Yeni Zelanda'daki cami saldırılarının zanlıları hakkında neler biliniyor?

Bir video oyununa benzetilerek çekilen tüyler ürpertici görüntülerde, bu kişinin Nur Camii içinde, önüne gelen kadın, erkek, çocuk herkese yakın mesafeden nasıl ateş ettiği görülüyor.
Aynı kişinin daha önce şiddete teşvik edici aşırı sağ propaganda içeren uzun bir metni de internete yüklediği belirlendi.
Yeni Zelanda polisi halen 3 kişinin gözaltında olduğunu ve kimliğini açıklamadığı 28 yaşındaki bir zanlının cinayet suçlamasıyla Cumartesi günü mahkemeye çıkarılacağını bildirdi.
Avustralya Başbakanı Scott Morrison zanlılardan birinin Avustralya vatandaşı olduğunu doğruladı.


Morrison bu kişinin aşırı sağcı, şiddet yanlısı bir terörist olduğunu söyledi ve Yeni Zelandadaki soruşturmaya Avustralya makamlarının da destek vereceğini bildirdi.
Saldırının canlı video akışıİnternete konulan canlı video akışında, filmi çeken kişinin saldırıyı doğrudan aktarmak üzere başına bir kamera yerleştirdiği anlaşılıyor.
Nur Camiindeki saldırıyı an be an canlı gösteren video Facebookda da kısa bir süre paylaşıldı.
Saldırıyı gerçekleştirmeye giden kişinin otomobilinde arka planında duyulan müziğin, 1990lardaki Bosna savaşı sırasında Sırp milliyetçi milisleri Çetniklere ait bir marş olduğu belirlendi.


Marşta 1990lı yıllardaki eylemlerinden dolayı uluslararası mahkeme tarafından soykırım ve savaş suçlarından mahkum edilen Bosnalı Sırpların eski lideri Radovan Karaciçden övgüyle söz ediliyor.
Zanlının elindeki silahın üzerinde de Müslümanları ve göçmenleri öldürmekten mahkum olmuş kişilerin isimlerinin yazılı olduğu görülüyor.
Beyaz ırkın üstünlüğü fikrine dayalı bir ManifestoAvustralya medyası, adının Brenton Tarrant olduğunu kaydettiği bu zanlının Avustralyalı olup, Sidneyin 600 km kuzeyindeki Grafton kasabasından geldiğini ve daha önce bir spor merkezinde çalışmış olduğunu yazdı.
Zanlının çalıştığı spor merkezini işleten Tracey Gray, yerel medyaya verdiği mülakatta Tarrant hakkında, Aşırı görüşlü ya da dengesiz olduğunu belli edecek hiç bir şey yapmadı diyor.
İnternete koyduğu Büyük Yer Değiştirme (The Great Replacement) başlıklı 74 sayfalık bir belgede zanlı, 2017 yılında Avrupayı ziyaret ettiğinde gördüğü şeylere öfkelendiğini ve döndüğünde saldırıyı planlamaya başladığını anlatıyor.


Metinden, zanlının Nur Camiini 3 ay önce hedef olarak seçtiği, saldırıda ölmemeyi hedeflediği ve eyleminin hedefinin de korku salmak olduğu anlaşılıyor.
Onlarca sayfalık bu metinde uzun uzun Avrupanın çeşitli ülkelerinden örneklerle, Avrupa halklarının yok olmakta olup onların yerini farklı, daha aşağı ve tehlikeli kültürlerden gelen göçmenlerin aldığı yolunda bir komplo teorisi işleniyor.
Metin esasen Müslümanlardan korkmak ve nefret etmek gerektiğini anlatan uluslararası bir ırkçı manifesto niteliğinde.

Uluslararası bir hareketin parçası mı?Fakat daha önemlisi, bu komplo teorisi içinde ifade edilen düşüncelerin, bir kişinin yayınladığı bir metinden ibaret olmaması.
Büyük Yer Değiştirme terimi ilk olarak Fransada kullanılmıştı, ama bu artık dünya çapında bir çok ırkçı grup tarafından benimsenen bir teori.

Bu grupları ve faaliyetlerini irdeleyen BBC muhabiri Dominic Casciani, bu teorinin önde gelen savunucuları arasında Avrupadaki İslam karşıtı Kuşak Kimliği (Generation Identity) adlı hareketin üyelerinin bulunduğunu söylüyor.
Bunun da ötesinde bu komplo teorisi, Facebookdaki kapalı gruplar ve diğer sosyal medya platformları başta olmak üzere geniş ve giderek de büyüyen bir akımın ana hattını oluşturuyor.
Bu gruplarda paylaşılan her türlü sahte haber linki ve içeriği, gerçeklerle ve güvenilir kaynaklarla bağını tamamen koparmış kişilerin korkularını ve öfkelerini iyice artırıyor.
Gözaltındaki diğer kişiler kim?
Yeni Zelanda Başbakanı Jacinda Ardern gözaltındaki kişilerin hiçbirinin daha önce güvenlik örgütlerinin izlediği kişiler olmadığını söyledi.
Ardern, zanlıların sorgusunun devam ettiğini o nedenle başka bilgi veremeyeceğini söyledi.