Guardian gazetesinin dış politika yazarı Simon Tisdall, yerel seçimlere ilişkin analizinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğanın sonuçlara nasıl bir tepki vereceğini irdeliyor. Yazar, Erdoğanın sonuçlara tepkisinin muhalefet üzerinde daha fazla baskı oluşturmak olabileceği yorumunu yapıyor.
Erdoğanın, yerel seçimleri kendi kişisel liderliği için bir referanduma dönüştürdüğü ifade edilen analiz şöyle:
Şimdi asıl soru, Erdoğan nasıl tepki verecek? Türkiye siyasetine 2003ten bu yana hükmeden Erdoğan kaybetmeyi sevmez. Hiçbir eleştiriye tahammül etmez. Katılımın oranının yüzde 84,5 olduğu seçimlerde AKPden sapan oylar, daha önce görülmemiş bir sitem anlamına geliyor.
AKPnin kampanyasını Erdoğan tek başına yürüttü. Cumhurbaşkanı olarak konumunu istismar edip, iki ayda neredeyse her gün miting düzenledi. AKPnin başarısının ulusal beka meselesi olduğunu söyledi ve muhaliflerinin teröristlerle ortaklık ettiğini öne sürdü.
Geçen ayki Christchurch Camiindeki cinayetlerin videosunu mitinglerde göstermesi ve saldırıların batılıların Müslümanlara, özellikle Türklere karşı organize bir kampanyanın parçası olduğunu söylemesi büyük eleştiri aldı.
Seçim sonuçları, Türkiye için 2016daki darbe girişiminden sonraki en büyük siyasi şok. Darbe girişiminden sonra Erdoğanın ilk tepkisi kitlesel gözaltı talimatları vermek ve ülke dışındaki komplocuları suçlamak oldu. Erdoğan darbe girişimini, iktidarını güçlendirme amacıyla, ülke genelinde ayırım yapmadan tüm muhalifleri tasfiye etmek için bir bahane olarak kullandı.
Benzer bir karşılık yine beklenebilir, ama muhtemelen aynı çapta değil. Erdoğan, geçmişte olduğu gibi, kolay etkisi altına giren yargının yardımıyla muhalifleri diskalifiye etmek için haklarında yasal itiraz süreci başlatacak.
Selahattin Demirtaş örneğiErdoğan özellikle HDPnin kazanımlar elde ettiği Güneydoğudaki Kürt bölgelerindeki kutlamaları bastırmakta kararlı davranacak.
Erdoğan HDPyi yasadışı PKK ile ortaklık yapmakla suçluyor, HDP ise bu suçlamaları kesinlikle reddediyor. Seçimden önce bazı HDP aktivistlerinin de terör bağlantılı suçlar nedeniyle gözaltına alındıkları haberleri geldi.
HDPnin en karizmatik lideri Selahattin Demirtaşın kaderi bunun örneği. Demirtaş 2014 seçimlerinde Erdoğana kök söktürdü ve bu yüzden tehdit olarak görüldü. Demirtaş, terör propagandası yapma suçu nedeniyle 2016dan bu yana cezaevinde.
Geçen yıl kendisine geniş yetkiler tanıyan referandumdan sonra Erdoğanın, hükümet, ordu, mahkemeler dâhil Türk kurumları üzerindeki hâkimiyeti olağanüstü. Gazetecilerin araştırma ve inceleme yapabilme yetilerini yok edildi.
Tüm bunlar ana muhalefet partisi CHPnin başarısını daha çarpıcı kılıyor. CHPnin zaferleri tüm muhalif partileri için teşvik edici olacak ve Türkiyede, geçen yıl neredeyse öldüğü düşünülen demokrasinin yenilenmesi umutlarını ölü toprağından çıkarabilir.
Bu, Erdoğan için sonun başlangıcı mı? Bunu söylemek için çok erken. 2023e kadar herhangi bir ulusal seçim yok. Daha ziyade taşrada olan seçmen tabanı hala güçlü, yüzde 44 oranında.
Ama hala kapalı bir kutu var: Ekonominin durumu, seçimlerde belirleyici olan bir faktör.
Artan gıda fiyatları ve evlerin temel ihtiyaçlarındaki darlık, büyük bir Türk sultanı dahi olsa, her siyasetçi için sorun teşkil eden bir durum. Erdoğanın felaket nedeni, soğan fiyatları olabilir.
