediği ortalama 100 bin doları nasıl alacaksınız?
Kanal İstanbul’un İstanbul Boğazı’na göre yolu kısaltmadığı gibi 13 km. daha uzun olacağını öne süren Çehreli, “Hadi iyimser düşünelim finansını bulduk, diğer sorunları hallettik. Yılda 50 bin geminin geçer mi? Hemen yanında daha geniş İstanbul Boğaz’ı varken, neredeyse kat be kat ucuza geçebilecekken neden gemiler Kanal İstanbul’dan geçsin. Kimseyi zorla geçmeye zorlayamazsın diye konuştu.
