Yerel seçim öncesi açıklanan seçim havuçlarının toplamı 135 milyar lirayı geçti. Şimdilik hazine ve kamu bankalarına getirilen bu yükün altına, seçimden sonra vatandaş sokulacak. Uzmanlara göre işin aslı Mayıs’ta ortaya çıkacak. Vatandaş, yeni bir zam furyasına yani kendisine kaşıkla verilenin, kepçeyle geri alınmasına hazırlıklı olmalı.
Yerel seçimler yaklaşırken, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak sürekli yeni paketler açıklıyor. 31 marttaki yerel seçimleri kazanmak için kesenin ağzını açan hükümet, kamunun bütün kaynaklarını seçim için seferber etmiş durumda.
Ekonomide ve özel sektörde derin kriz yaşanırken, atılan bu adımların yıl sonunda bütçe açığını patlatacağı öngörülüyor. 2019 için tahmin edilen bütçe açığı 80 milyar TL’nin üstünde. Peki, bu değirmenin suyu nereden gelecek?
YÜK HAZİNE VE KAMU BANKALARINDA
Erdoğan ve Albayrak’ın açıkladığı “seçim paketlerine” tekrar bakacak olursak…
Küçük ve orta büyüklükte işletmelere (KOBİ) toplam 20 milyar TL’lik kredi sağlanacak. 13 bankanın katıldığı KOBİ değer kredisi kapsamında, imalat ve ihracatçı firmalara 1 milyon lira, diğer sektörlere ise 500 bin lira kredi verilecek. 6 ay geri ödemesiz 36 ay vadeli kredi için faiz oranı aylık yüzde 1,54 olarak uygulanacak. Paketten 40 bin işletme faydalanacak.
2,5 milyon kredi kartı borçlusunun borçları yeniden yapılandırılacak. Bunun için Ziraat Bankası’nı devreye sokan hükümet, yapılandıracağı kredi kartı borç miktarı 102 milyar TL. Borçlar bir kamu bankası olan Ziraat Bankası, 2 yıllık vade için aylık yüzde 1,1 faizden, 5 yıllık vade için de aylık yüzde 1,2 faizden kredi kullandıracak.
Ziraat Bankası ayrıca futbol kulüplerinin 11 milyar liraya ulaşan borçlarını da yeniden yapılandıracak.
Devletten düzenli yardım alan 2,5 milyon hanenin elektrik faturalarının 80 liralık kısmı devlet tarafından ödenecek. Bunun bütçeye maliyeti aylık 200 milyon lira. Bir yılda ise 2,4 milyar TL.
SEÇİM PAKETLERİ 135 MİLYARI GEÇTİ
Bütün bu açıklamalardan sonra, hükümetin seçim için açıkladığı paketlerin toplam büyüklüğünün 135,4 milyar lirayı bulduğu görülüyor.
Bunlara ilaveten, Türkiye Bankalar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı ve Ziraat Bankası Genel Müdürü Hüseyin Aydın, kasım ayı itibarıyla bankaların yapılandırdığı kredilerin miktarının 118 milyar lira olduğunu açıkladı. Bu da aslında bankacılık sektörü için 118 milyar liralık bir “özel sektör kurtarma maliyeti” anlamına geliyor.
Bütün bu maliyetlerin altına girense, hazine ve elbette kamu bankaları. Hükümet seçim öncesi bol keseden dağıtırken, seçim bittikten sonra kamu için devasa yüklerle yüzleşeceğiz. Bu durumda devleti kurtarmak yine vatandaşa düşecek.
Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu da işin bu kısmına işaret ederek, “Seçimden önce kaşıkla verdiklerini, seçim sonrası kepçeyle geri alacaklar” açıklamasını yaptı. Bir çok ekonomiste göre şimdi “seçim müjdeleriyle” başı dönen vatandaş, seçim sonrası limon gibi sıkılmaya hazır olmalı.
HAZİNE TARUMAR OLACAK
Altınbaş Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu, seçim öncesinde açıklanan ve piyasadaki nakit akışını hızlandırmaya dönük söz konusu paketlerin bileşik etkisinin 2019’da bütçeyi tarumar edeceğine dikkat çekti.
Düşük faizli ve 6 ay geri ödemesiz kredilerle yeniden yapılandırmaların, banka bilançolarına da zarar vereceğine işaret eden Kozanoğlu, banka bilançolarındaki bazı kalemlerin dondurulmakta olduğunu söyledi. Atılan her adımın krizin itirafı olduğunu belirten Kozanoğlu, ekonominin kördüğüme sürüklendiğini vurguladı.
“Tam anlamıyla Saray’dan bir kumanda ekonomisi oluştu” diyen Kozanoğlu, Ziraat Bankası’na yüklenen yükün kamuya ciddi zararı olacağına da değindi.
İŞİN ASLINI MAYISTA GÖRECEĞİZ
Medipol Üniversitesi öğretim üyesi Doç.Dr. Aysel Gündoğdu ise atılan adımların ekonominin genel gidişatı için kalıcı çözümler sunmadığını kaydetti. Gündoğdu, “Ekonomi şu anda 31 Mart’a kadar dondurulmuş durumda. Yapılan bu düzenlemelerin gerçek etkisi seçimden sonra ortaya çıkabilir. Şu an elde bulunan tüm imkanlar ile ekonomik daralma önlenmeye çalışılıyor. Ancak bu sadece daralmayı geciktirir. Kısa vadeli planların etkisi ülke ekonomisini yoluna koymak için yeterli değildir. İşin aslını mayıs gibi göreceğiz.” yorumunu yaptı.
