20 Mayıs’ta Dışişleri Bakanlığı’nın KHK’yla ihraç 249 diplomatı hakkında verilen gözaltı kararı verilmiş ve yaklaşık 100 diplomat gözaltına alınmıştı. Hizmet Hareketi’ne yönelik operasyonlar kapsamında gözaltına alınan diplomatlara yoğun biçimde işkence yapıldığı iddiaları üzerine Ankara Barosu bir avukat grubu görevlendirdi ve işkence iddialarını araştırdı. Baro’nun hazırladığı raporda doğrudan işkence görenler belirlendi ve darp, çırıl çıplak soyma, jopla makatı zorlama gibi farklı işkence metodlarının KHK’yla ihraç diplomatlar üzerinde kullanıldığı belirlendi.
Raporun dünya basınında ve uluslararası insan hakları savunucuları nezdinde yansımaları oldu.
Reuters Haber Ajansı ve İngiliz yayın kuruluşu BBC işkence iddialarına geniş yer ayırdı. Medya kuruluşları, Ankara Barosu’nun bu konudaki tespitlerinin “bağımsız ve inandırıcı”olduğuna vurgu yaptılar.
BBC TÜRKÇE, HABERE GENİŞ YER AYIRDI
İngiliz Yayın Kuruluşu BBC’nin Türkçe Servisi işkence iddialarına geniş yer ayırdı.
Gözaltına alınan eski Dışişleri Bakanlığı çalışanları:
• Avukatlar Müvekkillerimiz işkenceyle tehdit edildi diyor.
• Ankara Emniyet Müdürlüğü ise Avukatlarıyla görüşüyorlar diyerek iddiaları yalanlıyor. @FundanurOzturkün haberi https://t.co/fCIskKytT2
— BBC News Türkçe (@bbcturkce) 28 Mayıs 2019
BBC, gizlilik kararı bulunan dosya kapsamında kaç kişinin gözaltında olduğunun net olarak bilinmediğini ve bu ayının 20 Mayıs’tan bu yana yakalananlarla ve teslim olanlarla birlikte 100’den fazla olduğunun sanıldığını kaydetti.
HDP Kocaeli milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu’nun bu konuda mecliste soru önergesi verdiğini hatırlatan BBC, Gergerlioğlu’nun “20 şüphelinin ağır işkenceye maruz kaldığı iddialarının olduğunu” yazdı.
BBC TÜRKÇE’YE KONUŞAN AVUKATLAR İSİMLERİNİ VERMEKTEN ÇEKİNDİ
BBC Türkçe’ye konuşan avukatlar “Cuma’ya kadar gözaltında kalacak müvekkillerinin güvenliği için” haberde isimlerinin yer almasını istemedi.
BBC Türkçe, ardından avukatların işkence anlatımlarına yer verdi:
“Cumartesi gecesi akşam saatlerinde sorgu için almışlar, aşağıya götürmüşler, akabinde gözlerini bağlamışlar. Çırılçıplak soyup ellerini arkadan kelepçelemişler. Başı yere gelecek pozisyonda dizlerinin üstünde tutmuşlar. Makatını yağlayıp çevresinde cop gezdirmişler ve konuşmazsa cop sokacaklarını söylemişler.
“Gözaltı süresinin biteceği Cuma gününe kadar konuşmazsa bu muamelenin devam edeceğini, etkin pişmanlık ifadesi istediklerini söylemişler. Müvekkilim de orada fenalaşınca işkenceyi kesmişler. Gece tuvalete kalktığında yere yığılmış, sabah kahvaltıda yeniden bayılmış. Bunun üzerine apar topar hastaneye götürmüşler.”
AVUKATLAR: İŞKENCE UZMAN BİR EKİP TARAFINDAN YAPILMIŞ
BBC Türkçe’ye konuşan avukat, müvekkilinin hastanede muayene edildiğini ancak yanında polisler olduğu için işkenceyi doktora anlatmaktan korktuğunu ifade etmiş:
“Müvekkilim işkence gördüğünü söylediğinde hiç böyle bir şey aklıma gelmedi, hemen ‘Kaldır tişörtünü göreyim’ dedim, dayak zannettim, belki fotoğrafını çekebilirim diye düşündüm. Fakat bunları anlattığında nutkum tutuldu. İşkence uzman bir ekip tarafından yapıldığı için vücudunda bir iz, emare yok.”
BBC Türkçe’ye konuşan 3 farklı avukatın söylediklerine göre, gözaltında tutulan en az 6 kişi “makata cop sokma eylemine ya da tehdidine”, en az 20 kişi ise koğuştan ayrı bir odada işkenceye maruz kaldı.
DİPLOMATLAR İTİRAFÇI OLMAYA ZORLANIYOR
Avukatlar, müvekkilllerinin işkenceyle itirafçı olmalarının istendiğini belirtti.
Avukatlar, gözaltında tutulan kadınların serbest bırakılmasıyla işkencenin başladığını ve gözaltı sürelerinin uzatılması için mahkemeye çıkarılan bazı şüphelilerin maruz kaldıkları işkenceden ötürü “sekerek yürüdüğünü” anlattı.
“Bir kısmına cop sokulmuş, bir kısmına da copun ucu yağlanıp anüs bölgesinde gezdirilerek tehdit yinelenmiş. Bu işkencelerden sonra bir kişi etkin pişmanlıktan yararlanacağını, ne isterlerse imzalayacağını istediğini söylemiş. Etkin pişmanlıktan yararlanmayan kişilere ise, ‘Size Cuma’ya kadar süre, konuşmazsınız her türlü şeyi yapacağız’ demişler.”
AVUKATLAR: DOSYALAR BOŞ
Avukatlar dosyanın “boş” olduğunu ve “itiraf almak için işkence yoluna başvurulduğunu” vurguladılar.
Bir avukata göre, “işkenceyle etkin pişmanlık ifadesi imzalayan” yaklaşık 10-15 kişi bulunuyor:
“İki kişiyi yan yana odalara almışlar. ‘Birbirimizin işkence sesini duyuyorduk’ diyorlar. Sonra içlerinden biri, hangi evrakı getirirseniz imzalayacağım demiş. Sonra 25 kişinin bulunduğu nezarethaneye döndüğünde ‘Arkadaşlar kusura bakmayın, hepinizin ismini işaretlettirdiler’ demiş. Serbest bırakılınca da bir hastaneye gidip hemen darp raporu almış, ileride dava aşamasında kullanacağını söylüyor.”
REUTERS HABER AJANSI, ANKARA BAROSU’NUN RAPORUNU KAYNAK GÖSTERDİ
Dünyaca ünlü Reuters haber ajansı da işkence iddialarına yer verdi.
Reuters, Ankara Barosu’nun açıklamasınca yapılan açıklamada en az 5 kişinin işkenceye maruz bırakıldığının belirtildiğini yazdı.
Reuters, Ankara Barosu’nun işkence iddiaları üzerine avukat görevlendirdiği ve gözaltındaki 6 kişiyle görüştüğünü belirtti.
Reuters, Ankara Barosu’nun raporuna görüşülen 6 kişiden 5’inin nezaretten alınarak karanlık bir odaya götürüldüğünü, elbiseleri soyulan ve elleri kelepçelenen bu kişilere işkence yaptığını kaydetti.
HRW TÜRKİYE: ANKARA BAROSU “GÜVENİLİR DELİLLER” OLDUĞUNU TESPİT ETTİ
İnsan Hakları İzleme Örgütü Türkiye Direktörü Emma Sinclair Webb, Ankara Barosu’nun eski diplomatlara işkence yapıldığına ilişkin “güvenilir deliller olduğu” tespitini paylaştı ve raporu retweet etti.
Ankara Bar Association provides credible evidence that dismissed MFA personnel (yes diplomats) have been tortured at the Ankara Financial Crimes Police dept. Long statement on bar website (Turkish). CPT visited Turkey just a week ago. https://t.co/PbOjgIPDNj
— Emma Sinclair-Webb (@esinclairwebb) 28 Mayıs 2019
Kanadalı gazeteci Nick Ashdown da Gergerlioğlu’nun duyurduğu işkence iddialarını kendisinin de duyduğunu belirtti
Ive heard the same, and a Member of Parliament, @gergerliogluof, is saying the same. Thread. https://t.co/gzzEEdyYp3
— Nick Ashdown (@Nick_Ashdown) 27 Mayıs 2019
Gazeteci David Lapeska da, Ankara Barosu’nun işkence iddialarını doğruladığını belirtti.
Ankara Bar Association confirms that former Turkish diplomats were beaten, threatened and violated after being detained in Ankara @ahval_en https://t.co/9X2I4YxCES @ankarabarosu #stoptorturingdiplomats
— David Lepeska (@dlepeska) 29 Mayıs 2019
İnsan Hakları Aktivisti Linda Hemby de raporun içeriğini paylaşıp olaya tepki gösteren isimlerden biriydi.
#Turkey Purge: Turkish lawyers’ group says foreign ministry staff tortured in custody @Reuters https://t.co/5Xh8r4Y9cT pic.twitter.com/hJfYOwWvCr
— Linda Hemby (@LindaHemby) 28 Mayıs 2019
Uluslararası yayın kuruluşlarının görüş almak istediği Dışişleri Bakanlığı topu İçişleri Bakanlığı’na, İçişleri Bakanlığı Ankara Valiliği’ne, Ankara Valiliği de Ankara Emniyet Müdürlüğü’ne attı.
Ankara Emniyet Müdürlüğü ise iddiları araştırma gereği duymadan tamamen yalanladı ve bu kadar ciddi iddiaları “algı operasyonu” olarak yaftaladı.
