• Turkhane Logo

Sovyetler Birliği neden ve nasıl çöktü?

Sovyetler Birliği 30 yıl önce, Genel Sekreter Mihail Gorbaçov'un siyasi ve ekonomik sistemde reform yapma çabaları sonrası başlayan siyasi, ekonomik ve etnik parçalanmanın sonucu olarak dağıldı.

09:52 27 Aralık 2021 Pazartesi
Sovyetler Birliği neden ve nasıl çöktü?
Sovyetler Birliği 30 yıl önce, Genel Sekreter Mihail Gorbaçov'un siyasi ve ekonomik sistemde reform yapma çabaları sonrası başlayan siyasi, ekonomik ve etnik parçalanmanın sonucu olarak dağıldı.

Euronewsinm haberine göre, Sovyetler Birliği 30 yıl önce, Genel Sekreter Mihail Gorbaçovun siyasi ve ekonomik sistemde reform yapma çabaları sonrası başlayan siyasi, ekonomik ve etnik parçalanmanın sonucu olarak dağıldı.

Durgunluk çağını sona erdirmek isteyen Gorbaçov, Komünist Partisi içinde ekonomiyi canlandırmak amacıyla tasarlanan siyasi reform hareketi perestroykayı başlattı.

İlk başlarda programın 1985te SSCByi canlandırdığı görüldü ancak süper güç bir silahlanma yarışı ve yıllarca süren kötü yönetimin pençesindeydi.

Komünist rejimin gücünü ve birliğini oluşturan 15 Sovyet Cumhuriyeti hızla dağılıyordu.

Önce Kafkasya bölgesinin Moskovaya isyan etmesiyle, daha sonra Baltık ülkelerinin katılmasıyla dağılma süreci hızlandı.

1988de Estonya, egemenliğini ilan eden ilk Sovyet cumhuriyetiydi ancak Ocak 1991de Moskova, ayaklanmayı bastırmak için müdahalede bulundu. Burada göstericilerin üzerine ateş açıldı.

Bu girişimin başarısız olmasından sonra ayaklanan bir diğer ülke Litvanya, 11 Mart 1990 tarihli yasa ile bağımsızlığını ilan etti ve SSCBden resmen ayrılan ilk ülke oldu.

Sovyetler Birliğinin sekizinci ve son lideri olan Mihail Gorbaçovun sağlık sorunları yaşadığı ve bu yüzden birliği yönetemeyeceğinin anlaşılması, 19 Ağustos 1991de SSCBye ölümcül darbeyi vurdu.

Gorbaçovun açıklamasının ardından tanklar Moskovaya girdi, halka açık toplantılar yasaklandı ve reform yanlısı gazeteler kapatıldı.

Ülkeyi kaos ve anarşiye sürüklenmekten kurtarmak umuduyla OHAL Komitesi kuruldu ancak onun yönetimi de iki gün içinde çöktü.

SSCB bünyesindeki Rusya Federasyonu Başkanı Boris Yeltsin bu kaostan galip çıkarken, Gorbaçov artık her zamankinden daha zayıf bir liderdi.

Moskova hükümeti nüfuzunu korumakta zorlanıyordu. İlerleyen gün ve aylarda Ukrayna ile Baltık devletleri gibi birçok cumhuriyet bağımsızlıklarını ilan etti.

8 Aralık 1991 tarihinde, birbirlerinin bağımsızlığını tanıma hareketiyle, üç Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti (Rusya Federasyonu, Belarus Cumhuriyeti ve Ukrayna) Başkanları tarafından Bağımsız Devletler Topluluğu imzalandı. Bu adım Sovyetler Birliğinin artık var olmadığını deklare ediyordu.

Bunları hızla 11 cumhuriyet daha izledi ve Gorbaçov, önce Komünist Parti lideri olarak emekli olmak zorunda kaldı. Ardından başkanlık görevinden istifa etti.

Başkan Gorbaçovun istifa etmesinden ve Sovyet bayrağının yerine Rus bayrağının çekilmesinden bir gün sonra 26 Aralık 1991de SSCB resmen feshedildi.

Sonraki aylarda eski SSCBye bağlı olan 15 cumhuriyetin tamamı bağımsızlık elde etti.

Gürcistanın 2008de işgal edilmesi, Kırımın 2014te ilhak edilmesi ve Ukrayna sınırında günümüzde yaşanan gerilimler nedeniyle, aradan geçen otuz yıldan sonra bile, birçok eski SSCB cumhuriyeti Rusya ile temkinli bir tavır içinde.

Aynı şekilde Afrikanın en büyük iki eski sömürge gücü olan Fransa ve İngiltere, nasıl ayrıldıktan sonra kıta üzerinde bir kontrol mücadelesi verdiyse, Rusya da bugün bu genç devletlerin neredeyse tamamı üzerinde ekonomik, siyasi veya askeri olsun, az ya da çok bir etki yaratma mücadelesi içinde.

Son güncelleme: 09:52 27.12.2021
SIRADAKİ HABER
Sayfa Başı