Ateşkesin dolmasına saatler kala Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya’da Devlet Başkanı Putin ile bir araya gelerek yeni bir anlaşmaya imza attı. Buna göre YPG’ye 150 saat süre verildi. Bu süre kapsamında YPG’nin 30 km güneye çekilmesi gerekiyor. Anlaşmaya göre YPG’nin çekildiği alandaki güvenlik Türk-Rus ortaklığında sağlanacak.
Yaklaşık altı saat süren görüşmenin sonunda varılan anlaşma bazı soruları gündeme getiriyor.
BBC Türkçe’ye göre Suriye ordusunun sınırın hangi bölgelerine gireceği, YPGnin 30 kilometre güneye çekildikten sonra ayrı bir silahlı güç olarak varlığını sürdürüp sürdürmeyeceği, Türk-Rus ortak devriyesinin ne kadar süreceğiyle ilgili soruların yanıtı yok.
Peki mutabakat, İdlib ve Afrin dahil tüm sınırı mı kapsıyor?
Anlaşmanın birinci ve beşinci maddesinde bu konuyla ilgili ifadeler yer alıyor. Üçüncü maddede Bu çerçevede, Tel Abyad ve Ras Al Aynı içine alan 32 km derinliğindeki mevcut Barış Pınarı Harekâtı alanındaki yerleşik statüko muhafaza edilecektir deniyor.
Beşinci maddede ise Rus askerî polisi ve Suriye sınır muhafızları, Barış Pınarı Harekât alanının dışında kalan Türkiye-Suriye sınırının Suriye tarafına, YPG unsurları ve silahlarının Türkiye-Suriye sınırından itibaren 30 kmnin dışına çıkarılmasını temin etmek üzere girecektir” ifadeleri yer alıyor.
Bu ifadelerden Rasulayn ve Tel Abyad arasındaki 120 kilometrelik sınırın dışında kalan tüm sınır boyunca 30 kilometrelik derinliğe kadar Rusya ve Suriye güvenlik güçlerinin gireceği anlaşılıyor.
Bir diğer soru da sınırdan çekildikten sonra YPGlilere ve silahlarına ne olacak?
Bu sorunun yanıtı da metinde yok. Mutabakat sadece YPGnin 150 saat içerisinde silahlarıyla birlikte sınırın 30 kilometre güneyine çekilmesini kapsıyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, YPGnin geride bıraktığı tahkimat ve mevzilerin imha edileceğini de söyledi.
Ankarada yapılan değerlendirmeler, Rusyanın, silahlarıyla birlikte güneye çekilecek olan YPGlilerin eğitimli ve silahlı bir güç olarak gözden çıkarılamayacağı yönünde.
YPGnin ayrı bir silahlı güç olarak muhafaza edilmesi yerine Esadın kontrolüne alınması için Suriye ordusuna katılabileceği, Rusyanın 2016 sonunda kurduğu ve finanse ettiği 5. Kolorduya entegre edilebileceği iddiaları da konuşuluyor.
Üçüncü soru ise Türkiyenin hedeflediği 444 kilometrelik güvenlik bölge oluşturulacak mı?
ABD ile varılan mutabakatta, TSKnin kontrolünde olacak güvenli bölge oluşturulacağı belirtiliyordu. Ancak Rusya ile anlaşılan mutabakat metninde güvenli bölge ifadesi geçmiyor. Yalnızda Mültecilerin güvenli ve gönüllü şekilde geri dönüşlerini kolaylaştırmak maksadıyla ortak çalışma yapılacaktır” deniliyor.
Türkiyenin 444 kilometre yeni bir yapılaşma ve yerleşim yerleri oluşturmayı hedeflediği güvenli bölge, mutabakata göre sadece 120 kilometrelik alanda uygulanacak.
Dördüncü soru Rusya ile ortak devriye ne kadar süreyle yapılacak?
YPG’nin çekilmesinin tamamlanmasının ardından harekât sınırlarının batısı ve doğusunda 10 km derinlikte Kamışlı şehri hariç Türk-Rus ortak devriyeleri başlayacak. Türk yetkililer, bu devriyeler için herhangi bir süre kısıtlaması olmadığını, ucunun açık olduğunu belirtiyor.
Beşinci soru ise Suriye askerleri 150 saatin sonunda sınırda kalacak mı?
Suriye ordusunun YPGnin çekilmesinin ardından buralarda kalıp kalmayacağına dair bir bilgi de mutabakat metninde yer almıyor. Ancak Ankaraya göre Suriye ordusu, bu bölgelerde kalacak. ABD askerlerinin çekilmesinin ardından bu bölgelere Suriye ordusu girmişti.
Altıncı soru Adana Mutabakatı ile ilgili. Bu mutabakatın nasıl uygulanacağı anlaşmada yer alıyor. Buna göre Her iki taraf Adana Anlaşmasının önemini teyit eder. Rusya Federasyonu mevcut koşullarda Adana Anlaşmasının uygulanmasını kolaylaştıracaktır.
Bu madde, Ankara ve Şam arasında Rusya aracılığıyla bir temasın başlayacağını öngörüyor.
Son soru ise Kamışlı neden ortak devriye yapılacak yerlerin dışında bırakıldı?
Mutabakat metninde, YPGnin 30 kilometre güneye çekilmesinin ardından yapılacak olan Türk-Rus ortak devriyesinin alanı belirtilirken Mevcut Barış Pınarı Harekat alanı sınırlarının batısı ve doğusunda 10 km derinlikte Kamışlı şehri hariç Türk-Rus ortak devriyeleri başlayacaktır deniliyor. Buna göre Kamışlı kapsam dışı bırakılıyor.
30 kilometre derinliğe kadar olan bölgeden YPGliler çekilecek. Ancak sonrasında Türk ordusu Kamışlıya girerek Rus ordusuyla ortak devriye yapmayacak.
