AFP haber ajansı, Suriyeli göçmenleri Libya ve Akdeniz üzerinden Avrupaya kaçıran insan kaçakçılarıyla konuşarak dünyanın en tehlikeli göç yolculuğunun ayrıntılarını aktardı. Haberde Suriyenin kuzeyindeki kaçakçıların göçmenleri Türkiye yanlısı savaşçılar gibi göstererek Libyaya kaçırdıkları belirtildi.
Umutsuz durumdaki Suriyelilerin Whatsapp uygulamasından gönderdikleri Avrupaya gitmek istiyorum yazan bir mesaj, Libyaya ve Akdenize uzanan dünyanın en tehlikeli göç yolculuklarından birinin başlangıcı olabiliyor.Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esatın barış yanlısı gösterileri bastırmasıyla başlayan çatışmaların ardından 12 yıl geçti. Suriyeliler hala 500 binden fazla kişinin hayatını kaybettiği, milyonların evlerinden olduğu ve uluslararası savaşçılarla, küresel cihatçıların katıldığı savaştan kaçmaya çalışıyor.
AFP haber ajansına konuşan aktivistlere ve göçmen ailelerine göre Haziran ayında Libyadan yola çıkarak Yunanistan açıklarında batan teknedeki 750 göçmenden 141i Suriyeliydi. Yolcuların çoğunun öldüğü sanılıyor.AFP Suriyeli insan kaçakçılarıyla ve göçmenlerle bir göçmen merkezi haline gelen Libyaya ve buradan Akdenize uzanan dünyanın en ölümcül ve insan hakları ihlalleriyle dolu yolculuğu hakkında konuştu.AFPnin konuştuğu herkes kimliklerini gizli tutmayı tercih etti.
Her ay birkaç grup gönderiyoruz
Suriyenin güneyindeki Dera vilayetinden bir kaçakçı Her şeyi telefonla hallediyoruz dedi.İnsan kaçakçısı Whatsapptan AFPye yaptığı açıklamada Pasaportlarının bir kopyasını istiyoruz, onlara parayı nereye yatıracaklarını söylüyoruz. Kimseyi yüz yüze görmüyoruz diye konuştu.
Suriyedeki isyan hareketinin beşiği olan Dera, 2018de rejimin kontrolüne girmişti.
Aktivistlere göre o zamandan bu yana cinayetler, çatışmalar, zorlu yaşam koşulları kentten toplu bir göçün başlamasına neden oldu.Kaçakçı İlk yıl başladığımızda yalnızca bir grup göndermiştik. Bugün her ay birkaç grup yolluyoruz. İnsanlar evlerini satıyorlar ve ülkeyi terk ediyorlar dedi.Libya, NATOnun desteklediği isyan hareketiyle diktatör Muammer Kaddafinin 2011de öldürülmesinin ardından kaosa sürüklenmiş, aynı yıl Suriye savaşı başlamıştı.Kuzey Afrika ülkesi Libya, batıda Birleşmiş Milletlerin tanıdığı hükümetle doğuda Şamla bağları olan Halife Hafterin güçleri arasında bölünmüş durumda.
Suriyeli göçmenlerden kişi başı 6 bin dolar alınıyor
AFPye konuşan kaçakçıya göre Suriyeliler göç yolculuğu için kişi başına çoğu zaman komisyon alan bir aracı ile 6 bin dolar yatırıyor.Kaçakçı kendi payını açıklamak istemedi ancak göçmenler İtalyaya ulaşınca parasını aldığını söyledi. Tekne yolculuğunu ise Libyanın doğusundaki ortağının düzenlediğini anlattı.Deradaki bir seyahat acentası göçmen rolü yapan bir AFP muhabirine paket ücretinin 6.500 dolar olduğunu söyledi.Seyahat acentası, Whatsapp mesajıyla yaptığı açıklamada buna uçak bileti, Libyanın doğusuna giriş belgeleri, havaalanından alınma, taşıma, kalacak yer, İtalyaya tekne yolculuğu ve can yeleğinin dahil olduğunu söyledi, göçmenlerin otelde ya da döşeli bir evde kaldıklarını ekledi ancak Suriyeliler bu tür sözlerin genelde tutulmadığını söylüyor.
Göçmenler AFPye yaptıkları açıklamada kalabalık ve hastalığın kol gezdiği depo benzeri yerlerde kaldıklarını, silahlı nöbetçilerin de göçmenlere şiddet uyguladığını anlattı.Dera vilayetinden 23 yaşındaki Ömer bu yıl Libyaya kaçmak oradan da İtalyaya geçmek için 8 bin dolar borç almış. Ömer,geleceği olmayan bir ülkeden kaçmaktan başka çaresi olmadığını anlatıyor.Ömer şimdi Almanyada. İki haftasını Libyanın doğusunda sahile yakın bir hangarda 200 kişiyle birlikte kilitli geçirdiğini söylüyor.İstismar edildik, azarlandık, aşağılandık, dövüldük diyen Ömer nöbetçilerin kendilerine çok az miktarda pirinç, ekmek ve peynir verdiklerini anlatıyor.Ömer, Gidiş günümüzde 20 silahlı adam bize tüfeklerinin dipçiğiyle vurarak hangardan denize kadar koşmamızı söyledi diyor.Yaşadıklarını, Nihayet kıyıya ulaştığımızda tükenmiştim. Başardığıma inanamamıştım diye anlatıyor.Suriyenin kuzeyinde Türkiye yanlısı silahlı askerleri istihdam edenler kaçakçılık da yapıyorAnkaranın desteklediği isyancı gruplar tarafından kontrol edilen Suriyenin kuzeyinde savaşçıları istihdam eden bir kişi Libyaya göçmen kaçakçılığı da yaptığını belirtti ve göçmenleri Türkiye yanlısı silahlı askerler olarak gösterdiğini anlattı.
Türkiye, Libyanın batısındaki Trablus yönetimini destekliyor.
Ankara bir zamanlar Avrupaya göç yolunun önemli bir durağıyken artık bu kapı kapanmış durumda.Bu kişi AFPye yaptığı açıklamada her 6 ayda bir savaşçılar arasında rotasyon yaptıklarını ve bu sırada onlarla birlikte göçmenleri de gönderdiklerini anlattı. Bunların, kuzeyde muhaliflerin elindeki yoksul İdlib ve Halep vilayetlerinden Suriyeliler ve özellikle kamplarda yaşayanlar olduğunu söyledi.Bu kişi savaşçı olarak gösterilen Suriyeli göçmenlerin Türkiyeden 2 bin 500 dolar maaş almaya hak kazandıklarını söyledi.Silahlı grup bunun 1.300 dolarını, savaşçı istihdam etmekle görevli kişi de kalanını alıyor ve göçmene Libyaya uçak bileti veriliyor.Suriyeliler ilk olarak Ankara yanlısı savaşçıların sınır kampında kalıyor, daha sonra Türkiye sınırını geçiyor ve Libyanın başkenti Trablusa uçuyor.Göçmenler Libyanın batısındaki Suriyeli milis kamplarında iki hafta kaldıktan sonra kaçakçıların İtalyaya tekne yolculuğu için kendilerinden 2 bin dolar aldığını aktardı.Deradaki kaçakçı, Suriyenin rejim kontrolündeki bölgelerinden Libyaya gidişin ise Ortadoğuda hava yollarıyla mekik dokumalarını, bazen kara yolu da kullanmalarını gerektirdiğini ancak bu şekilde izlerini gizleyebildiklerini anlattı.AFP, önce komşu Lübnana giden, Beyruttan bir Körfez ülkesine uçan, buradan Mısıra uçan ve son olarak Libyanın doğusundaki Bingaziye ulaşan 20 kişilik bir Suriyeli göçmen grubunun biletini gördü.Özel Suriyeli havayolu şirketi Cham Wingsin Şam ve Bingazi arasında doğrudan uçuşu var.Avrupa Birliği, Cham Wingsi 2021 yılında Avrupaya Belarus üzerinden düzensiz göçe katkı sağladığı gerekçesiyle kara listeye almış, yaptırımlar geçen yılın Temmuz ayında kaldırılmıştı.Birçok Suriyeli AFPye yaptıkları açıklamalarda Cham Wingsin doğrudan ya da aktarmalı Bingaziye uçuşlarında Avrupaya gitmek için yola çıkan çok sayıda göçmenin de olduğunu söylediler.Cham Wings Sözcüsü Osama Satea ise havayolu şirketinin yalnızca Libyaya yasal giriş belgeleri olan yolcuları taşıdığını, ülkede kaydadeğer bir Suriyeli diaspora olduğunu söyledi.Sözcü, havayolu şirketinin yolcuların seyahat gerekçelerini tespit etmekle yükümlü olmadığını ancak Libyaya uçuşlarını kesinlikle insan kaçakçılığına ya da göçe katkı sağlamak amacıyla düzenlemediğini belirtti.Suriyeden Bingaziye gelenlerin ülkeye giriş için doğudaki yetkililerden güvenlik izni alması gerekiyor.Ancak Deradaki kaçakçı AFPye yaptığı açıklamada bunun sorun olmadığını belirtti ve Libyada da Suriyedeki gibi güvenlik görevlilerini satın almak her şeyi çözüyor. Güvenlik sisteminde bu izinleri bir tıkla alan bir adamımız var dedi.
Göçmenler, kaçakçıların bazen bir güvenlik görevlisi olan ortaklarının, Bingazi havaalanından çıkarken kendilerine eşlik ettiğini anlattı.AFPnin gördüğü Avrupa yolcusu 80den fazla Suriyelinin isim listesinin yer aldığı bir izin belgesi, Hafter güçlerinin logosunu taşıyordu.Libyaya girdikten sonra Suriyeliler seyahatin en tehlikeli kısmı olan Akdeniz yolculuğu için haftalar ya da aylar boyunca bekleyebiliyor.BMye bağlı Uluslararası Göç Örgütü rakamlarına göre bu yıl farklı ırklardan 1.800 göçmen Akdenizi geçerken hayatını kaybetti.Uluslararası Göç Örgütüne göre, Libya ve Tunustan yola çıkan 90 bin göçmen ise İtalyaya ulaştı.Suriyenin kuzeyinde Kürtlerin elindeki Kobaneden gelen 23 yaşındaki bir göçmen Yunanistan açıklarında batan tekneden kurtulan 100 kişiden biriydi.Yolculuğu Korkunçtu sözleriyle anlatan göçmen, neredeyse hayatına mal olan bu yolculuk için 6 bin dolar ödemişti.Altı kişinin yemek ve su için umutsuzca kavga ederken öldüklerini, beşinci günde artık deniz suyu içmeye başladıklarını anlattı.AFPye konuşan göçmen Düzgün yerlerde kalacağıma ve güvenli bir tekneyle yolculuk edeceğime söz vermişlerdi ama hiçbiri olmadı dedi.
