126 emekli Büyükelçi ve Başkonsolos, Kanal İstanbul tartışmalarıyla gündeme gelen Montrö Sözleşmesine ilişkin bir açıklama yayımladı. Açıklamada Atatürk Türkiyesinin, Lozan Antlaşmasından sonra en büyük diplomasi başarısı olan Montrö Sözleşmesinin tartışmaya açılması Türkiyenin İstanbul-Çanakkale Boğazları ile Marmara Denizi üzerindeki mutlak egemenliğinin kaybedilmesine yol açar denilirken, Türkiye Cumhuriyeti üzerinde çeşitli emelleri olan devletlerin çıkarına hizmet edecek olan Kanal İstanbuldan vazgeçilmelidir ifadesi kullanıldı. T24te yer alan habere göre Dışişleri Bakanlığı emekli misyon şefleri tarafından yapılan açıklamada, ABD, yıllardır Montröyü ortadan kaldırmaya veya kendisinin de taraf olacağı yeni bir sözleşme yapılmasını sağlamaya çalışmaktadır ifadesi kullanılırken, Kanal İstanbulun ABDnin Montröyü tartışmaya açmasına hizmet edeceği belirtildi. 126 Emekli Büyükelçi ve Başkonsolos tarafından yapılan Montrö duyurusunda şu ifadeler kullanıldı: Kanal İstanbul, Montrö Sözleşmesini tartışmaya açacaktır. Atatürk Türkiyesinin, Lozan Antlaşmasından sonra en büyük diplomasi başarısı olan Montrö Sözleşmesinin tartışmaya açılması ise Türkiyenin İstanbul-Çanakkale Boğazları ile Marmara Denizi üzerindeki mutlak egemenliğinin kaybedilmesine yol açar. Montrö, Türkiye Cumhuriyetinin, ülkenin askerden arındırılmış, uluslararası yönetime ve denetime bırakılmış son parçası üzerinde mutlak egemenliğini tescil eden belgedir. Montrö, Boğazlar üzerinde yüzyıllar süren ve Osmanlı Devletinin ortadan kalkmasına varan tarihi sürecin tekrarlanmasını önleyecek dayanağımız, kozumuzdur. Montrö, Türkiyenin herhangi bir savaşta, savaşan taraflardan birinin yanında istemeden savaşa girmesini önleyen bir sözleşmedir. Montrö, Rusyanın da güvenliğinin temel bir belgesidir. Rusya, 1936nın koşullarında, zamanın Türkiye Cumhuriyetinin Avrupa ve Dünya siyasetindeki konumu, ağırlığı ve güvenilirliği nedeniyle güvenliğini Türkiyenin ihtiyarına ve kararına bırakabilmiştir. Ancak, Sözleşmenin imzasını takiben, Boğazlarda daha fazla söz sahibi olabilmek için Türkiyeyi ikili bir yardımlaşma anlaşması yapmaya zorlamak istemiştir. Atatürk, İnönü ve T. Rüştü Aras, Montrö varken başka anlaşmaya gerek olmadığı ve Montröyü tartışmaya açmanın, Türkiyeye kazandıklarını kaybettireceği düşüncesi ile bunu kabul etmemişlerdir. Rusya Boğazlar üzerindeki iddia ve beklentilerinden bugün de vazgeçmemiştir. Montrö Sözleşmesine taraf olmayan ve Sözleşmeyi Karadenize dilediği gibi çıkmasının önünde engel olarak gören müttefikimiz ABD, yıllardır Montröyü ortadan kaldırmaya veya kendisinin de taraf olacağı yeni bir sözleşme yapılmasını sağlamaya çalışmaktadır. Kanal İstanbul ve ÇED Raporunda sözü edilen Çanakkale Kanalı, ABDnin Montröyü tartışmaya açmak amacına hizmet edecektir. Montrö Sözleşmesinin tartışmaya açılması, Türkiyeye bütün bu kazanımlarını kaybettirebilecek yaşamsal bir egemenlik ve güvenlik, kısacası gerçek bir beka sorununa yol açacaktır. Türkiye Cumhuriyeti üzerinde çeşitli emelleri olan devletlerin çıkarına hizmet edecek olan Kanal İstanbuldan vazgeçilmelidir. Kamuoyuna saygıyla duyururuz.
