Henüz bütün eyaletlerde sayımlar tamamlanmasa da, çıkan sonuçlara göre Cumhuriyetçi oylarda makul artış görülürken, Demokratlar beklenenden daha iyi bir performans sergiledi.
Başkan Biden ekonomik durumdan, Cumhuriyetçileri ise kürtaj yasasındaki değişikliklerden dolayı cezalandırıldı.
Şimdiye kadar açıklanan sonuçlara göre Cumhuriyetçilerin, Kongrenin alt kanadı olan Temsilciler Meclisindeki üstünlüğü Demokratlardan kapması bekleniyor.
Kongrenin üst kanadı olan Senatoda ise başa baş bir mücadele sürüyor. Senato için durum, üç eyaletten çıkacak sonuçlara bağlı. Bu eyaletlerden Arizonada Demokrat adayın, Nevadada ise Cumhuriyetçi adayın öne çıktığı görülürken, Georgiadaki seçimler 6 Aralıkta yapılacak ikinci tura kaldı. Bu eyaletlerdeki Cumhuriyetçi adaylar eski ABD Başkanı Donald Trump tarafından destekleniyordu.
Cumhuriyetçiler zayıf permorfans gösteriyor diyen politika uzmanı Peter Loge, Bu gerçekten de çok şaşırtıcı değil. Yüksek Mahkeme kadınların seçme hakkını (kürtaj) elinden almasaydı, Demokratlar için durum çok çok daha kötü olurdu diyor.
8 Kasım ABD ara seçimlerinde şu ana kadarki bilgiler ışığında çıkan beş sonuç:
1. Tarih tekerrürden ibaret
ABD tarihi boyunca Beyaz Saraya adayını gönderen parti, ara seçimlerde genellikle yenilgiye uğrar.
1906dan bu yana ABDde yapılan ara seçimlerin yalnızca üçü başkanlık koltuğunda oturan partinin Kongrede de güç kazanmasıyla sonuçlandı.
Bunlardan ilki 1934 yılında, ülke Büyük Buhranla mücadele ederken, 1998de ABD ekonomisinin hızlı yükselişinin etkisiyle ve 2002de George V. Bushun 11 Eylül saldırılarından sonra vatan duygusunun tavan yaptığı dönemde yaşandı.
Tarihin ışığı doğrultusunda, Biden yönetimi ve Demokratların, Kongrenin alt kanadı Temsilciler Meclisinde gücü elinde tutma olasılığı çok düşük görülürken, Cumhuriyetçilerin sandalye sayısını arttırarak çoğunluğa erişmesi bekleniyor.
2. Trump ve destekçileri kırmızı dalgayı oluşturamadı
Eski ABD Başkanı Donald Trump, siyasi nüfuzunu ve kısaca MAGA olarak bilinen Make America Great Again (Amerikayı Yeniden Büyük Yap) destekçilerinin gücünü hileli seçim, çalıntı oy ve Joe Bidenın kazandığı 2020 başkanlık seçimlerinin sonucunu tanımamayla ilgili komplo teorileri konusunda çoğu aşırı sağda yer alan adaylara yöneltti.
Ara seçimler için 300den fazla adayı destekleyen Trump, Cumhuriyetçilerin elde etmesini umduğu zaferi kullanarak 2024 başkanlık seçimleri için adaylığını koymayı planlıyordu. Ancak sonuçlar Trump için karışık bir tablo sundu.
Trumpın desteklediği Ohio eyaleti senatör adayı J.D. Vance şimdilik yarışı önde götürüyor. Ancak Pensilyanya eyaletinden Cumhuriyetçilerin senatör adayı Dr Mehmet Öz, felç geçirdikten sonra zaman zaman cümlelerini unutan Demokrat aday Joe Fettermana karşı seçimi kaybetti.
Öte yandan, 2024 seçimleri için Cumhuriyetçiler içinde Trumpı zorlayacak isimlerden Florida Valisi Ron DeSantis 20 puan farkla yeniden göreve seçildi. Bu sonuç, eski başkanın yeni başkanlık hayallerine gölge düşürebilir.
Sonuç itibarıyla, Cumhuriyetçilerin Trump kanadındaki MAGA destekçilerinin çığırtkanlığını yaptığı kırmızı dalga, şimdilik yalnızca kırmızı dalgacık şeklinde ortaya çıktı.
3. Seçmen esrarın yasalaştırılmasını ve kürtaj hakkını da oyladı
Ara seçimlerle birlikte, beş eyalette esrar kullanımına, dört eyalette ise kürtaj hakkına ilişkin seçmenlerin görüşü soruldu.
Esrar: Maryland ve Missouri eyaletlerindeki seçmenler keyif amaçlı esrar kullanımının serbest bırakılmasını destekledi. Böylelikle esrar kullanımına sıcak bakan eyaletlerin sayısı 21’e yükseldi.
Öte yandan Arkansas, Kuzey Dakota ve Güney Dakota eyaletleri bu girişime karşı çıktı. Oylamanın yapıldığı beş eyalette de tıbbi amaçlı esrar kullanımı serbest.
Kürtaj: Kürtaj hakkının korunmasına ilişkin yapılan oylamada Michigan, California ve Vermont eyaletlerinde seçmen “evet” derken, Kentucky ve Montana eyaletinde ise kürtajın yasaklanmasına ilişkin oylamanın sonucu henüz belli olmadı.
4. Seçimin ilkleri
Arkansas eyaleti ilk kadın valisini seçti. Valilik koltuğuna oturacak olan Cumhuriyetçi Sarah Huckabee Sanders 2017-2019 yılları arasında Donald Trumpın başkanlık döneminde Beyaz saray basın sözcüsü olarak görev yapmıştı. Babası Mike 1996-2007 yılları arasında Arkansas Valisiydi.
Pensilvanyadan Temsilciler Meclisine ilk kez siyahi bir kadın seçildi. Demokratların adayı Summer Lee, eyaletin ilk kadın temsilcisi olacak.
Illinois de ilk Latin kökenli kadın Temsilciler Meclisinde görev yapacak. Demokrat aday Delia Ramirez Guatemala kökenli.
Oklahomada 100 yıl sonra ilk defa bir yerli Amerikalı Senatör seçildi. Cumhuriyetçi aday, Marwayne Mullin Cherokee kabilesinden.
Michigan eyaletinde ilk kez Hint kökenli aday Temsilciler Meclisinde görev alacak. Demokrat aday Shri Thanedar, ABDye Hindistandan göç etmişti.
Massacusetteste ilk LGBTQ adayı valilik koltuğunu almak üzere. Maura Healey kazanırsa ülkenin açıkça lezbiyen olduğunu ifade eden ilk valisi olacak.
5. En pahalı seçim
OpenSecrets adlı tarafsız kuruluşun tahminlerine göre, 2022 ara seçimlerinin eyaletler ve federal düzeyde toplam 16,7 milyar dolara mal olduğu ve bunun ülkenin en pahalı ara seçimi olduğu kaydediliyor.
Bu rakam 2014 ara seçim maliyetinin iki katından fazla ve Moğolistanın 2022 gayrisafi yurtiçi hasılasına neredeyse eşit.
Federal düzeyde verilen en az 1,1 milyar doların bağışçılardan geldiği ve çoğunun muhafazakar görüşleri desteklediği bildirildi. Teknoloji milyarderi Peter Thiel 32.6 milyon; dağıtım, paketleme ve nakliye alanında iş yapan milyarder Richard Uihlein 80.7 milyon; fon yöneticisi Ken Griffin 68.5 milyon ve iş insanı Timothy Mellon 40 milyon dolar muhafazakarların bağış listenin zirvesinde bulunuyor.
Liberaller cephesinde ise George Sorosun 128 milyon dolar, kriptopara milyarderi Sam Bankman Friedin de, 39.8 milyon bağış yaptığı belirtiliyor.
