Kayyım, Türk Dil Kurumu sözlüğüne göre “belli bir malın yönetilmesi veya belli bir işin yapılması için görevlendirilen kimse” demek. Kayyım, Türk hukukunda sağlık durumu el vermeyen ya da ekonomik durumunun kötüleşmesi nedeniyle iflas sürecine giden şirket ya da kişilerin mal varlıklarının yönetilmesi amacıyla atanan ehliyetli kimselere deniyordu.
Hukuk tarihinde uzun süredir yer alan kayyım kelimesiyle Türkiye, 2015 yılının Ekim ayında tanışacaktı. AKP hükumeti, Tenkil sürecinde Hizmet Hareketi’ne yakın iş adamlarının şirketleri ve mal varlıklarına hukuksuz şekilde el koydu. Gerekçe tanıdıktı: Terör…
Kayyım kelimesi de bu süreçte popüler oldu. Medya, şirketler, eğitim kurumları, üniversitelerle doymayan AKP, gözünü kendisine tehdit gördüğü Kürt oylarına dikti. 15 Temmuz’un ardından ilan edilen OHAL’den cesaret alan AKP hükumeti, HDP’nin seçilmiş belediye başkanlarını görevden alarak yerlerine valileri kayyım atadı.
KOZA HOLDİNG
Türkiye kayyım kelimesini ilk kez medya kuruluşlarındaki yayınları ve Hizmet Hareketi’ne yakınlığı nedeniyle AKP’nin hedefi haline gelen Koza İpek Grubu’na yönelik operasyonla duydu. Ekim 2015’te Koza İpek Grubu bünyesindeki aralarında Kanaltürk, Bugün TV ve Bugün gazetesinin de bulunduğu Koza İpek Holdinge kayyım atandı. Ankara Başsavcılığı ve Sulh Ceza Hakimlikleri kararlarıyla altın şirketleri de bulunan Koza Holding’in tüm mal varlıklarına el konuldu. Medya kuruluşları, biber gazı ve polis şiddetiyle adeta gasp edildi. Holdinge atanan kayyımlar maaşları, aralarındaki kavgalar ve uygulamalarıyla günlerce gündemden düşmezken, yapılan kanun değişikliği sonrası Koza Holding’in yönetimi TMSF’ye verildi. Holding halen TMSF yönetiminde.
KAYNAK HOLDİNG
Koza Holding ile başlayan kayyım uygulaması eğitim, kargo ve teknoloji yatırımlarıyla bilinen Kaynak Holding ile devam etti. Hizmet Hareketi’ne yakın Kaynak Holding’in 19 şirketine Kasım 2015’te el konularak kayyım atandı. Mahkeme kararıyla atanan kayyımlara 105’er bin lira maaş bağlandı.
ZAMAN GAZETESİ KAPATILDI
AKP’nin medyada susturmak istediği kalelerden bir tanesi de Hizmet Hareketi’nin sahibi olduğu Zaman Gazetesi idi. Yayınlarıyla AKP tabanında etkili olan gazetede kayyım yoluyla susturuldu. Gazeteyi bünyesinde bulunduran Feza Gazetecilik A.Ş. ve Cihan Haber Ajansı’na Mart 2016’da İstanbul Sulh Ceza Hakimliği kararıyla kayyım atandı. Bir süre daha kayyım yönetiminde devam eden ve AKP bültenine dönen gazete 15 Temmuz’un ardından çıkarılan KHK ile kapatıldı. Sadece Zaman Gazetesi değil, OHAL ile 3 haber ajansı, 16 televizyon kanalı, 2 radyo kanalı, 45 gazete, 15 dergi, 29 yayınevi ve dağıtım kanalı kapatıldı.
BOYDAK HOLDİNG’E KAYYIM
Kayyım uygulaması 15 Temmuz’un ardından ilan edilen OHAL sonrası çıkarılan KHK’lar ile olağanlaştı. Türkiye’nin ve dünyanın en büyük mobilya üreticilerinden Boydak Holding ile devam etti. Darbe girişiminin ardından Ağustos 2016’da Boydak Holdinge Kayseri Sulh Ceza Hakimliği kararıyla kayyım atandı. Holdingin yönetimi daha sonra TMSF’ye geçti.
885 ŞİRKET, 60 MİLYAR CİRO
Kayyım uygulaması, Gaziantep’te faaliyet gösteren Naksan Holding, Uğur Soğutucu, Aynes Gıda, Dumankaya İnşaat, Aydınlı Hazır Giyim, Güllüoğlu Baklavaları ile devam etti. Söz konusu holding ve şirketlerin yönetimine de çok sayıda AKP’li isim atandı. 2015’te başlayan kayyım uygulamasıyla 885 şirkete el konuldu. Daha sonra kayyımların yetkileri TMSF’ye devredildi. Söz konusu 885 şirketin aktif büyüklüğü 58,98 milyar lira seviyesinde bulunuyor.
ÜNİVERSİTELER KAPATILDI
Kayyım uygulaması üniversiteler ile devam etti. Hizmet Hareketi’ne yakınlığıyla bilinen Fatih, İpek, Mevlana, Zirve, Turgut Özal, Şifa, Melikşah, Gediz’in de aralarında olduğu pek çok üniversite ya da eğitim kurumu da 15 Temmuz sonrası KHK ile kapatıldı.
SEÇİMİ KAYBEDEN AKP KAYYIMI DEVREYE SOKTU
Kayyım uygulaması 15 Temmuz’un ardından ilan edilen OHAL ile HDP’li belediyelere sıçradı. Halkın oylarıyla seçilen Güneydoğu’daki DBP’li belediye başkanları İçişleri Bakanlığınca görevden alınarak tutuklandı. Yerlerine vali ya da kaymakamlar atandı. Demokratik Bölgeler Partisi’nin (DBP) elindeki aralarında Diyarbakır, Van ve Mardin Büyükşehir Belediyelerinin de olduğu 106 belediyeden 33’üne kayyım atandı. 4 ilçe belediyesinin faaliyetleri ise kaymakamlıkların iznine bağlandı. Kayyım uygulaması 31 Mart seçimlerine kadar sürdü. AKP hükumeti, 31 Mart 2019’da sandıkta HDP’ye kaybettiği Diyarbakır, Van ve Mardin’i kayyım uygulamasıyla yeniden ele geçirdi.
