Doğalgaz ve elektriğe gelen yeni zamlara, eylülde yıllık yüzde 24.52 oranına çıkan enflasyon eklenirken ekonomistlerin de beklentilerinin üstünde bir tablo ortaya çıktı.
Türkiye ekonomisi üzerine değerlendirmelerine devam eden Japon kredi derecelendirme kuruluşu JCR’nin başkanı Orhan Ökmen, son enflasyonla mücadele paketine ilişkin olarak, bir kısım ürünlerin fiyatlarında sadece iki aylık dönem için, zincir mağazaları ve bazı kamu kurumlarında yüzde 10’luk indirime gidilmesinin enflasyonda kısa süreli düşüş etkisi yaratacağını, ancak kalıcı olamayacağını söylüyor.
Para Analiz’de yer alan habere göre, programın görünürdeki en önemli eksikliğinin; fiyat istikrarsızlığının öncelikli nedeni olan TL’nin değersizleşmesini, enflasyon algısını ve yapısal sebeplerini sınırlamaya dönük herhangi bir önlemi içermemiş olması olduğunu söyleyen Ökmen, şunları kaydediyor:
“Enflasyonla Topyekûn Mücadele Programı, üreticilerin birikmiş maliyet artışlarını perakendecilere ve tüketicilere yansıtabilmelerini ve faaliyet devamlılıklarını iyice zorlaştıracaktır: 2017 yılının başından bu yana ÜFE’nin yıllık değişiminin sürekli olarak TÜFE’den yüksek gerçekleşmesi, üreticilerin maliyet artışının tamamını değil sadece belli bir kısmını tüketicilere yansıtabilmiş olduğunu, diğer kısmını ise kendi öz kaynaklarından karşılamış olduğunu gösteriyor. Sonuçta tüketim talebi fiyat değişimlerine daha az duyarlı olan gıda gibi mal grupları dışında kalan mal grupları için üreticiler maliyet artışlarını tam olarak yansıtmakta zorluklarla karşılaşmaktadırlar. Maliyetlerin fiyatlara yansıtılmasındaki engeller esas olarak üreticilerin faaliyet devamlılıklarını ve ulusal üretim gücünü tehlikeye sokacaktır.”
JCR yöneticisine göre şirketlerin içsel kaynak üretiminde düşüşe razı olmalarını zorlayan geçici tedbirler, düşük olan ulusal tasarruf oranlarının daha da azalmasına sebep olacak:
“İlave talep yaratacağı için enflasyonu önleyici bir etkisi olmayan KDV iadelerinin hızlandırılmasına yönelik tedbire Enflasyonla Topyekûn Mücadele Programında yer verilmesi, programın amaçladığı sonuçlara tam tersi etki yaratacaktır: KDV iadelerini erken yaparak piyasalara likidite sağlamak, esasen enflasyonu dizginleyici bir önlemden ziyade, ilave talep yaratarak enflasyonun yükselmesi yönünde etki yapacaktır.”
