Avrupa ve Asyada araştırmalar yapan Enerji ve Temiz Hava Araştırma Merkezinin (CREA) yayınladığı bir rapor, AB yaptırımları sonrasında Rusyanın hidrokarbon ithalatı miktar olarak azalsa da fiyat artışları nedeniyle gelirinin düşmediğini ortaya koydu.
Çalışmanın başyazarı Lauri Myllyvirta, raporun sunumunda bu durumu, Savaşın başlangıcından bu yana alınan vergiler ve gümrük tarifeleri sayesinde Rusya’nın federal bütçesine yaklaşık 43 milyar Euro katkı sağladı. 2021de federal bütçe 230 milyar Euro’ydu. Yani tüm gelirler, 100 milyar Euro olarak tahmin edilen Rus askeri harcamalarının maliyetini aştı. Ukrayna altyapısının imhasının 110 milyar olduğu tahmin ediliyor ifadeleriyle açıkladı.
Rapora göre ambargoya rağmen elde edilen yüksek karın nedeni, enerji kriziyle birlikte yükselen fiyatlar. Yaptırımlara ve ABden yapılan ithalattaki düşüşe rağmen Rusya, özellikle Avrupa pazarlarında artan fiyatlarla ihraç edilen düşük hacimleri etkin bir yöntemle telafi etti.
Özellikle doğalgazda, vanaların kapanması korkusu, toptan satış fiyatlarının 2021e kıyasla 3 kattan daha fazla artmasına yol açtı. Temmuz ve Ağustos aylarında ihraç edilen doğalgazın hacmi, 2021in aynı dönemine kıyasla yüzde 25 düşerken, gelirler yüzde 30 arttı.
Sonuç olarak gaz ithalatı yüzde 70 düştü, ancak Rusyanın ihracat kazançlarına bir etkisi olmadı.
AB, Türkiye ve Japonya aldı
Yılın ilk yarısında Avrupa Birliği 85 milyar Euro ile Çin, Türkiye ve Hindistanın önünde, Rus fosil yakıtlarının hala en büyük ithalatçısı olarak kaldı.
AB içinde Almanya, Rus petrolüne en bağımlı ülkeler listesinde birinci sırada yer aldı. Almanya’yı Hollanda, İtalya, Polonya ve Fransa izledi.
Avrupa Birliği, Türkiye ve Japonya, Temmuz ve Ağustos döneminde Rusyanın petrol ihracatının yüzde 56sını satın aldı. Bu oran önemli olmakla birlikte, özellikle Avrupada savaş öncesi döneme göre yüzde 75 düştü.
Bu süreçte, Rus doğalgaz satışları toplamda yüzde 56 düşerken, kömür ve sıvılaştırılmış doğalgazın satışları yüzde 29 ve yüzde 15 düştü.
ABnin Rus kömürüne uygulayacağı ambargo 5 Aralıktan önce yürürlüğe girecek. Ancak Rusya petrol satışlarını, Hindistan, Çin, Birleşik Arap Emirlikleri ve Mısıra yüzde 19 arttırmayı başardı bile.
Çin, Almanyanın yerine mi geçti?
Raporda yer alan bir başka tespit de Rusyanın Avrupadaki en büyük müşterisi Almanyanın yarattığı boşluğu Çinin doldurduğu.
Temmuz ve Ağustos aylarında Çin; Şubat ile Mart dönemine kıyasla Rusyadan en fazla fosil yakıtı satın alarak Almanyayı geride bıraktı. Üstelik bu dönem boyunca, Almanyanın ithalatı yüzde 17 düşerken, Çinin ithalatı da aynı oranda arttı.
CREA uzmanları raporda, Çin, Rusya ile alışverişini daha da ileriye taşıyacak mı? sorusuna ise, Pekin, Rusyanın Pasifik pazarına sağlayabileceği her şeyi zaten satın alıyor. Başka bir deyişle, daha fazla ithalat yapmak, Rusyanın uzak limanlarından daha uzun ve daha pahalı sevkiyatlar gerektirecektir. Fiili olarak, yeni altyapılar oluşturmak gerekiyor yanıtını veriyor.
Rusyaya uygulanan yaptırımlar nedeniyle Moskovanın tüm Avrupa’ya giden Kuzey Akım 1 doğalgaz boru hattının vanalarını kapatması, Rusyaya uygulanan yaptırımların sonuç getirip getirmediği konusunda soru işaretlerine yol açtı.
Üstelik Rusyanın enerji ithalatının miktarı azalsa da, artan fiyatlar nedeniyle karını artırması da soru işaretlerini artırdı.
Enerji kıtlığı riski nedeniyle sert bir kışa hazırlanan Avrupa Birliği’nin başkentlerinde hükümetler yüzde 10 ila 20 oranında enerji tasarrufu yapmaya davet edildi. Ambargo sonrası artan enerji fiyatlarının hane halkları ve şirketler üzerinde yaratacağı sosyal etki de ayrı bir endişe konusu.
