Suudi Arabistan, İsrail ile normalleşme sürecini dondurdu

Suudi hükümetine yakın bir kaynak yaptığı açıklamada, İsrail ve Hamas arasındaki savaşın devam ettiği bir ortamda, Riyadın İsrail ile olası normalleşme görüşmelerini askıya almaya karar verdiğini söyledi.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinkenin Orta Doğu turu kapsamında şu anda Riyadda bulunduğunu belirten kaynak, Suudi Arabistanın İsrail ile olası normalleşme görüşmelerini askıya almaya karar verdiğini ve ABDli yetkilileri bu konuda bilgilendirdiğini dile getirdi.

Reutersa göre de konuya vakıf iki kaynak, Suudi Arabistanın ABD destekli İsrail ile ilişkileri normalleştirme planlarını rafa kaldırdığını ve dış politika önceliklerini hızla gözden geçirdiği bilgisini verdi.

Gazze merkezli Filistinli silahlı direniş grubu Hamas ile İsrail arasında devam eden savaş, aynı zamanda Suudi Arabistan Krallığını İranla ilişki kurmaya itti.

Suudi Veliaht Prens Muhammed bin Selman, çatışmaların patlak vermesinin akabinde ilk telefon görüşmesini İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ile yaptı. Taraflara göre liderler arasındaki görüşme 45 dakika sürdü.

Reutersa konuşan kaynaklar, ABD destekli İsraille normalleşme görüşmelerinde gecikme yaşanacağını, Riyadın bunu ABD ile savunma anlaşmasını elde edebilme yolunda önemli bir koz olarak kullanacağını aktardı.

Bölgede 7 Ekimde patlak veren savaş öncesi hem İsrailli hem de Suudi liderler Orta Doğuyu yeniden şekillendirebilecek olası bir anlaşmaya doğru istikrarlı şekilde ilerledikleri yorumlarını yapıyordu.

Hatta İslamın en kutsal iki mekanına ev sahipliği yapan Suudi Arabistan, son savaşa kadar, İsrail, Filistinlilere kendi bağımsız devletlerini kurma izni vermese bile ABD savunma anlaşması arayışının raydan çıkmasına izin vermeyeceğini ima etmişti.

Ancak analistlere göre Filistinlileri bir kenara iten yaklaşım bölgedeki Arapları kızdırma riski taşıyordu.

Riyad, İsrail’le ilişkileri normalleştirmesi karşılığında ABDden resmiyete dökülmüş bir savunma anlaşmasını imzalamasını istiyor.

Bu bağlamda Riyad, Washingtondan sivil nükleer programı için destek, beçinci nesil F-35 savaş uçakları ve gelişmiş Amerikan silahlarına hızlı ve sorunsuz erişim talep ediyor.    

Joe Biden liderliğindeki ABD yönetimi ise henüz Suudi Arabistana söz vermiş değil.

Zira Washington, Riyada söz konusu anlaşma karşılığında bazı şartlar sunuyor. Bunlardan ilki ve en önemlisi ise İsrail ile ilişkileri normalleştirmesi.

Riyadın duruşuna vakıf bir kaynak, İsraille görüşmelerin şimdilik sürdürülemeyeceğini ve müzakereler yeniden başladığında ise İsrailin Filistinlilere vereceği tavizler konusunun daha büyük bir öncelik olması gerektiğini belirtti.

Bu da, Riyadın bağımsız Filistin devleti fikrinden geri adım atmadığını gösterdiği şeklinde değerlendirildi.

S. Arabistan: İsrail ile normalleşmenin büyük faydaları var, ancak Filistinin hakları iade edilmeli
Suudi Arabistana yakın bir başka kaynak Washingtonın Riyada Hamasın İsrail saldırısını kınaması için baskı yaptığını ancak Suudi Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhanın buna karşı çıktığını söyledi. Konuya aşina bir ABDli yetkili de bunu doğruladı.

ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ise Beyaz Sarayda düzenlenen bir toplantıda normalleşme çabalarının askıya alınmadığını ama diğer acil sorunlara odaklanıldığını söyledi.