Amerika Birleşik Devletlerinde Temsilciler Meclisi Sözcüsü Nancy Pelosi ve ABD Hazine Bakanı Steve Mnuchinin yeni yardım paketi üzerinde 40 dakika görüşmesi piyasalarda gündem oldu.
Görüşmenin ardından dolar güçlendi, altının onsu 1900 doların üstüne çıktı. Dolar/TL 7,94ü aşarak rekor kırdı.
Dolar/TL gece yarısı 7,94’ü aşarak yeni rekorunu kırdı. Euro/TL’de 9,35’i aşarak rekorunu tazeledi.
Dolar 7.93den, 7.94e yükseldiğinde,
dış borcumuz 4 milyar, 310 milyon TL artıyor!
Tank palet fabrikasını 50 milyon dolar için sattık!
Sadece 1 kuruşluk kur farkı,
11 tane tank palet ediyor!
Dolar kuruna bakmıyorum diyen ekonomi bakanı ve hükümet,
ne yerlidir, ne milli..!
— Profesorfacia (@Profesorfacia) October 9, 2020
Saat 12:28 itibariyle dolar 7.93, euro ise 9.35 civarında.
Merkez Bankası (TCMB) döviz karşılığı TL swap piyasasında TL faiz oranını yüzde 10.25’ten yüzde 11.75’e yükseltti.
Bu hamlenin ardından kurda bir miktar geri çekilme gözlendi ancak etkisi çok cılız oldu.
Dolar/TL 7,90’ın üstünde işlem görmeye devam ediyor.
Sözcü’nün aktardığına göre, bugün piyasaların öncelikli gündemi ABD’de Demokratlar ve Cumhuriyetçilerin yeniden koronavirüsü yardım paketi üzerinde görüşmeleri oldu.
Temsilciler Meclisi Sözcüsü Nancy Pelosi ve ABD Hazine Bakanı Steve Mnuchin vatandaşlara nakdi ödemeleri de içeren yeni yardım paketi için 40 dakikalık bir görüşme gerçekleştirdi.
Yeni yardım paketi önceki gün Başkan Trump tarafından veto edilmişti.
BBC Türkçe’de yer alan habere göre ise yılbaşından bu yana ABD Doları karşısında yaklaşık yüzde 25 gerileyen TL, bu yıl dolara karşı en çok değer kaybeden para birimleri arasında.
Merkez Bankasının 24 Eylülde Para Politikası Kurulu toplantısında politika faizini yüzde 8,25ten yüzde 10,25e çıkarması, Türk Lirasını desteklemiş ve Dolar/TL kuru 7,70li seviyelerden 7,50lere kadar geri çekilmişti.
Gram Altın, dolar kuru ve onstaki yükselişle rekor tazelerken @BeratAlbayrak Çokomel videosu sosyal medyada tekrar gündem oldu paraçokomel eğrisi @CMLYMZ . #paraçokomeleğrisi #paraçokomel #çokomellihttps://t.co/qWUBPgCmv5
— ABC Gazetesi (@abcgazete) October 9, 2020
Ancak Azerbaycan ile Ermenistan arasında yaşanan çatışmalar ve Türkiyenin Dağlık-Karabağ sorununa müdahil olması piyasalara da yansıdı ve TL cinsi varlıklarda satış baskısı arttı.
Londra merkezli varlık yönetimi şirketi BlueBay Capitaldan Gelişen Piyasalar Stratejisti Tim Ash, yatırımcılara gönderdiği piyasa notunda, Türk Lirası şu ana kadar Azerbaycan- Ermenistan çatışmalarının en büyük kaybedeni oldu. Dolar/TL kuru 7,80 seviyesini zorluyor. Türkiyenin yeni bir bölgesel çatışmanın içine çekilmesi endişeleri artırıyor dedi.
Son faiz artırımına rağmen enflasyonun çift hanelerde kalmaya devam etmesi, TL üzerinde baskı oluşturan bir diğer konu.
Merkez Bankasının politika faizi yüzde 10,25e yükselse de hâlâ yüzde 11in üzerinde bulunan enflasyonun altında kalıyor.
ABD merkezli yatırım bankası JP Morgan, Merkez Bankasının TLyi tekrar cazip bir yatırım seçeneği haline getirmek için yılsonuna kadar en az 200 baz puan ilave faiz artırımı yapması gerektiği yorumunu yaptı.
Olası yeni faiz artırımlarının büyümeye olumsuz etkilerinin olacağını da hatırlatan JP Morgan, yine de Merkez BankasıNın fiyat istikrarı konusunda ne kadar ciddi olduğunu gelecek aylarda göstereceğini ifade ediyor.
Bir diğer gerekçe ise Merkez Bankasının azalan döviz rezervlerinin Türkiyenin TLyi destekleme kapasitesine olan güveni azaltması olarak dile getiriliyor.
TLnin baskı altında olmasına yol açan bir diğer neden ise koronavirüs salgını nedeniyle ülkeye döviz girişinde yaşanan düşüş olarak öne çıkıyor.
Reuters haber ajansı, para piyasası traderlarının yaptığı hesaplamalara göre Merkez Bankası ve kamu bankalarının 2019un başından bu yana TLyi desteklemek için piyasaya yaklaşık 110 milyar dolar sattığını aktarıyor.
Türkiyedeki gelişmelerden bağımsız olarak yatırımcıların genel olarak gelişen piyasalara olan ilgisini azaltan ve risk iştahını düşüren bir diğer konu da 3 Kasımda gerçekleştirilecek olan ABD Başkanlık Seçimleri.
Yaklaşan seçimler öncesinde riskli pozisyonlarını kapatmayı tercih eden uluslararası yatırım bankaları, portföylerindeki gelişen piyasa varlıklarının ağırlığını azaltıyor.
Bu trend de genel olarak gelişen ülkelerin para birimlerinin ve varlıklarının zayıf performans sergilenmesine neden oulyor.
Peki TLde değer kaybı nelere yol açıyor?
Dış ticaret açığı veren ve enerjide dışa bağımlı olan bir ülke olan Türkiye için TLnin değer kaybetmesi, ithalat maliyetlerini artırıyor.
Özellikle enerji ithalatı maliyetlerinin yükselmesi sonucu doğalgaz ve petrol fiyatlarındaki yükseliş, genel üretim maliyetlerini artırıyor. Üretim maliyetlerindeki artış işe TLdeki değer kaybının enflasyonu yükseltmesine yol açıyor.
2018 yılında Türk Lirası, ABD Doları karşısında hızlı değer kaybı yaşamış ve ardından enflasyon yüzde 20nin üzerine tırmanmıştı.
TLdeki değer kaybının bir diğer etkisi ise TL geliri olan ancak dövizle borçlanan özel sektörde hissediliyor.
Türk Lirasının değer kaybetmesi, hem şirketlerin döviz borçlarını geri ödemesini hem de borçların çevrilmesini zorlaştırıyor.
Merkez Bankası verilerine göre özel sektörün 12 ay içerisinde geri ödemesi gereken döviz borcu 162 milyar dolar seviyesinde.
