Euronewsten Gİzem Sadenin haberine göre, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) geçtiğimiz hafta Covid-19 enfeksiyonlarının bir haftada Güneydoğu Asya ve Avrupada yüzde 32, Amerikada yüzde 14, Orta Doğuda ise yüzde 47 oranında arttığını bildirdi.
DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus vaka sayılarının tam 110 ülkede artmakta olduğunu belirtirken vakalarda Covid-19un Omicron varyantının yeni alt varyantları BA.4 ve BA.5in hakim olduğunun altını çizdi.
Haziran sonu itibariyla Amerika Birleşik Devletlerinin Covid-19 vakalarının yüzde 52sini Omicronun yeni BA.4, BA.5 alt varyanları oluşturdu. Fransada da geçtiğimiz hafta BA.4/5 alt varyantları yeni vakaların çoğunu oluşturdu.
Uzmanlar, Omicronun BA.4 ve BA.5 alt varyantlarının önceki BA.1, BA.2 ve BA.3 alt varyantlarına göre çok daha bulaşıcı olduğunu söylüyor. Bu yeni alt varyantların ayrıca, aşı ve hastalıkla kazanılmış bağışıklığı daha kolay aşabildiği belirtiliyor.
Omicronda hangi alt varyantlar hakimdi, ne değişti?
Omicron ilk kez Güney Afrikada tespit edilerek Kasım 2021 itibarıyla Delta varyantının önüne geçti ve üç alt varyantıyla (BA.1, BA.2, BA.3) birlikte hızla yayılmaya başladı.
Omicronun ilk alt varyantlarına aynı anda rastlanmış ve bir önceki hakim varyant Deltadan daha bulaşıcı olduğu ancak daha hafif bir hastalık seyrettiği belirtilmişti.
BA.4 alt varyantı ilk olarak bu yıl ocak ayında, BA.5 alt varyantıysa şubat ayında Güney Afrikada tespit edildi.
BA.4 ve BA.5 varyantlarının Omicronun önceki alt varyantıyla pek çok ortak özelliği olsa da çok sayıda farklılık da gösteriyor.
Öncelikle BA.4 ve BA.5 alt varyantları diğerlerine göre daha yüksek bulaşıcılık oranlarına sahip. Virüsün hücrelerimize girmesine izin veren Spike proteinini etkileyen iki mutasyon, onu örneğin BA.2 alt varyantına göre yaklaşık yüzde 20 daha bulaşıcı hale getirdi.
Uzmanlara göre yeni alt varyantlar daha önce kazanılmış bağışıklıktan diğerlerinden daha kolay kurtuluyor. Bu da yeniden enfeksiyon ihtimalini artırıyor.
Epidemiyolog Antoine Flahaultya göre BA.4 ve BA.5 alt varyantlarının uğradığı mutasyon onları mevcut aşılara karşı daha dirençli hale getiriyor.
Avrupa Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezine göre, Bu varyantlar daha hızlı yayılıyor çünkü aşı ve hastalıktan oluşan bağışıklıktan daha kolay kurtuluyor.
Belirtiler daha uzun sürede kayboluyor
Yeni alt varyantların öncekilerden bir diğer farkı belirtilerin daha uzun sürmesi. Omicronun BA.1/2/3 varyantına yakalanan hastaların ortalama iyileşme süresi 4-5 günken BA.4/5 alt varyantlarında 10 güne kadar çıkabiliyor.
Güney Afrika ve İngilterede şimdiye kadar elde edilen veriler, BA.4/5 alt varyantlarının hastalığı ağır geçirme ve ölüm oranlarını belirgin bir şekilde etkilemediğini ortaya koyuyor.
Nature bilimsel dergisinde yayımlanan bir çalışmada Dr. Wasiila Jassat ve ekibi hastaneye yatışlarda hafif bir artış görüldüğünü ancak ölüm oranlarında küçük bir azalma olduğuna dikkat çekti.
Bununla birlikte ölüm ve ağır hastalık oranlarının, virüsün varyantı dışında toplumda aşılı ya da hastalıkla bağışıklık kazanmış kişi sayısındaki artıştan da etkilenebileceği unutulmamalı.
Yeni alt varyantlar BA.4 ve BA.5nin belirtileri neler?
Covid-19un bilinen semptomları ateş, öksürük, boğaz ağrısı ve halsizlik gibi belirtilerin yanı sıra BA.4/5 varyantında burun akıntısı, mide bulantısı ve kusma gibi belirtiler de daha sık görülüyor.
Vakaların büyük çoğunluğunu BA.4/5 alt varyantlarının oluşturduğu Fransada Halk Sağlığı Merkezine göre, Omicronun ilk varyantlarında sık görülmeyen tat ve koku kaybı yeni alt varyantlarda geri döndü.
Merkez, Koku ve tat kaybı, mide bulantısı, kusma ve ishal gibi belirtiler önceki alt varyantlara göre çok daha fazla görülüyor. uyarısında bulunuyor.
Aşılar yeni varyantlara karşı ne kadar etkili?
Uzmanlar, her yeni alt varyantın aşıya karşı bir öncekinden daha dirençli olduğunu söylüyor.
Yine de mevcut aşılar BA.4/5 alt varyantlarında ölüm ve hastalığı ağır geçirmeye karşı etkisini sürdürüyor.
Pfizer ve BioNTec, aşılarını Omicrona karşı daha etkili hale getirmek için çalışmaları sürdürüyor. Şirketler yeni geliştirilen aşı adayının, BA.1 alt varyantına karşı 15 kat daha etkili olduğunu belirtiyor.
Aynı aşının BA.4 ve BA.5 alt varyantlarına karşı da daha etkili olduğu ancak önceki alt varyantlar kadar korumadığını belirten şirketler, önümüzdeki haftalarda yeni alt varyantlara karşı veri toplamaya devam edileceğini söylüyor.
Tokyo Üniversitesinden Virolog Kei Sato, BA.4/5 alt varyantlarının son olmayacağını söylüyor. Kei Sato, Kimse bunların son varyantlar olduğunu söyleyemez. Omicronun başka alt varyantlarının ortaya çıkması kuvvetle muhtemel şeklinde konuşuyor.
Öte yandan çoğu ülkede maske takma zorunluluğu aylar önce kaldırıldı. Uzmanlar özellikle yüksek riskli kişilere zorunlu olmasa da maske takma ve sosyal mesafe kurallarına dikkat etme çağrısı yapıyor.
