Iris, ABDnin Havacılık ve Uzay Dairesi NASAnın deneyimli mühendisleri tarafından değil, Whittakerın Pittsburghdaki Carnegie Mellon Üniversitesindeki öğrencileri tarafından yapıldı. Kısa süre önce Ay yolculuğu kesinleşen Irisin 2022nin ortalarında fırlatılması planlanıyor.
Nükleer santral kazalarının yol açtığı kirlenmeyi temizleyecek robotlardan, sürücüsüz araçlara kadar birçok alanda çalışmaları bulunan Whittaker için Iris, bir hayalinin gerçekleşmesi anlamına geliyor.
28 Mart 1979da Pensilvanya eyaletindeki Three Mile Island nükleer santralında reaktörlerden birinin çekirdeği kısmen erimişti.
Ortaya çıkan radyoaktif gazlar yüzünden kimse reaktör binasına giremedi.
Doktorasını daha yeni tamamlamış olan Red Whittaker, reaktörün radyoaktif tabanını temizlemek için üç robot yaptı. Bu, o zamanlar için devrim niteliğindeydi diyor, Çünkü hiç nükleer iş robotu yoktu.
Şimdilerde 70li yaşlardaki Whittaker, robot bilimindeki birçok ilerlemeye imza attı. Nükleer temizlik robotlarından sonra, zirai uygulamaları otomatikleştiren ve çöken madenler gibi felaket alanlarını inceleyen robotlar üzerinde çalıştı.
Whittaker daha sonra 2007de ABD askeri araştırma kurumu Darpanın desteklediği bir yarışmayı kazanarak, günümüzün sürücüsüz araçlarının öncülü niteliğinde araçlar üretti.
Ayda araştırma yapmak, 30 yılı aşkın bir süre önce kendisine koyduğu hedefti. Taa 1980lerde kendi vizyonumu şekillendirmiştim, Dünya için yapacağım çalışmaların ötesinde diğer dünyaları da araştıracaktım diyor.
Şimdiye kadar sadece dört insansız araç Ay yüzeyinde araştırma yaptı. İkisi, Sovyetlerin 1970lerde gönderdiği Lunokhod araçları, diğerleri ise Çinin son on yıl içinde gönderdiği Yutu robotlarıydı. Özel şirketlerin Ay seyahatleri sürdükçe, bu rakamın artması bekleniyor.
Whittaker 2007de Astrobotic adında bir şirketin kurucuları arasında yer aldı. Amaç, Aya bir araç göndermek için özel olarak finanse edilen ilk ekibe verilecek olan 20 milyon dolar tutarındaki Google Lunar X ödülünü kazanmaktı.
Katılımcıların hiçbiri tanınan süre içinde araçlarını uzaya göndermeyi garantileyecek bir anlaşma yapamadığı için ödül sahipsiz kaldı.
2010lu yıllarda uzay keşfi önündeki engeller kalkmaya başladı. 2016da dönemin ABD Başkanı Donald Trump, NASAnın uzay araştırmalarında Marsa odaklanan çalışmaları, tekrar Aya yönlendirdi.
NASA, özel şirketleri Aya robot araçlar göndermeye özendirmek için CLPS (Commercial Lunar Payload Services) adında bir program başlattı.
Iris, Astrobotic tarafından imal edilen bir iniş aracı ile Aya gönderilecek.
İki kilogram ağırlığında, ayakkabı kutusu büyüklüğündeki pilli robot araç, 72 saat Ay yüzeyinde çalışacak.
Iris, Aya indikten sonra uzaktan kumandayla Dünyadaki operatörler tarafından kullanılacak.
Üzerindeki kameraların göndereceği görüntüler, Dünyadaki ekibin aracın güzergahını belirlemesine yardımcı olacak.
Iris, Ayın yüzeyindeki Lacus Mortis bölgesinde gezinecek.
Astroboticsin Peregrine iniş cihazı ile Aya gidecek olan Irise, Meksika Uzay Aracı AEM tarafından üretilen bir dizi küçük araç da eşlik edecek.
Bu yıl ayrıca, Hindistan da Chandrayaan-3 programı çerçevesinde Aya bir araç göndermeyi planlıyor.
Intuitive Machines şirketinin yaptığı Nova-C uzay aracı ise NASAnın bilimsel cihazlarını taşıyacak.
Whittaker, Irisın yanı sıra daha büyük, daha yetenekli bir Ay aracı üzerinde de çalışıyor. MoonRanger adı verilen bu araç da 2023te Aya gönderilecek.
Iris, Dünyadan uzaktan kumanda ile yönlendirilecek, ancak MoonRanger kendi başına dolaşabilecek ve böylece kendisini taşıyan cihazdan gelen sinyallerin kapsama alanı dışına çıkabilecek.
Gelecek ne olursa olsun, Ay keşfi ve Carnegie Mellon Üniversitesi ekibi için heyecan verici bir dönem.
Whittaker, kişisel açıdan da Çok iyi işler yaptım, karada, denizde, havada, su altında ve yer altında çalışan robotlar yaptım. Bundan sonra, çizgiyi daha yukarılara çekiyorum diyor.
