Yargıtay ile yaşadığı Can Atalay krizi nedeniyle gözlerin çevrildiği Anayasa Mahkemesi, gelecek yıl kritik bir döneme giriyor. DW Türkçe’den Alican Uludağ’ın yargı kulislerinden aktardığına göre, Atalay hakkındaki ‘hak ihlali’ kararına ‘ret’ oyu veren İrfan Fidan ve Muhterem İnce, AYM başkanlığını isteyen isimler. Bu ikilinin, Erdoğan’ın AYM’ye yapacağı 3 yeni atamayla dengeler değiştiğinde başkanlık seçiminde avantaj sağlamak için ısrarla ‘ret’ oyu kullandığı değerlendiriliyor.
ÜÇ ÜYENİN SÜRESİ DOLUYOR
15 üyeye sahip olan AYMnin üç üyesinin görev süresi 2024 yılında dolacak. Danıştay kökenli olan üye Muammer Topalın 12 yıllık görev süresi 29 Ocak 2024te dolacak. Anayasaya göre yükseköğretim kontenjanından atanan AYM Başkanı Zühtü Arslanın görev süresi ise 17 Nisanda sona erecek. Görev süresi dolacak üçüncü isim ise Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri olarak görev yaparken ‘üst düzey yönetici’ kontenjanından AYM üyeliğine getirilen Emin Kuz olacak. Kuz, 12 Mayısta AYMden ayrılacak. Bu üç üyeyi, dönemin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül atamıştı.
ERDOĞAN ÜÇ ÜYE ATAYACAK
Anayasaya göre görev süresi dolacak bu üç üyenin yerine ise AKP’liCumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından atama yapılacak. Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı döneminde AYMye yedi üye atamıştı. Üç üyeyle birlikte Erdoğanın atadığı üye sayısı 10a çıkacak. 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gülün atadığı üyeler arasında başkan vekili Hasan Tahsin Gökcan ile üye Engin Yıldırım kalacak. Kalan üç üyeyi ise TBMM seçmişti.
DENKLEM DEĞİŞECEK
Erdoğanın yapacağı atamalar ise AYMdeki denkleme doğrudan etki yapacak. Zühtü Arslan ve Emin Kuz, Yüksek Mahkemede ‘muhalif’ duruş sergileyen ve hak ihlalleri ile kritik yasaların iptal edilmesi yönünde oy veren altı üye arasında yer alıyordu.
‘MUHALİF’ ÜYE SAYISI DÜŞECEK
Zaman zaman üç üye de bu gruba destek veriyordu. Böylece sürpriz ihlal veya yasa iptali kararları çıkıyordu. Ancak bu iki ismin ayrılacak olması nedeniyle muhalif üye sayısı dörde düşecek ve AYMde ihlal yönünde kararların çıkması zorlaşacak.
Muammer Topal ise AYM içinde iktidara yakın görünen üyeler arasında yer alıyor. Topal, son olarak Can Atalay kararında hak ihlali olmadığı yönünde oy veren üyeler arasında bulunuyordu.
AYM BAŞKANI KİM OLACAK?
Öte yandan Zühtü Arslanın görev süresinin dolacak olması nedeniyle nisan ayına kadar AYM Başkanlığı seçimi yapılması gerekiyor. Geçen yıl yapılan seçimde, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve dönemin Adalet Bakanı Bekir Bozdağın İrfan Fidanı işaret etmesine karşın Zühtü Arslan sekiz oyla yeniden başkan seçilmişti. Fidan ise beş oy alabilmişti.
Ancak başkanlık seçiminde görev süreleri devam ettiği için Zühtü Arslan ve Emin Kuz oy kullanabilecek.
AYMDE BAŞKANLIK İSTEYEN ÜYELER
AYM kulislerinde, İrfan Fidanın başkanlık iddiasını sürdürdüğü konuşuluyor. Buna karşılık 17 Ekim 2022de AYM üyeliğine atanan eski İçişleri Bakan Yardımcısı Muhterem İncenin de başkan olmayı istediği dile getirildi. Fidan ve İnce, AYMnin Can Atalaya ilişkin iki ihlal kararında da ‘karşı oy’ kullanmışlardı. Kulislerde, bu isimlerin ısrarlı şekilde karşı oy kullanmalarının perde arkasında ‘başkanlık hesabının’ yattığı konuşuluyor.
Bunlara karşılık üye Basri Bağcı da aday adayı olarak anılan isimlerden. Seçimlerde daha önce Zühtü Arslanın başkan olmasını sağlayan sekiz üyenin tavrının ne olacağı, aralarından bir ismi başkan adayı olarak çıkarıp çıkarmayacakları şimdilik bilinmiyor.
Ancak Yüksek Mahkemede 2024 yılı içinde Erdoğanın atayacağı üç ismin oy tercihinin, bundan sonraki yasa iptalleri ve hak ihlali kararlarına doğrudan etkisi olacak. Can Atalay kararıyla Cumhur İttifakında AYMye olan tepkinin, bu üye değişiminden sonra verilecek kararlarla birlikte azabileceği öne sürülüyor.
