Avrupa Gıda Güvenliği Kurumunun (EFSA) Ferreronun sevilen markası Nutella başta olmak üzere birçok üründe kullanılan palmiye yağının kanser riskine işaret etmesi, bu bitkisel yağın sağlık ve çevreye olan etkilerini yeniden gündeme taşıdı.
Süpermarket raflarında gördüğümüz işlenmiş gıdaların yanında, kullandığımız temizleyiciler ve kozmetik ürünlerinin içeriğindeki ana maddelerden biri, palmiye yağı.
Peki bu bitkisel yağ nasıl üretilir? Hangi gıdalar, gün içinde kullandığımız hangi ürünler palmiye yağı damgası taşır?
Sağlık ve çevreye etkilerinden, gündemdeki tartışmalara palmiye yağı hakkında bilinmesi gerekenleri derledik.
PALMİYE YAĞI NEDİR?
Bir tür Palmiye ağacı olan Elaeis guineensisin meyvelerinden üretilen palmiye yağı, dayanıklı ve ucuz olması nedeniyle günümüzün en çok kullanılan bitkisel yağlarının başında geliyor.
Uluslararası çevre kuruluşu Greenpeace, süpermarket raflarında gördüğümüz ambalajlı ürünlerin yarısının palmiye yağı içerdiğini söylüyor.
Çikolatalardan cipslere birçok işlenmiş gıdada palmiye yağı bulunuyor.
Dünyada yağ üretimi için en verimli bitki olduğu belirten bu palmiye türünün yüzde 90ı Endonezya ve Malezyadaki ekili alanlarda üretiliyor.
Palmiye ağaçları, kökenleri Batı Afrikaya dayansa da, yağış miktarı ve sıcaklığın yüksek olduğu Asya, Kuzey ve Güney Amerikanın farklı bölgelerinde de yetişebiliyor.
HANGİ BESİN ÜRÜNLERİNİN İÇİNDE VAR?
Birleşmiş Milletler (BM) Dünya Doğayı Koruma Vakfına (WWF) göre bu yağ, gıdalar, temizleyiciler ve endüstriyel ürünlerin çoğunda kullanılıyor.
Yemeklik yağlar, margarinler, dondurma, hazır yemek ve şekerlemeler gibi işlenmiş gıdaların çoğunda palmiye yağı kullanılıyor.
Çikolata, pizza hamuru, bisküvi ve kurabiyeler, paketlenmiş ekmek bu ürünlerden bazıları.
Ayrıca sıvı deterjan, sabun ve şampuanların çoğu, ruj, ağda ve cilalar, endüstriyel yağlayıcılar ve biyolojik yakıtların içeriğinde bu yağ bulunuyor.
SAĞLIĞA ZARARLI MI?
Palmiye yağının kansere neden olduğu iddiası, sağlık endişelerinin başında geliyor.
Avrupa Gıda Güvenliği Kurumu (EFSA) palmiye yağının 200 dereceden yüksek ısılarda rafine edilmesi halinde, diğer bitkisel yağlardan daha çok kanserojen madde ortaya çıkarttığını açıkladı.
Palmiye yağı, doğal kırmızı rengini değiştirmek ve kokudan arındırmak için yüksek ısılarda rafine ediliyor.
EFSAnın yanında Dünya Sağlık Örgütü, BM Gıda ve Tarım Örgütü gibi kuruluşlar palmiye yağındaki GE olarak bilinen kanserojen maddenin arz ettiği tehlikeye dikkat çekmekle birlikte, palmiye yağının tüketilmemesi tavsiyesinde bulunmadı.
Öte yandan bazı araştırmacılar, yüksek doymuş yağ oranı nedeniyle kolestorol seviyesini artırarak, kalp krizi ve felç riskini artırdığını belirtiyor. Isıtılmış palmiye yağının kan basıncını yükselttiği ve yüksek tansiyona neden olduğu da ifade ediliyor.
NEDEN TEKRAR GÜNDEME GELDİ?
EFSAnın palmiye yağının diğer bitkisel yağlardan daha çok kanserojen madde ortaya çıkarttığı yönündeki açıklamasıyla, bu yağın başlıca kullanıcısı Nutella iddiaların merkezine taşındı.
Nutella, lezzetini ve uzun raf ömrünü büyük ölçüde palmiye yağına bağlı.
Nestle ve Unilever de, çikolata ve margarin gibi ürünlerde palmiye yağı kullandıkları belirtilerek raporda yer aldı.
Nutellanın imalatçısı Ferrero ise, yağın güvenli olduğunun vurgulandığı bir reklam kampanyası başlattı. Ferrero, rafine etme işlemini 200 derecenin altında yaptığını savundu.
Konu, İtalyanın en büyük marketler zinciri Coopun kendi markalı ürünlerinde palmiye yağını kullanmayı yasaklamasından, Barillanın da palmiye yağını kullanmayacağını açıklamasından sonra, ülkede tartışılan bir konu haline geldi.
