Muhalif lider Ousmane Sonkonun sağ kolu olan ve seçilme hakkını kaybeden Sonkonun yerine cumhurbaşkanı yarışına giren Fayeın hapishaneden cumhurbaşkanlığı koltuğuna uzanan öyküsü dikkati çekiyor.
Resmi olmayan ilk sonuçlara göre oyların yüzde 57sini alan Faye, oyların yüzde 31ini alan en yakın rakibi hükümet koalisyonunun adayı Amadou Baya fark atarak 24 Mart gecesi Senegallilere büyük bir sürpriz yaşattı.
Sistem karşıtı aday
Kendisini sistem karşıtı olarak tanımlayan Faye ve destekçileri, ilk turda galibiyet beklediklerini sık sık tekrarlasalar da genel kanı Fayeın ikinci turda seçileceği yönündeydi.
Cumhurbaşkanı seçim süreci başlamadan önce adını neredeyse kimsenin bilmediği Faye, tecrübesiz olmakla eleştirilse de bu yönüyle genç Afrika kıtasında yeni bir devlet adamı imajı da oluşturdu.
Fayeın, seçilmiş 4 cumhurbaşkanının aksine daha önce hiç önemli siyasi görevlerde bulunmaması da sistem karşıtı cumhurbaşkanı adayı imajını pekiştirdi.
Sonkonun B planı
Sonkonun B planı olarak lanse edilen Faye ile Sonkonun dostluğu vergi müfettişi olarak görev yaptıkları döneme dayanıyor.
Kapatılan partileri PASTEFi kurmadan önce her ikisi de vergi müfettişi olarak görev yapan Faye ve Sonkonun o dönemden bu yana kardeş ilişkisi içinde olduğu biliniyor.
Sonkoya duyduğu muhabbet nedeniyle oğluna Ousmane adını veren Faye, 2014te PASTEFin kurucuları arasında yer aldı, akabinde parti genel sekreterliği görevini üstlendi.
Faye, Nisan 2023te Sonko bağlantılı sokak olaylarında yalan haber yaymak suçlamasıyla tutuklandı ve 11 ay tutuklu kaldı.
Sonko ise Mayıs 2023te Turizm Bakanı Mame Mbaye Nianga iftira attığı gerekçesiyle açılan davada 2 ay ertelemeli hapis cezası aldı ancak bu mahkumiyet seçilme hakkını engellemedi.
Temmuz 2023te ise görüntüsünü kaydetmek isteyen bir jandarmanın cep telefonunu zorla aldığı için gözaltına alınan Sonko, akabinde ayaklanma çağrısı yapmak suçlamasıyla tutuklandı.
Sonkonun tutuklanmasından kısa süre sonra partisi PASTEF de feshedildi.
2 isimli seçim kampanyası sonuç verdi
Sonko destekçileri, tutukluluk hali devam eden liderleri adına Aralık 2023te adaylık başvurusunda bulundu ancak muhalif lider bu sefer başka bir hukuki engelle karşılaştı.
Yüksek Mahkeme, Turizm Bakanı Niangın avukatlarının temyiz başvurusunu değerlendirdi ve ocak ayında Sonkoya 6 ay ertelemeli hapis cezası verilmesine hükmetti.
Seçim yasası gereği Sonko, 6 aylık ceza nedeniyle seçilme hakkını kaybetti.
Bu gelişmeler ışığında Sonkonun sağ kolu Fayeın yanı sıra Sonkoya yakın olan başka bir isim olan Habib Sy de cumhurbaşkanı seçimi için adaylık başvurusunda bulundu.
Her iki isim de Anayasa Konseyinin nihai listesinde yer alsa da Sonko ve destekçileri Fayeın etrafında birleşme kararı aldı.
Fayeın tutukluluk hali devam ederken Diomaye Koalisyonu kuruldu ve Sonko destekçileri yerel dil Volofçada Diomaye mooy Sonko (Diomaye Sonkodur), Sonko mooy Diomaye (Sonko Diomayedır) sloganıyla seçim sürecine başladı.
Seçim afişlerinde Faye ve Sonkonun fotoğrafları yan yana basılırken, Fayea verilen oyun aslında Sonkoya verildiği konusunda da seçmen ikna edildi.
Seçime 10 gün kala hapisten çıktı, ülkenin başına seçildi
Cumhurbaşkanı Macky Sallin 3 Şubatta yaptığı açıklamada, 25 Şubatta düzenlenmesi planlanan seçimi ertelediğini duyurması ülkede adeta bomba etkisi yarattı.
Başta muhalefet olmak üzere neredeyse tüm çevreler tarafından eleştirilen bu karar sokak olaylarına neden oldu.
Erteleme kararıyla artan tansiyon sürecin sonunda Fayeı zafere götüren bir gelişmeyi de beraberinde getirdi.
Anayasal ve kurumsal darbe yapmakla suçlanan Cumhurbaşkanı Sall, gerilimi azaltmak için siyasi genel af çıkarttı.
Kapatılan PASTEF partisi ve Sonkoya yakın tutuklu birçok ismin tahliye süreci başlarken 14 Martta sıra Sonko ve Fayea geldi.
İki ismin tahliye olacağı haberinin basına yansımasıyla Faye ve Sonko destekçileri sokaklara döküldü, liderlerini kilometrelerce uzayan bir kortej eşliğinde karşıladı.
Af sayesinde Sonkonun daha önce aldığı ceza düşürüldü ve seçilme hakkı da iade edildi.
Cumhurbaşkanı Sallin seçimi erteleme kararı, Fayeın cumhurbaşkanı seçilmesinde büyük rol oynadı.
Seçimin, ilk belirlendiği 25 Şubatta yapılması durumunda siyasi af gündeme gelmeyecekti ve iki ismin cezaevinde çıkması da oldukça uzak bir ihtimal olarak değerlendiriliyordu.
Fayeın cezaevindeyken seçime katılmasında bir engel olmasa da seçilmesi durumunda bu görevi nasıl yürüteceği konusunda ciddi soru işaretleri vardı.
Eski Cumhurbaşkanı Abdoulaye Wadeın partisi ana muhalefetteki Senegal Demokrat Partinin son anda Fayea desteğini açıklaması da muhalif ismin oylarına önemli katkı sağladı.
Birinci turda yarışı kazanan ilk muhalif olarak ülke tarihine geçti
Faye, aynı zamanda cumhurbaşkanı seçiminde birinci turda yarışı kazanan ilk muhalif olarak da ülke tarihine geçti.
23 yaşındaki tıp öğrencisi Mohamed Diop, Fayeın seçilmesinin Senegal gençliğine motivasyon sağladığını söyledi.
Gençler olarak ülkemize dair umudumuz arttı
Diop, Afrikada demokrasinin işlemediği söylenir ama biz Senegalde bunun böyle olmadığını gösterdik. Tüm engellere rağmen sistem karşıtı bir adayı seçtik. Gençler olarak ülkemize dair umudumuz arttı dedi.
30 yaşındaki Diara Sarr da Fayeın seçilmesinin yalnızca Senegal de değil tüm Afrikada önemli bir etkiye sahip olacağına inandığını dile getirdi.
Sarr, Afrika kıtası genç ama bizi yönetenler yaşlı, gerçeklikten uzak ve toplumdan kopuk. Gençler nasılsa sistem bana izin vermez diye düşünerek siyasete mesafeli. Fayeın bu imajı yıkacağını ve kıtadaki tüm gençleri cesaretlendireceğini düşünüyorum ifadesini kullandı.
