Calgaryden araştırmacılar, Özbekistandaki kayalarda bulunan kemik parçaları aracılığıyla yeni keşfedilen dinozor türünü Ulughbegsaurus olarak tanımlamadılar.
Yaklaşık 90 milyon yıl önce, Kretase dönemi ve kıtalar birbirinden ayrılmaya başladığı sırada yaşayan apeks yırtıcı türün özellikleri yakın zamana kadar tanımlanamamıştı.
Bu keşfin, Tyrannosaurusların binlerce yıl boyunca Asya ve Kuzey Amerikayı nasıl ele geçirdiğine ve yönettiğine dair yapbozun başka bir parçasını tamamlayabileceği düşünülüyor.
Yeni tür, Ulughbegsaurus (oo-LOOG-bek-SAV-rus olarak telaffuz ediliyor), bölgede yaşayan 15. yüzyıl astronomu ve matematikçi Uluğ Beyden adını alıyor.
Bu keşif Royal Society Open Science dergisinde duyuruldu. Calgary Üniversitesinde dinozor paleobiyoloji doçenti olan Darla Zelenitsky, köpekbalığı benzeri dişlere sahip büyük, etçil dinozorlar olan yeni bir carcharodontosaur türü tanımlamak için Kanada, Japonya ve Özbekistanda kazılar yapan araştırmacılardan biri. Zelenitsky dinozora ilişkin şunları söylüyor:
1 ton ağırlığında 7,5 metre uzunluğunda
Bu etobur, büyük bir kafa, kısa ön ayaklar ve keskin pençelerle iki ayak üzerinde yürüyordu. Ama benzerlikler bu kadar. Bir Ulughbegsaurus, yaklaşık 1 ton ağırlığında ve burundan kuyruğa 7,5 metreden fazla uzunluğa sahip.
Aynı dönemde yaşayan küçük Tyrannosaurusların, bu hayvanın vücut kütlesinin beşte biri olacağını açıklayan Zelenitsky, O zamanlar ekosistemin en büyük etçil avcısı oymuş diyor.
Ulughbegsaurusların yok olmasına neyin sebep olduğu bilinmemekle birlikte, ekosistemden kaybolmaları, tyrannosaurların daha da büyümesine ve baskın yırtıcı rolüne dönüşmesine yardımcı olmuş olabilir diye düşünülüyor. Zelenitsky şöyle devam ediyor:
Neden 90 milyon yıl önce soyunun tükendiğini bilmiyoruz … veya tyrannosaurların daha sonra Kretasede tyrannosaurus rex gibi gördüğümüz apeks yırtıcılar haline mi geldiği bunu da tam olarak bilmiyoruz. Dinozor fosil kaydının bu penceresi oldukça bulanık… fosiller için çok az bilinen bir zaman pencereniz olduğunda, her zaman boşlukları doldurmaya çalışıyorsunuz ve bu, doldurabildiğimiz bir boşluk daha, çünkü bu, köpekbalığı dişli dinozorlardan birinin en son ortaya çıkışı.
İlk parçalar 80lerde bulundu ama ne olduğu anlaşılamadı
Yeni tür, kısmen, 1980lerde Kızılkum Çölündeki Bissekty kaya oluşumunda bir Rus paleontolog tarafından bulunan kemik parçaları ve dişlerle ilk kez ortaya çıktı.
Özbekistanın devlet jeoloji müzesinde, gazetenin baş yazarı Kohei Tanakanın bölgede bir üst çene bulduğu ve orada daha önce bulunmayan bir tür yırtıcıya ait olduğunu anladığı zamana kadar saklandı.
Zelenitsky, Biraz şaşırdım çünkü… bu formasyona ait fosiller iyi çalışılmış diyor ve keşfin o döneme ait daha fazla yorum yapma imkanı sağlayacağını umuyor.
Uluğ Bey kimdir?
Özbekçe Mirzo Ulugbek, Türkçesi Uluğ Bey ve asıl adı ise Mirza Muhammed Taragay bin Şah Ruh, 1394 - 1449 yılları arasında yaşayan Timur İmparatorluğunun dördüncü sultanı.
Tarihe Türk matematikçi ve astronomi bilgini olarak geçen Uluğ Bey, imparatorluğun kurucusu olan Timurun küçük oğlu Şahruhun oğludur.
