İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahunun koalisyonunu desteklemek ve savaş yükünü topluma adil bir şekilde yaymak için mücadele eden aşırı Ortodoks Yahudi partileri, din öğrencilerininin askeri görevden muaf tutan yasanın kaldırılması yönündeki baskılara direniyor.
İsrail hükümetinin bu konuda on yıllardır süregelen anlaşmazlığı çözmeyi hedefleyen bir yasa çıkarması için 31 Mart son tarih olarak belirlendi. Netanyahu 30 günlük bir erteleme için Yüksek Mahkemeye son dakika başvurusunda bulundu.
Yüksek Mahkeme doğrudan yanıt vermedi, ancak perşembe günü hükümetin önümüzdeki haftadan itibaren zorunlu askerlikle yükümlü olacak ilahiyat fakültesi öğrencilerinin finansmanını dondurmasını emreden bir ara karar yayınladı.
Mahkemenin Netanyahunun erteleme talebini reddetmesi halinde, ilahiyat fakültesi öğrencilerinin askere alınmasını engelleyen mevcut Ulusal Hizmet Yasası muafiyetleri pazartesi gününden itibaren sona erecek.
Netanyahu hükümetini destekleyen Haredi partiler Birleşik Tevrat Yahudiliği ve Şas Yüksek Mahkemenin ara kararını kınadı. İki parti de henüz açıkça hükümetten ayrılma tehdidinde bulunmadı, ancak muafiyetin kaldırılmasına dair alınacak bir kararla mücadele sözü verdi.
Muafiyet nereden kaynaklanıyor?
Aşırı Ortodoks Haredi cemaatine sunulan muafiyetler, İsrail devletinin ilk başbakanı sosyalist David Ben-Gurionun kendilerini dini çalışmalara adayabilmeleri için yaklaşık 400 öğrenciyi askerlik hizmetinden muaf tuttuğu 1948 yılına kadar uzanıyor.
Ben-Gurion bunu yaparak Holokostta neredeyse yok olan kutsal bilgi ve gelenekleri canlı tutmayı umuyordu.
O zamandan bu yana, hızla büyüyen topluluk İsrail nüfusunun yüzde 13ünden fazlasını oluşturacak şekilde genişledi. Yüksek doğum oranı nedeniyle bu oranın 40 yıl içinde nüfusun tamamının yaklaşık üçte birine ulaşması beklenmesi, muafiyetleri giderek daha tartışmalı hale getiriyor.
Tepkiler artıyor
Haredi toplumunun orduya katılmaya karşı direnci, birçok ailenin askerlik hizmeti nedeniyle zayıflayacağından korktuğu güçlü dini kimlik duygusuna dayanıyor.
Genellikle Ortodoksların yoğun olduğu mahallelerde yaşayan ve hayatlarını dini çalışmalara adayan pek çok Haredi erkeği para için çalışmıyor; bağışlar, devlet yardımları ve çoğu çalışan eşlerinin düşük maaşlarıyla geçiniyor.
Orduya hizmet eden Haredi erkek sayısının çok az olması, birçok laik İsrailliye göre sosyal bölünmeleri kötüleştiriyor. Kamuoyu yoklamaları Haredi askerlik muafiyetlerinin kaldırılmasına yönelik çok geniş bir kamuoyu desteği olduğunu gösteriyor.
Vergileriyle Haredileri sübvanse eden ve kendileri de askerlik yapmakla yükümlü olan laik İsrailliler için muafiyetler uzun zamandır kızgınlık yaratıyor ve Gazzedeki savaşın başlamasından bu yana geçen altı ay içinde bu kızgınlık daha da arttı.
Birçok İsrailli Hamasa karşı savaşı ülkenin geleceği için varoluşsal bir mücadele olarak görüyor. Yaklaşık 300 bin yedek asker savaşmak için silah altına alındı.
