Halkın büyük çoğunluğunun aşılandığı ülkelerde dahi koronavirüs vaka sayıları yeniden tırmanışa geçti. Vakaların büyük çoğunluğu, ilk kez Hindistanda tespit edilen ve Avrupada da yaygınlaşan virüsün mutasyona uğramış türü Deltadan kaynaklanıyor.
Örneğin, yetişkin nüfusun yüzde 64ten fazlasının iki doz aşı olduğu İngilterede aktif vakaların yüzde 90ını Delta enfeksiyonu oluşturuyor.
Delta varyantı nedir?
İlk kez Ekim 2020de Hindistanda tespit edilen Delta (B.1.617.2), Dünya Sağlık Örgütünün Endişe Verici Varyant (VOC) kategorisine aldığı Covid-19 mutasyonlarının sonuncusu oldu.
B.1.617 adı verilen soyun bir alt türü olarak ortaya çıkan Delta varyantı, B.1.167.1 koduyla anılan Kappa varyantı ile P681R ve L452R adlı iki mutasyonu paylaşıyor. Kappadaki E484Q mutasyonu yerine Delta varyantında T478K mutasyonu bulunuyor.
Ne kadar bulaşıcı?
Koronavirüsün ilk kez Eylül 2020de İngilterede görülen varyantı Alphanın virüsün orijinal türüne göre daha bulaşıcı olduğu teyit edilmişti. Deltanın ise Alphadan yüzde 60 daha bulaşıcı olduğu biliniyor.
Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezinin verilerine göre ağustos ayının sonuna kadar Avrupadaki vakaların yüzde 90ının Deltadan kaynaklanacağı öngörülüyor.
Semptomlar aynı mı?
Virüsün insan hücrelerine tutunmasını ve nüfuz etmesini sağlayan diken proteinine etki eden Deltadaki mutasyonlar, bulaşıcılığı artırırken vücudun antikor direncini azaltıyor. Varyantların, enfekte olan kişiyi ne kadar hasta ettiği ya da semptomlar üzerinde etkisi olup olmadığı sorusunun şu an için net bir yanıtı yok.
Ancak virüsün en çok görüldüğü ülkelerden İngilterede yapılan araştırmalar, Delta varyantının öksürük, yüksek ateş ve tat/koku kaybı gibi koronavirüsün bilinen belirtilerinden farklı olarak baş ağrısı ve burun akıntısına da yol açtığını gösteriyor.
Aşılara ne kadar dirençli?
İngiliz Bilim Kurulunun hazırladığı son rapora göre, ülkede uygulanan Pfizer/BioNTech, Moderna ve AstraZeneca aşılarının ilk dozu Alpha varyantına karşı yüzde 46 ila 52 oranında etkili olurken bu oran Delta varyantına karşı yüzde 32 ila 38e düşüyor. Raporda verilerin hangi aşılarla bağlantılı olduğu belirtilmeyip ortalama rakamlar yer alıyor.
İki doz aşı yaptıranların Deltadan dolayı semptomatik hastalık geçirme riski yüzde 78 ila 80 oranında azalıyor. Tek doz aşı hastane yatışlarını yüzde 80 azaltırken, iki doz aşı bu rakamı yüzde 96ya çıkarıyor.
Aşılar, virüsün orijinal türüne karşı çok daha etkili.
Delta plus nedir?
Deltanın ilk kez görüldüğü Hindistandan 22 Haziranda, yeni bir varyantın daha Endişe Verici Varyant listesine eklendiği duyurusu geldi: Son eklenen Delta plustı.
Salgını domine eden Deltanın kuzeni olarak adlandırılan Delta plus adını ilk kez mart ayının ortalarında bilimsel makalelere yazdırdı. Şu ana kadar, aralarında ABD, Kanada, İngiltere ve Türkiyenin de olduğu 10dan fazla ülkede görüldü.
Klinik Mikrobiyoloji uzmanı Prof.Dr Canan Külah, yeni türle ilgili şu bilgileri veriyor: Delta Plus, Delta varyantının bir türü ve K417N adı verilen bir spike protein mutasyonuna sahip. Bu, daha önce Güney Afrikada tespit edilen Beta varyantında da açıklanmış mutasyon. Deltaya bu mutasyonun eklenmesiyle plus olarak adlandırıldı.
National Geographice konuşan bazı uzmanlar K417N mutasyonunun, Delta plusun direncini kırıp, Deltadan daha zayıf kılabileceği görüşünde.
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Deniz Atakent de Delta plus için Orijinal Delta varyantından daha bulaşıcı olduğuna, daha ağır hastalığa neden olduğuna veya daha tehlikeli olduğuna dair yeterli veri yok diyor.
Delta Plus varyantı neden endişeye yol açıyor?
Güney Afrika’da tespit edilen Beta varyantındakİ K417N mutasyonu bulunuyor. Beta varyantıyla bağı olması, bu virüsün aşılara karşı dayanıklı olması riskini doğuruyor. Dolayısıyla daha önce Covid-19 geçirenlerde oluşan bağışıklığı yenme ihtimali bulunuyor. Şu an resmi verilere göre corona virüsü aşıları standart Delta varyantına karşı etkili olmasına rağmen K417N mutasyonu aşının koruyuculuğunu ortadan kaldırabilir.
Delta Plus varyantı Delta varyantından daha mı kolay bulaşıyor?
Henüz vaka sayıları dünya genelinde az olduğu için bilim insanları varyantın hızı ve yayılması ile ilgili net ve kapsayıcı bir bilgiye sahip değil. Fakat henüz vakaların sadece belirli bölgelerde bulunması, Delta Plus varyantının çok hızlı yayılma ihtimalinin düşük olduğunu gösteriyor.
