ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken, iki günlük resmi ziyaret kapsamında Çinin başkenti Pekine geldi. Blinken, 5 yıl sonra Çine gelen ilk ABD Dışişleri Bakanı oldu.
EURONEWSİN haberine göre Blinken, bugün mevkidaşı Çin Gang ve Çinin en kıdemli diplomatı, Çin Komünist Partisi (ÇKP) Merkezi Dış İlişkiler Komisyonu Ofisi Direktörü Vang Yi ile görüşecek. Blinkenın yarın da Devlet Başkanı Şi Cinping ile görüşme yapması öngörülüyor.
Blinken, ABD Başkanı Joe Bidenın 2021in başında göreve gelmesinden bu yana Pekini ziyaret eden en düzey yetkili ve 5 yıl sonra Çine gelen ilk ABD Dışişleri Bakanı oldu.
En son Donald Trump döneminin Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Pekini ziyaret etmişti.
Blinkenın ziyaretine ilkin Biden ve Şinin, Kasım 2022de Endonezyanın Bali Adasında düzenlenen G20 Zirvesinde yaptıkları görüşmede karar verilmiş ancak ABDli Bakan şubatta yapmayı planladığı ziyareti Çine ait yüksek irtifa balonunun Amerikan hava sahasına girmesinin ardından yaşanan kriz nedeniyle iptal etmişti.
Blinken, yola çıkmadan önce yaptığı açıklamada, ABD ile Çin arasında daha iyi iletişim kanallarının kurulmasının önemine dikkati çekerek, Çin ile rekabetin kaçınılabilir yanlış anlamalar nedeniyle çatışmaya dönüşmeyeceğinden emin olmak istiyoruz. İletişimi ne kadar açık kurabilirsek yanlış anlamalardan ve iletişim hatalarından o kadar kolay kaçınabiliriz. dedi.
İki ülke arasında Tayvan sorunundan, Güney Denizindeki egemenlik ihtilafları ve askeri gerilimlere, ekonomik ve stratejik rekabetten, ABDnin teknoloji alanında Çine getirdiği kısıtlamalara ve insan hakları sorunlarına yönelik eleştirilerine dek çok sayıda sorunlu alan bulunuyor.
Blinkenın ziyaretinde, tarafların sorunlu alanlardaki tutumlarını yinelemesi beklenirken, herhangi bir alanda çözüme yönelik uzlaşma sağlanacağı öngörülmüyor. Ancak ziyaret, balon krizinin ardından kesintiye uğrayan diplomatik iletişimin yeniden sağlanmasına yönelik son aylarda atılan adımların son halkası olarak önem taşıyor.
Balon krizi ve diplomasinin kopması
ABD Savunma Bakanlığı, 3 Şubatta Çin’e ait olduğu iddia edilen yüksek irtifa istihbarat balonunun ABD ana kıtası üzerinde uçuş yaptığının ve Montana eyaletinde aralarında nükleer başlık ve uzun menzilli füze depolarının olduğu bazı hassas askeri tesislerin üzerinden geçtiğinin tespit edildiğini bildirmişti.
Çin, balonun ülkeye ait sivil bir hava aracı olduğunu, meteorolojik araştırma için kullanıldığını, kontrol kabiliyeti sınırlı olduğundan rüzgarlarla sürüklenerek yanlışlıkla ABD hava sahasına girdiğini ileri sürmüştü.
ABDli Bakan, Çin ile ABD arasında ekonomik ve stratejik rekabetin arttığı, mevcut sorunların ve gerilimlerin çözülmeden devam ettiği, karşılıklı güvensizliğin hakim olduğu bir süreçte Pekini ziyaret ediyor.
Çinin açıklaması Washingtonı tatmin etmezken Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Çine yapmayı planladığı ziyareti iptal etmişti.
Balon 4 Şubatta, Başkan Joe Bidenın emriyle Atlantik Okyanusu üzerine çıktığında, ABD kara sularında savaş uçağınca vurularak düşürülmüştü.
Pekin yönetimi, sivil insansız hava aracına güç kullanarak müdahale ettiği gerekçesiyle ABDyi protesto etmişti.
Kriz, iki ülke arasında savunma ve güvenlik alanındaki derin güvensizliği ve iletişim kopukluğunu gözler önünde serdi. ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, krizin ardından Çinli muhataplarıyla görüşme talebinin Pekin tarafından geri çevrildiği belirtirken, ABD ordusundan komutanlar da iletişim kanallarının yeniden açılmasına yönelik girişimlerinin Çin tarafından reddedildiğinden yakınmıştı.
İletişimin yeniden kurulmasına yönelik adımlarKriz yüzünden diplomatik ilişkiler büyük ölçüde kesilirken, ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ile Çinin en kıdemli diplomatı, ÇKP Merkezi Dış İlişkiler Komisyonu Ofisi Direktörü Vang Yi, 10-11 Mayısta Avusturyanın başkenti Viyanada yaptıkları görüşmede ilişkileri yeniden kurma konusunda adım atmıştı.
ABD Başkanı Biden, Sullivan-Vang görüşmesinin ardından yüksek irtifa balonu krizinin aptalca bir olay olduğunu, yakın dönemde Pekin ile buzların çözülmesini beklediğini ifade etti.
İlerleyen günlerde ABD Merkezi Haberalma Teşkilatı CIAin Başkanı William Burnsün Pekine gizli bir ziyaret yaparak temaslarda bulunduğu iddia edildi.
