NASAnın Marstaki uzay aracı Perseverance, astronotların bir gün Kızıl Gezegeni keşfetmesini sağlayabilecek bir ilke imza attı ve karbondioksit ağırlıklı Mars atmosferinden oksijen üretti.
18 Şubat 2021de Kızıl Gezegenin Jezero Kraterine inen Perseverance, yüksek teknolojili birçok aygıtın yanı sıra oksijen üretebilen deneysel bir cihaz da taşıyor.
Mars Yerinde Oksijen Kaynağı Kullanma Deneyi (MOXIE) ismi verilen cihaz, ince atmosferinde binde ikiden daha az oksijen barındıran gezegende oksijen üretmeyi başardı.
MOXIEnin başarısı, 20 Nisan Salı günü, Ingenuity helikopterinin ilk uçuşundan bir gün sonra gerçekleşti.
NASAnın Uzay Teknolojisi Görev Müdürlüğünün yöneticisi Jim Reuter, Bu, Marsta karbondioksiti oksijene dönüştürmede kritik bir ilk adım diye konuştu:
MOXIEnin yapacak daha çok işi var. Ancak teknolojiyi tanıttığımız bu sonuç, Marsa insan gönderme hedefine doğru ilerlerken umut oldu.
MOXIE ekibi tarihi başarı öncesinde cihazı iki saat ısıttı ve ardından bir saat oksijen vermesini sağladı.
NASA yetkilileri, MOXIEnin bu süre zarfında bir astronotun 10 dakika boyunca kolayca nefes almasını sağlayacak kadar (5,4 gram) oksijen ürettiğini söyledi.
Bu ilk denemede bilim insanları, cihazı maksimum kapasiteyle çalıştırmadı. Zira cihazın saatte yaklaşık 10 gram oksijen üretebileceği düşünülüyor.
Ekip, bir Mars yılı boyunca (Dünyada yaklaşık 687 gün) yaklaşık 9 deneme daha yapmayı planlıyor. Denemelerin sonunda cihazın maksimum performansını göstereceği tahmin ediliyor.
İnsanlı Mars görevlerinde oksijenin önemi
Oksijenin uzay görevlerinde taşınması çok zor çünkü çok fazla yer kaplıyor. Gelecekte Marsa gidecek astronotların yakıt olarak kullanacağı oksijen bir yana, yalnızca soluyacağı oksijenin taşınması bile mümkün görünmüyor.
NASA, ekmek kızartma makinesiyle hemen hemen aynı boyutlardaki MOXIEyle birlikte işte bu soruna çözüm bulmayı hedefliyor.
Devrim niteliğindeki minik cihaz, karbondioksitten oksijen üretiyor ve işlemin sonucunda karbonmonoksiti atık ürün olarak Mars atmosferine salıyor.
Bu dönüşüm işlemi yaklaşık 800 santigrat derecelik sıcaklıklarda gerçekleşiyor. Bu nedenle MOXIE ısıya dayanıklı malzemelerden yapıldı ve ısının Perseveranceın gövdesine yayılmasını önlemek için ince bir altın kaplamayla tasarlandı.
MOXIE deneyinin baş araştırmacısı Michael Hecht göre, solunması çok tehlikeli olan zehirli atık karbonmonoksit için de endişelenmeye gerek yok. Çünkü bu gaz Mars atmosferine katılsa da kayda değer ölçüde bir değişiklik meydana getirecek
