TURKHANE.com - Moskova
Türkiye, 2024 yılında Rusyadan petrol ithalatını rekor seviyeye çıkararak 323 bin varil/gün seviyesine ulaştırdı. Bu, bir önceki yıla göre %36lık bir artış anlamına geliyor.
Bağımsız analiz şirketi Kplerin verilerine göre, 2024 yılında Türkiyenin Rus petrolüne olan talebi artarak yeni bir rekor kırdı. Daha önceki en yüksek seviyeye 2022 yılında 254 bin varil/gün ile ulaşılmış, ancak 2023te bu miktar 237 bin varil/güne gerilemişti.
Haziran 2024te ise Rusyadan Türkiyeye petrol sevkiyatları mutlak bir aylık rekor kırarak 449 bin varil/gün seviyesine ulaştı. Türkiye Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) verileri de bu rekoru doğruluyor. Ocak-Kasım 2024 döneminde Türkiyenin Rusyadan ithal ettiği petrol 15,4 milyon tona ulaştı ve 2022deki toplam 12 milyon tonluk miktarı aştı.
Türkiyenin kar etme hedefi
Uzmanlara göre, Türkiyenin artan Rus petrolü ithalatının en büyük sebeplerinden biri, enerji ticaretinde merkezi bir rol oynayarak bu alanda kâr elde etme hedefi. Finam finans grubu analisti Nikolay Dudchenkoya göre, Türkiye 2022-2023 yıllarında fosil yakıt ihracatını 16,4 milyar dolara çıkararak tarihi bir rekor kırdı. Türkiyenin Almanyaya enerji ihracatı 2021-2022 arasında 30 kat artmış, 2022-2023 döneminde ise %14lük bir artış görülmüştü.
Rusya açısından da Türkiyeye artan petrol satışı stratejik bir avantaj sağlıyor. Rusya, Hindistan ve Çine yaptığı sevkiyatların 2024 yılında sırasıyla %1,8 ve %0,6 düşmesi nedeniyle yeni pazarlara odaklanma ihtiyacı hissediyor. Özellikle Hindistandan gelen ödeme sorunları, ABDnin 10 Ocak 2024te getirdiği yeni yaptırımlar nedeniyle tekrar gündeme gelmişti.
AB Türkiye’den petrol akışına göz yumuyor
Avrupa Birliğinin de Rus petrolünün Türkiye üzerinden dolaylı olarak Avrupa pazarlarına girmesine göz yumduğu belirtiliyor. Uzmanlar, ABnin ekonomik çıkarları nedeniyle bu durumu şimdilik görmezden geldiğini düşünüyor. Ayrıca, Türkiyenin enerji ithalatında lojistik avantajlar bulunuyor. Rus petrolünün Karadenizdeki limanlardan Türkiyeye sevk edilmesi lojistik maliyetleri düşürürken, Türkiye de bu petrolü Avrupaya yeniden satış noktası olarak kullanabiliyor.
Ocak 2025te, ABDnin uyguladığı yeni yaptırımların Rus petrol ihracatı üzerindeki etkilerinin daha net hissedilmesi bekleniyor. Gazprom Neft ve Surgutneftegaz dahil olmak üzere iki büyük Rus petrol şirketi ve onlarca petrol ticaret şirketi bu yaptırımlardan etkilendi. ABD yetkilileri, bu adımın Rus petrol ticaretine baskıyı arttıracağını belirtiyor.
Uzmanlar, yeni yaptırımların ilk çeyrekte Rusyanın lojistik ve finansal sistemlerinde sorunlar yaratabileceğini ancak 2025in ikinci çeyreğinden itibaren alternatif ticaret yollarının geliştirilmesiyle bu etkinin azalabileceğini düşünüyor. Bunun sonucunda, ham petrol ihracatının büyük oranda değişmeden kalması bekleniyor.
Türkiyenin Rusya ile olan enerji iş birliğini sürdüreceği ve enerji ticaretinde bölgesel bir merkez olma stratejisine devam edeceği öngörülüyor. Ancak, ABD ve ABden gelebilecek yeni yaptırımlar ve uluslararası siyasi gelişmeler, bu ticaretin geleceğini etkileyebilir.
