Almanyada Würzburg Üniversitesinden bilim insanlarının, dünya çapında demokrasilerin gelişimiyle ilgili yaptığı kapsamlı araştırma çarpıcı sonuçlar ortaya koydu. Ülkelerin demokratiklik ölçeğinde sırasıyla işleyen demokrasi, eksik demokrasi, melez rejimler, ılımlı otokrasi ve sert otokrasi olarak sınıflandırıldığı araştırmada Türkiye ılımlı otokrasiler arasında yer aldı.
1900lü yıllardan bu yana 175i aşkın ülkedeki yönetim şekilleri ve demokrasi kalitesindeki değişimleri mercek altına alan Demokrasi Matriksinin 2019 yılı verilerine göre Türkiye, 2012-2019 döneminde en sert düşüşü yaşayan ülkeler arasında gösterildi. 2012de eksik demokrasi olarak sınıflandırılmasına rağmen hızlı demokratikleşme gösterdiği belirtilen Türkiye, 2019da ılımlı otokrası seviyesine geriledi. Eksik demokrasiden ılımlı otokrasiye gerileyen ülkeler arasında en belirgin örnekler olarak Türkiyenin yanında Sırbistan, Macaristan, Brezilya ve Hindistan da gösterildi. Türkiye matrikste 179 ülke arasında 140ıncı sırada yer aldı.
Dünya genelinde düşüş var
Araştırmaya göre dünya genelinde demokrasilerin kalitesinde de düşüş kaydedildi. Dünya nüfusunun yarıya yakınının demokratik rejimlerde, ancak sadece dörtte birinin demokrasilerde yaşadığı belirtildi.
Araştırmadaki sınıflandırmaya göre ele alınan 179 ülkeden 83ü demokrasi statüsüne sahipken eksik demokrasilerin sayısı 46, işleyen demokrasilerin sayısı 37 olarak belirlendi. 55 ülke otokrasi ile yönetilirken ılımlı otokrasilerin 34, sert otokrasilerin 21 ülkede geçerli olduğu kaydedildi. Hem demokratik hem otokratik ögeleri barındıran melez rejimlerin sayısı ise 41 olarak belirlendi.
Hangi ülkeler nasıl sınıflandırıldı?
Ağırlıklı olarak AB ülkeleri, ABD, Japonya, Kanada gibi sanayi ülkeleri işleyen demokrasiler arasında sayılırken Polonya, Kıbrıs, Hırvatistan, Malta, Bulgaristan gibi Avrupa ülkeleri eksik demokrasi olarak sınıflandırıldı.
Çok sayıda Afrika ülkesiyle Bosna-Hersek, Ukrayna, Irak, Ürdün, Pakistan gibi ülkeler melez rejim, Türkiyenin yanı sıra çeşitli Afrika ülkeleri ile Rusya, İran, Mısır, Afganistan, Cezayir gibi ülkeler ılımlı otokrasi sınıfında yer aldı.
Skalanın en altındaki sert otokrasi sınıflandırmasındaysa Birleşik Arap Emirlikleri, Azerbaycan, Libya, Çin, Kuzey Kore, Suriye ve Suudi Arabistan gibi ülkeler bulunuyor.
Kapsamlı araştırmada temel demokratik kurumların işleyişi, özgürlükler, siyasi ve toplumsal eşitlik, siyasi karar alma mekanizmalarına katılımın yanı sıra yolsuzluk, şiddet seviyesi ve sosyo-ekonomik koşullar gibi dış etkenlerin de ölçüt alındığı bildirildi.
Alman Bertelsmann Vakfının Nisan ayında yayınladığı Dönüşüm Endeksi‘nde de Türkiye ilk kez ılımlı otokrasi olarak sınıflandırılmış, raporda 137 ülke arasında 77’nci sırada gelen Türkiye için de facto diktatörlük nitelendirmesi yapılmıştı.
