Türkiyede Aralık 2016da tutuklanan ve 25 Temmuzdan beri ev hapsinde tutulan ABDli papaz Andrew Brunson, bugünkü duruşmada 3 yıl 1 ay 15 gün hapis cezasına çarptırıldı. Brunson, hapiste kaldığı süre göz önünde bulundurularak serbest bırakıldı.
Türkiye ile ABD arasında gerginliğe neden olan Brunson meselesinin olası sonuçlarını Ekonomik ve Dış Politikalar Araştırma Merkezi (EDAM) Başkanı Sinan Ülgen, DW Türkçe için değerlendirdi.
DW Türkçe: Brunson serbest bırakıldı. İlk bakışta bu sizce ne anlama geliyor?
Sinan Ülgen: Türkiyenin, ABD ile arasında gittikçe ağırlaşan sorunu artık halletme yönünde bir irade sergilediğini görüyoruz. Rahip bugün bu iradenin sonucunda serbest bırakılmış durumda.
Bu durum ABD-Türkiye ilişkilerine kısa vadede nasıl yansır?
ABD-Türkiye ilişkilerine muhakkak olumlu yansıyacaktır. Çünkü bu konu Türkiye-ABD ilişkilerini çok derinden ve kötü etkileyen bir konuydu. Bu konunun karar sonrasında geride kalmış olmasını tabii ki olumlu bir gelişme olarak değerlendirmek lazım. Ama şunu unutmamak lazım: Bu büyük bir sorunu çözdü ama Türkiye-ABD ilişkileri bakımından hâlâ sorunlu birçok alan var. Dolayısıyla ikili ilişkilerin bir anda düzelmesini beklemek çok kolay değil.
Brunsonın serbest kalması ABD-Türkiye ilişkilerinde olumlu yansıyacaktır ama hâlâ sorunlu birçok alan var diyorsunuz. Peki, sizce masadaki diğer meseleler neler?
Karşılıklı olarak iki tarafın da anlaşamadığı, hatta birbirinden beklentilerinin arttığı meseleler var. Bunların arasında kısa vadede dahi önem taşıyanlar büyüdü. Örneğin Türkiyenin Rusyadan S-400 füze savunma sistemleri satın alımı büyük bir potansiyel sorun. Zira bunun temelinde ABDnin birtakım yaptırımlar uygulaması potansiyeli mevcut. Bu sadece ekonomik yaptırımlar şeklinde değil; aynı zamanda Türkiyenin güvenliğini de yakından ilgilendiren F-35lerin teslimatının askıya alınması gibi birtakım yaptırımlar da söz konusu olabilecek. Dolayısıyla S-400 meselesi bu anlaşmazlıklarla ilgili olarak telafuz edilmesi gereken önemli bir konu. Ama bununla da sınırlı değil. Türkiye tarafından baktığınızda ABDnin Suriye politikası, ABDnin PYDye vermiş olduğu destek, Gülen yapılanmasına yönelik ABDde hâlâ istenilen baskının ortaya çıkmamış olması, Ankaranın şikayet ettiği konular. ABDnin şikayet ettiği konular arasında da Brunson serbest bırakılmış olmasına rağmen, cezaevinde olan birtakım ABD konsolosluk görevlileri var. Dolayısıyla öyle gözüküyor ki bu gündemden henüz düşmeyecek. Bunların haricinde ABDnin İran politikasına yönelik anlaşmazlıklar var. ABDnin Kasım ayında İrana yönelik yeni yaptırım rejimi tam anlamıyla devreye girecek. Bundan da olumsuz etkilenecek ülkeler arasında Türkiye geliyor.
Brunsonın serbest kalması sonrası ABD yaptırımları sonlanır mı?
ABDnin Brunson meselesine yönelik almış olduğu yaptırımlar sonlanır. Ancak belirtmiş olduğum gibi, S-400 meselesinde potansiyel bir yaptırım söz konusu.
Siz bugünkü gelişmeyle birlikte önümüzdeki günlerde ekonomik gidişatı nasıl görüyorsunuz?
Bu sorunun ortadan kalkması tabii ki ekonomik olarak olumlu bir etki yaratacaktır, ama bunun kısa vadeli bir etkisi olacağını düşünüyorum. Çünkü Türk ekonomisi bakımından daha başka sorunlar var. Onun için bu konunun geride kalması olumlu bir gelişme olmakla birlikte, bunun Türk ekonomisi bakımından kalıcı bir etkisi olmayacaktır.
Brunson ya da hatırlarsınız Türk-Alman gazeteci Deniz Yücel örneğindeki gibi, dava sürecinde yüksek profil kazanmış isimlerin devletlerarası kriz niteliğine büründükten bir süre sonrabırakılması bize ne anlatıyor?
Açıkçası Türkiyenin vermek istediği mesajla çok paralel bir gelişme yaşanmadı. Çünkü Türkiye nihayetinde hem içeriye hem yurtdışına yargı bağımsızlığını kuvvetlendirmiş bir ülke mesajı vermek istiyordu. Ama bu rahip meselesinin ele alınış tarzı konunun iyice siyasallaştığının bir göstergesi oldu. Onun için yargı bağımsızlığı konusunda Türkiye açıkçası bu süreçte istediği mesajı vermekte biraz zorlandı.
© Deutsche Welle Türkçe
