Almanyada seçimler sonuçlandı, Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) ve sadece Bavyera eyaletinde teşkilatlı bulunan kardeş parti Hristiyan Sosyal Birlik (CSU) seçimlerden birinci çıktı. İki partiden oluşan Hristiyan Birlik önderliğinde bir koalisyon hükümeti kurulması için çalışmalara başlandı.
CDUnun Başbakan adayı Friedrich Merz, dış politika ve güvenlik politikalarında köklü değişikliklere gitmek istediğinin işaretlerini seçim kampanyaları sırasında da vermişti. Merz seçim akşamında da Dışarıdaki dünya bizi beklemez. Şimdi hızlı bir şekilde hareket kabiliyetimizi yeniden tesis etmek zorundayız diyerek hızla kolları sıvayacağı mesajı verdi.
Müstakbel Başbakan iddialı bir takvim oluşturmuş durumda. Paskalya Yortusuna, yani Nisan ayı ortasına kadar yeni hükümeti kurmayı hedefliyor. Bunun nedenini Avrupada ve dünyada yeniden varlık göstermek, görünür olmak diye açıklıyor, Almanya yeniden güvenilir bir şekilde yönetiliyor olacak diyor.
Almanyadan beklentilerin ne denli yüksek olduğunu Merz son haftalarda gerçekleştirdiği çeşitli görüşmelerde dost ülke liderlerinden yeterince duyma fırsatı buldu. Ukraynaya destek, Avrupanın savunma kabiliyeti, transatlantik ilişkiler gibi çeşitli önemli konularda Almanyadan hem sahada aktif rol oynaması hem de kendi girişimlerini başlatması bekleniyor.
Avrupanın güçlendirilmesi mutlak öncelik
Özellikle de ABDde Donald Trumpın başkanlık görevine yeniden gelmesi sonrasında Almanyanın Avrupada daha aktif rol oynaması beklentisi daha da arttı. Trumpın daha görevdeki ilk haftalarında transatlantik ilişkiler ağır hasar gördü. Ukrayna konusunda Avrupa ile çizilmiş ortak rotaya sırtını dönen Trump, savaşı sona erdirmek için Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiyi dışlayarak doğrudan Rusya ile görüşmeye başladı, hatta Ukrayna liderini diktatör diye nitelendirdi.
CDU lideri Merz, seçim akşamında yaptığı konuşmada ABDnin Ukrayna konusundaki rota değişikliğine de değinerek ABD Başkanının son ifadeleri sonrasında Avrupanın kaderinin Amerikalıların, Amerikalıların bu kesiminin, bu yönetimin umurunda olmadığı artık çok açıktır dedi. Merz bu nedenle ABDden adım adım gerçek anlamda bağımsızlık için Avrupanın güçlendirilmesinin kendisi için mutlak öncelik olacağını söyledi.
CDU lideri, tüm bunlardan bağımsız olarak transatlantik ilişkilerin korunması için her şeyi yapacağını da sözlerine eklerken İlişkiler bozulacak olursa bu sadece Avrupaya değil, ABDye de zarar verecektir dedi.
Merz daha seçim akşamından Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Bu görüşme Macronun Donald Trump ile buluşmak üzere Washingtona seyahat ettiği saatlere denk geldi. Merz, seçimler sonrasında düzenlediği ilk basın toplantısında deneyimli bir devlet adamı görünümü vermeye çalışarak Macron ile tutumlarının birebir örtüştüğünü söyledi. Merz, şimdiye kadar hiçbir hükümet görevi üstlenmemiş bir politikacı.
Sosyal Demokratlarla koalisyon arayışı
Ancak Merzin dış politikaya odaklanabilmesi için öncelikle iç politikayla uğraşması ve hareket kabiliyetine sahip bir hükümet kurması gerekiyor. Seçimlerde yüzde 28,5 oy alan Hristiyan Birlik partilerinin hükümet kurabilmek için bir koalisyon ortağına ihtiyacı var. İlk adres ise bir önceki koalisyon hükümetinin büyük ortağı olarak seçimlerde büyük kan kaybı yaşayan ve yüzde 16 ile tarihinin en düşük oyunu alan Sosyal Demokrat Parti(SPD). Ancak buna rağmen iki partinin sandalye sayısı, Federal Mecliste istikrarlı bir çoğunluk sağlamaya yetiyor.
CDU, SPDli mevcut Başbakan Olaf Scholzu, Avrupalı partnerlerle yeterince yakın iş birliği yapmamakla eleştiriyor. Trumpın izlediği dış politikaya tepki olarak düzenlenen gayriresmi AB liderler zirvesinin Fransanın girişimiyle gerçekleşmesini, Almanyanın aktif rol oynamamasını örnek gösteriyor.
Birleşik Avrupada öncü rol
CDU Genel Sekreteri Carsten Linnemann seçim kampanyaları sırasında Almanya olarak Avrupada yeniden öncü rol oynamalıyız. Tepeden aşağı değil. Fransa ile, Polonya ile, güçlü bir Avrupa Birliği ile demiş, Sayın Scholzun yaptığı gibi, tek başına izole bir şekilde Bay Putine yanaşmaya çalışmayacağız ifadesini kullanmıştı.
Başbakan Scholzun Kasım ayı ortasında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı telefon görüşmesi yoğun tartışma ve eleştirilere yol açmıştı. CDU ise Fransa, İngiltere ve Polonya gibi Avrupalı partnerlerle istişare içinde yapılan girişimlerin daha etkili olduğu görüşünde. Merz bir konuşmasında bu konuyla ilgili olarak, Mesaj çok açık olmalı: Avrupa kararlı bir birlik içindedir demişti.
Ancak Ukrayna konusunda Hristiyan Birlik partileri ile SPD arasında aşılmayacak uçurumlar bulunmuyor. İki taraf da Ukrayna savaşını sona erdirmek üzere yapılacak müzakerelerden Ukrayna ve Avrupanın dışlanmaması, Almanyanın Ukraynaya silah yardımının sürdürülmesi gibi konularda mutabık.
Ancak görüş ayrılıkları da var. Friedrich Merz seçim kampanyaları sırasında Alman Taurus füzelerinin Ukraynaya gönderilmesini savunmuştu. Başbakan Scholz ise 500 kilometreye varan menziliyle Rusya topraklarını vurabilecek seyir füzelerini Almanyanın savaşın içine çekilmesini önlemek gerekçesiyle Ukraynaya vermekten kaçınmıştı.
Artan harcamalara kaynak arayışı
Rusyanın Ukraynaya saldırdığı 24 Şubat 2022den bu yana Almanya Ukraynaya 28 milyar euro değerinde askerî yardım yaptı ve böylelikle ABDnin ardından Kiev yönetiminin en büyük ikinci destekçisi oldu. Donald Trump liderliğindeki mevcut ABD yönetimi ise Ukraynaya yardımların öncelikle Avrupalıların görevi olduğunu savunuyor. Trump yönetimi ayrıca Avrupanın savunma kabiliyetini geliştirme işiyle de artık Avrupalıların kendisinin ilgilenmesi gerektiğini söylüyor.
Ancak tüm bunlar büyük maddi kaynak gerektiriyor. Almanyanın bütçesinde şimdiden büyük bir delik açılmış durumda. Koalisyon müzakerelerinde en tartışmalı konulardan biri, açığı kapatacak kaynağın nereden sağlanacağı olacak. Kaynak yeni kredilerle mi sağlanacak yoksa bütçedeki diğer kalemlerden mi aktarılacak? SPD, yeni borçlanmanın kaçınılmaz olduğu görüşünde. Bu da yeni borçlanmayı sınırlandıran borç freninin gevşetilmesi anlamına geliyor. Merz ise tam tersi görüşte. CDU lideri, kaynağın ekonomide büyüme ile sağlanabileceğini, bunun için sosyal ödeneklerden kesinti yapılmasını savunuyor. Ancak sosyal kesintiler Sosyal Demokratlar için kabul edilebilir bir çözüm değil.
Tutuklama emrine rağmen Netanyahuya davet
CDU lideri Merz, seçimlerden sonra düzenlediği ilk basın toplantısında Ortadoğu konusunda izleyecekleri politikanın detaylarına değinmese de İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahuya yaptığı davet dikkat çekti. Merz, iyi tanıdığını söylediği Netanyahuya Tutuklanmaktan korkmaksızın Almanyaya gelebileceği güvencesi verdiğini belirtti. Merz, bir İsrail Başbakanının Almanyayı ziyaret edememesinin kendisi için sapkın bir düşünce olduğunu söyledi.
