Organize suç örgütü kurmakla suçlanan ve şu anda Birleşik Arap Emirliklerinde bulunan Sedat Pekerin son iddiaları Türkiyede rüşvetin cezalandırılıp cezalandırılmadığına ilişkin soru işaretlerini yeniden gündeme getirdi.
Peker, sermaye piyasalarının ve kurumlarının işleyiş kurallarını belirleyen denetleyici ve düzenleyici bir kamu kurumu olan Sermaye Piyasası Kurulunun (SPK) eski Başkanı Ali Fuat Ta?kesenlioğlu, AKP Erzurum Milletvekili Zehra Taşkesenlioğlu, Cumhurbaşkanı Danışmanı Serkan Taranoğlu ve TOBB üyesi Salih Orakcının rüşvet aldığını ileri sürmüştü.
Türkiyede yolsuzluk ve rüşvetle ilgili hukuki düzenlemeler mevcut. Ancak düzenlemelerin uygulanmasıyla ilgili sıkıntılar var.
DW Türkçeye konuşan Uluslararası Şeffaflık Örgütü Temsilcisi Oya Özarslan, Türkiyedeki en önemli sorun yolsuzluğun cezasız kalmasıdır diyor ve ekliyor:
Bunun için yargının görevini yapması, çıkan iddiaları soruşturması, resen olayların izini sürerek sorumluları bulması gerekir. Savcılar nerede diye çağırılmaz, bu zaten savcının asli görevidir.
Rüşvet suçunda takipsizlik artıyorTürk Ceza Kanununa göre rüşvetin 4 yılla 12 yıl arasında hapis cezası bulunuyor. İhaleye fesat karıştırmak ise üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılıyor. Ancak yolsuzluk konusunda cezasızlık yaygınlaşıyor. Adalet Bakanlığının yayınladığı 2021 yılına ait Adli Sicil İstatistiklerine göre son 10 yılda rüşvet gibi yolsuzluk suçlarıyla ilgili soruşturmalara ilişkin verilen takipsizlik kararı yüzde 44ten yüzde 51,5e kadar çıktı.
Araştırmaya göre toplumun yüzde 80i ise yolsuzluğun en önemli nedeninin cezasızlık olduğu görüşünde.
Oya Özarslana göre de büyük yolsuzluk skandallarının soruşturulmaması aksine bu skandalları gündeme getiren kişilerin cezalandırılması hukuk devleti ilkesinin önemli ölçüde zedelenmesine ve cezasızlık kültürünün yaygınlaşmasına neden oluyor.
Cezasızlık teşvik gibi işlerÖzarslan, Kamuoyuna yansıyan önemli birçok yolsuzluk iddiası takip edilmiyor, yargılanmıyorsa, bu yolsuzluk yapmak isteyenler için çok önemli bir işarettir, bir tür teşvik gibi işler ve toplumu gün geçtikçe yozlaşmış bir hale getirir diyor.
Türkiyede Yolsuzluk: Neden? Nasıl? Nerede? araştırmasının bulguları, yolsuzlukla karşılaşmasına rağmen şikâyette bulunmayanların yüzde 53ünün yasal şikâyette bulunmanın bir faydası olmayacağını düşündükleri için, yüzde 32sinin de ihtiyaç duymadıkları için şikâyette bulunmadıklarını gösteriyor. Geri kalanların yüzde 10u ise olumsuz bir tepki almaktan çekiniyor.
GRECOya göre Türkiye başarısızAvrupa Yolsuzlukla Mücadele Grubunun (GRECO) Mart ayında yayınladığı 2021 raporuna göre de Türkiye, 46 ülke içinde tavsiyeleri yerine getirme konusunda başarısız olan 13 ülke içinde bulunuyor. Türkiye ile birlikte, Ermenistan, Belçika, Almanya, Macaristan, Lüksemburg, Bosna-Hersek, Danimarka, Sırbistan, Moldova, Romanya, Polonya, Ukrayna GRECOnun yolsuzlukla mücadelede en başarısız olarak gösterdiği ülkeler içinde yer alıyor.
GRECO, Türkiyenin milletvekilleri, hâkim ve savcılarla ilgili yolsuzluğun önlenmesine yönelik tavsiyeleri yerine getirme konusunda yeterli olmadığını söylüyor. Rapora göre Türkiye, 2020 yılında GRECOnun milletvekili, hâkim ve savcılarla ilgili yaptığı 31 tavsiyenin ortalama yüzde 51,6sını yerine getirmedi, yüzde 38,7sini kısmen yerine getirdi, yüzde 9,7sini ise tamamen uyguladı. Dikkat çeken bir diğer bulgu ise milletvekilleri için yapılan tavsiyelere uyulmama oranının yüzde 57 ile ilk sırada yer alması.
Ekim 2021de gri listeye girdiTürkiye, Ekim 2021de ise yolsuzlukları yeterince cezalandıramaması ve sorgulayamaması nedeniyle Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) bünyesindeki FATF Mali Eylem Gücü tarafından gri listeye alınmıştı. Karar açıklandığında, Türkiyenin kara para aklama ve terörizmin finansmanı ile mücadele konusunda yeterince çaba göstermediği ifade edilmişti.
FATFnin gri listesinde Arnavutluk, Bahamalar, Babardos, Kamboçya, Gana, İzlanda, Jamaika, Moğolistan, Myanmar, Pakistan, Nikaragua, Panama, Suriye, Uganda, Yemen ve Zimbabvenin içlerinde olduğu 22 ülke yer alıyor.
Sedat Pekerin iddiaları ve Mine Toplu Sirenenin açıklamalarıSedat Peker, kullandığı Deli Çavuş adlı Twitter hesabından Cumartesi günü yaptığı paylaşımlarda Bank Asya eski Yöneticisi ve SPK eski Başkanı Ali Fuat Ta?kesenlioğlu, kardeşi olan AKP Erzurum Milletvekili Zehra Taşkesenlioğlu, Cumhurbaşkanı Danışmanı Serkan Taranoğlu ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) üyesi Salih Orakcının bir yolsuzluğa karıştığını, iş insanlarından para istediğini öne sürdü.
SPK Başkanı Taşkesenlioğlunun, kendisine bir sorun nedeniyle başvuran Marka Yatırım Holdingin sahibi Mine Tozlu Sinereni, AKPli Zehra Taşkesenlioğluna yönlendirdiğini iddia eden Peker, Zehra Taşkesenlioğlunun da Mine Tozlu Sinereni Way Out adlı bir finansal danışmanlık şirketine yönlendirdiğini yazdı. Peker, burada Mine Tozlu Sinerenden danışmanlık adı altında 12 milyon lira rüşvet istendiğini öne sürdü ve bununla ilgili bir belge paylaştı. Sinerenin parayı ödemeyi reddettiğini belirten Peker, daha sonra Cumhurbaşkanı Danışmanı Serkan Taranoğlunun, Sinerene ulaştığını ve ikilinin söz konusu danışmanlık şirketinde bir araya geldiklerini belirtti.
Rüşvet, görevi kötüye kullanma, zimmet ve nüfuz ticaretinin aralarında olduğu 14 farklı suçu barındıran kamu idaresinin güvenilirliğine ve işleyişine dair suç sayısı 2021de 156 bin 110 iken, bunların 80 bin 451i için kovuşturmaya yer olmadığına karar verildi, 30 bin 576sına yani yüzde 33,5ine ise kamu davası açıldı.
Oya Özarslan, Bu çok ciddi bir soru işareti, yargı neden çekingen davranıyor, neden harekete geçmiyor? Şüphelilerin politik bağlantıları bu konuda bir etken oluyor mu? Öyleyse bu husus, yargının tamamen siyasal iktidar ve yürütme gücünden bağımsız olması gerektiğini gösterir, ki en önemli ihtiyacımız adaletin sağlanması ve sistemin temizlenmesidir diyor.
Uluslararası Şeffaflık Derneğinin sene başında açıkladığı 2021 yılı Yolsuzluk Algı Endeksinde Türkiye, son 10 yılda en çok puan kaybeden ülkeler arasında yer alarak 38 puanla 180 ülke arasında 96ıncı sıraya düşmüştü.
Yüzde 75 kamuda yolsuzluk var diyorDerneğin Ocak ayında yaptığı Türkiyede Yolsuzluk: Neden? Nasıl? Nerede? adlı araştırmasına göre de Türkiyede toplumun yüzde 74ünde yolsuzluğun arttığı fikri hakimken toplumun yüzde 60ı ise hükümeti yolsuzlukla mücadele konusunda başarısız buluyor. Çalışmanın bulgularına göre toplumun yüzde 75i kamu kurumlarında yolsuzluk var diyor. Yüzde 68 gibi büyük bir bölüm de yargı işlemlerinde yolsuzluğun yaygın olduğunu düşünüyor.
Toplumun önemli bir çoğunluğu en çok güvenmesi gereken yargıyı güvenilebilir kurumlar arasında görmüyor ise bu sistemin alarm verdiğini gösteriyor diyen Özarslan, yargının siyasal etkilerden uzak bir şekilde görevini yapabilmesinin demokrasinin en büyük garantilerinden biri olduğunu hatırlatıyor.
Cumartesi gecesi Halk TVye açıklamalarda bulunan Marka Yatırım Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mine Tozlu Sineren de Pekerin iddialarını doğruladı.
Mine Tozlu Sineren, Bugün Türkiyede kaç tane borsa patronu varsa bunu yaşıyorlar ve yaşamak zorunda. Anlatmak istediğim konu; küçük yatırımcıların uğradığı mağduriyetler. Şirketi de bu mağduriyetleri gidermek için aldım ifadelerini kullanarak Bu işi açmamı sağlayan SPKydı. Sedat Pekerin yazdıklarında doğru olmayan ufak tefek şeyler var. Zehra Taşkesenlioğlu vasıtasıyla rüşvet teklifinde bulunulduğunu CİMERe ilettim dedi.
Suç duyurusunda bulundularBunun üzerine SPK, Pazar günü basın açıklaması yaparak Sinerenin iddialarını yalanladı ve Sineren hakkında suç duyurusunda bulunulacağını kaydetti.
Sedat Peker, dün yayımladığı son tweet dizisinde AKPli Zehra Taşkesenlioğluna ait olduğunu öne sürdüğü bir video da paylaşmıştı. Zehra Taşkesenlioğlu bu sabah sosyal medya hesabı üzerinden iddialara yönelik açıklamalarda bulunarak konuyla ilgili hukuki süreç başlattığını duyurdu. Eski SPK Başkanı Ali Fuat Taşkesenlioğlu da hakkındaki iddiaları reddederek, Mine Tozlu Sineren ve diğer iddiacılar hakkında suç duyurusunda bulunacağını söyledi.
Öte yandan aralarında CHP, İYİ Parti, DEVA Partisi, Memleket Partisi ve Vatan Partisinin de bulunduğu siyasi partiler, Pekerin iddialarının araştırılmasını talep ederek Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulundu.
PELİN ÜLKER-DW TÜRKÇE
