Bakanlık dün sabah saatlerinde sağlık çalışanları ve öncelikli gruptakilere 4’üncü doz aşı hakkı verildiğini duyurdu. Ayrıca, yurt dışına çıkışlarda bazı ülkeler tarafından iki doz BioNTech aşısı istenmesi nedeniyle, iki doz Sinovac ve bir doz BioNTech yaptıranlara 4’üncü doz aşı hakkı tanımlandı.
Sabah saatlerinde 4’üncü doz aşı için açılan randevular, sistem tarafından ileriki saatlerde iptal edildi. Aynı saatlerde 3’üncü doz aşısını yaptıranlar 4’üncü doz için randevu alabiliyorken, şu an alamıyor.
Bu gelişmelerin ardından Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, sosyal medya hesabından iki doz Sinovac ve bir doz BioNTech aşısı yaptıranlara dördüncü doz aşı hakkının tanımlanmasıyla ilgili ‘tıbbi bir gereklilik’ olmadığını bildirdi. Koca, kararın yurt dışı seyahatleri için özel alarak alındığını duyururken, “Bazı ülkelere girişte sadece belirli aşı türleri kabul edilmektedir” dedi.
Açıklamalardaki çelişki kafaları karıştırırken, bilim insanları kararın hangi verilere dayanarak alındığı sorarak duruma tepki gösterdi.
Sağlık Bakanlığı’nın bu kararını Prof. Dr. Osman Küçükosmanoğlu, Diken’den Anıl Tuncere değerlendirdi.
Aşılama sürecinde bakanlığın uygulamalarının insanlar üzerindeki aşı tereddüdünü arttırdığını vurgulayan Küçükosmanoğlu, şunları kaydetti: “Sabah duyurulan durum, skandal denebilecek bir uygulama. Net bir açıklama ya da duyuru yok. Sosyal medya paylaşımından duyuldu. Daha sonra da insanlar birbirine mesaj atarak bunu öğrenebildi. Sağlık Bakanlığı ciddiyetiyle örtüşen bir açıklama yapılmadı. Biz gerçekten şaşırdık. Türkiye’de şu ana kadar 84 milyon doz aşı yapıldı. Bunların sonuçlarının net bir şekilde açıklanmasını istiyoruz. Sağlık Bakanlığı ‘Aşısızlar daha çok hasta oluyor’ tarzında açıklamalar yapıyor ancak başından beri bir şeffaflık sorunu var. Kayıtlarda kimin hangi aşıyı ne zaman olduğu belirli.
Bunlar çok rahatlıkla açıklanabilir. İki doz Sinovac yapılanlarda koruyuculuğun azaldığı yönünde genel bir gözlem var. Böyle bir azalma olmasından dolayı 3’üncü dozun da yapılması doğrultusunda bir karar alındı. Biz o zaman bunu destekledik. Ancak 4’üncü dozla ilgili hiçbir veri yok. Bunun duyurulma şekli tereddüde yol açıyor. Bu süreçte en büyük şikayetimiz aşı tereddüdü. Ülkede 20 milyon aşı yaptırmayan insan varken, sabah bir uygulama ilan edip öğleye doğru bunu kaldırmak büyük bir skandal. Bu, insanların aşı tereddüdünü arttıran bir durum.
‘Biz aşıları gereksiz yere mi oluyoruz ya da sürekli aşı mı olmamız gerekiyor’ diye insanların kafasında şüphe oluştu. Daha sonra bakanlık tarafından yapılan açıklamada, uygulamanın gerekçesi olarak Avrupa’ya yapılacak seyahatler ve Avrupa Birliği (AB) Sinovac şüphesi öne sürüldü. Ancak seyahatlerle ilgili olarak bunun da nasıl yapılacağı meçhul. Bu beyan usulüyle mi olacak? ‘Ben 2 ay sonra yurtdışına çıkacağım aşı yaptırmak istiyorum’ mu denilecek? Bu çok komik ve ciddiyetle bağdaşan bir şey değil. Bir kez daha Türkiye’de aşılama sürecinin iyi yönetilemediği ortaya çıktı.
NORMAL BİR ÜLKEDE İSTİFALAR YAŞANIRDI
4’üncü doz uygulamasının dünyada bir örneği olmadığının altını çizen profesör, ‘kafa karışıklığını arttıran bu uygulamalar nedeniyle ‘normal’ bir ülkede istifaların yaşanması gerektiğini’ kaydetti: “Geçtiğimiz günlerde bakanlık tarafından garip bir şekilde 3 doz Sinovac aşısı, ‘korunmada en etkili şema’ olarak duyuruldu. Ayrıca ‘Biz bunu bilimsel bir dergiye de gönderdik’ denildi ancak çıkmış bir makale göremedik. Bunun verileri de net olarak paylaşılmadı. Sadece bakanın bir cümlesi var.
Bu 3’üncü doz meselesi dünyada da tartışılıyor. Sinovac ardından bizim gibi BioNTech aşısı yapanlar oldu ama 4’üncü doz yapan kimse olmadı, bunun dünyada bir örneği yok. Bakanlığın ‘hatırlatma dozu’ olarak bildirdiği meselede de garip bir uygulama vardı. İnsanlara ‘İsterseniz Sinovac’ı ya da BioNTech’i tercih edin’ gibi bir sunum yapıldı. Bu da kafa karışıklığı arttırdı. Normal bir ülkede bu kararlar üzerine istifalar yaşanırdı.”
VERİLER NET AÇIKLANMALI
Küçükosmanoğlu, Türk Tabipleri Birliği olarak daha önce birçok kez yaptıkları çağrıları yineledi: “Önerimiz, yapılan 84 milyon doz ile faz-4 de denilen gerçek yaşam verilerinin açıklanarak karşılaştırma yapılması. Yan etki konusunda iki aşının da sınıfı geçeceğini düşünüyoruz. Ancak koruyuculuğun süresi açısından bir değerlendirme yapmak gerekiyor. Bunlar ancak uygulamada görülecek şeyler, gerçek saha verisiyle ortaya çıkabilir.
Biz sadece meslektaşlarımızdan, sahadan aldığımız bilgilerle değerlendirme yapmaya çalışıyoruz. Verileri net olarak paylaşmak lazım. Diğer yandan bu sürecin yürütülemediği çok açık. İnsanların tereddüdünü azaltıp salgınla doğru bir şekilde mücadele edebilmek için yeni bir kurul oluşturmak gerekiyor. Bu kurulda bilim insanlarının, sahadaki kişilerin ve meslek odalarının dinlenmesi de şart.”
