Büyük kentler yüzyıllardır hava kirliliğiyle mücadele ediyor.
1950li yıllarda İngilterenin başkenti Londrada hava kirliliği yüzünden binlerce kişi hayatını kaybetmişti.
O günden bugüne havanın daha temiz bir hale getirilmesi için pek çok girişimde bulunuldu. Ancak Londra hâlâ Avrupanın havası en kirli başkentleri arasında.
BBC Türkçede yer alan habere göre İngiltere hükümeti, hava kirliliğinin kamu sağlığı için ciddi bir sorun olmayı sürdürdüğünü söylüyor.
Haksız da değiller. İngilterede kanser, obezite ve kalp rahatsızlıklarının ardından en çok ölüme yol açan şey hava kirliliğine bağlı sağlık sorunları.
Türkiyede ise durum daha da kötü. Dünya Sağlık Örgütünün (WHO) verilerine göre İstanbulun havası Londradan iki kat daha kirli.
Peki yaşadığımız yerde hava kirliliğini azaltmak için bizler ne yapabiliriz? İşte size öneriler:
1. Seyahat için alternatifleri değerlendirin
Özellikle işe gidip gelirken arabanızı kullanmaktansa toplu taşımayı tercih edebilirsiniz.
Böylece her gün en azından yaşadığınız kent bir egzoz borusu eksik soluyabilir.
Londra Belediye Başkanı Sadiq Khan, başkentlilere toplu taşımanın yanı sıra bisikletle seyahati ve mümkün olduğu noktalarda yürüyüşü öneriyor.
Aynı zamanda artık İngilterede başkentin şehir merkezine özel arabanızla girecekseniz bir Toksik vergisi ödemeniz de gerekiyor. T-vergisi olarak adlandırılan vergi 2006 model ve öncesi dizel ve benzinli araçları kapsıyor.
2. Kendi emisyonlarınızı ölçün
Yeni bir araba alacaksanız ya da aracınızı muayeneye götürecekseniz aracınızın havayı ne kadar kirlettiğini inceleyebilirsiniz.
Aracın emisyon değerleri ne kadar düşükse havayı o kadar az kirletiyor demektir.
Dizel araçlar hava kirliliğini daha çok artırdıkları için birçok ülkede artık daha az tercih ediliyor.
İngilterede dizel araç satışları 2017de yüzde 40 azaldı. Hükümet 2040 yılından itibaren dizel araç satışlarının tamamen yasaklamayı hedefliyor.
Türkiyede ise dizel motorlu araç kullanımı dünyadaki trendin tersine artıyor.
Türkiye İstatistik Kurumunun 2017 sonu verilerine göre trafikteki tüm otomobiller içerisinde dizel motorlu araçların payı yüzde 33,6dan yüzde 35,4e yükseldi.
Türkiyede toplam 4,25 milyon dizel motorlu otomobil var.
3. Elektrikli otomobil seçeneği
Henüz emekleme safhasında olsa da elektrikli otomobiller sektörün geleceği olarak görülüyor.
Türkiye dahil pek çok ülkede hükümetler elektrikli araç üretimine teşvik veriyor.
İngiltere 2040tan itibaren sadece benzinle çalışan yeni araçların satışına izin vermeyecek.
Elektrikli araç konusunda dünyaya öncülük eden yer ise ABDnin California eyaleti. Tüm ABDdeki tüm elektrikli otomobillerin neredeyse yarısı Golden State kentinde.
California 2025 yılında trafikte sıfır emisyon üreten ilk eyalet olmayı hedefliyor.
Türkiyede de elektrikli otomobil için girişimler mevcut.
Kısaca yerli otomobil projesi olarak adlandırılan ve Türkiyenin Otomobili Ortak Girişim Grubu tarafından yürütülen proje kapsamında üç ayrı elektrikli otomobil modelinin geliştirileceği ifade ediliyor.
4. Araç paylaşmak
Dünyanın pek çok yerinde artık hava kirliliğine katkınızı azaltmak istiyorsanız, işe giderken araba paylaşmak mümkün.
Teknoloji firmaları araç paylaşmak isteyenlere hizmet veren cep telefonu uygulamaları geliştiriyor.
Türkiyede de bu uygulamalar mevcut.
Bu yöntemin hem ucuz hem de temiz bir çözüm olarak öne çıktığı ifade ediliyor.
ABDde araç paylaşımı yapanlara özel trafik şeritleri dahi oluşturulmaya başlandı. Amaç bu yöntemi kullananların trafikte takılmasını önlemek ve araç paylaşımını teşvik etmek.
5. Kendi enerjinizi üretin
Californiada yeni evler çatılarında güneş enerjisi panelleriyle inşa ediliyor. Aynı zamanda her eve bir de elektrikli otomobil şarj ünitesi yerleştiriliyor.
Türkiye gibi gelişen ülkeler sınıfında yer alan Brezilyada da güneş enerjisi yatırımlarına ağırlık verilmiş durumda.
Evlerin çatılarına kurulan güneş enerjisi panelleriyle hanelerin enerji ihtiyacı kısmen karşılanabiliyor. Brezilya bu yöntemle hem hava kirliliği sorununu çözmeyi, hem de yüksek elektrik faturaları problemini aşmayı hedefliyor.
6. Evde enerji tasarrufu
Dünya genelinde evlerde tüketilen enerjinin miktarı giderek artıyor.
İngilterede ortalama bir elektrik faturası, 10 yıl öncesine göre iki kat daha yüksek.
Ancak küçük değişikliklerle hem ev bütçesini biraz olsun rahatlatabilir hem de hava kirliliğine katkınızı azaltabilirsiniz.
İzolasyonun yenilenmesi ileriye dönük enerji tasarrufu için iyi bir yatırım olarak kabul ediliyor.
Evde kullandığınız cihazların bekleme (standby) konumundayken de az da olsa elektrik tükettiğini unutmamalısınız. Bu cihazların kullanılmadıkları dönemlerde tamamen kapatılmaması ABDde bir aileye yılda ortalama 30 dolara mâl oluyor.
