New York Times gazetesi S-400 savunma sistemi anlaşmasıyla, Türkiyenin ABD ile Rusya arasındaki ilişkilerin nasıl şekillendiğini yazdı.
Haberde, Türkiyenin Rusyadan S-400 hava savunma sistemini satın almasıyla Ankaranın müttefiki Washington ile ilişkilerin gerildiğini, Moskova ile ise hem ikili ilişkilerin geliştiği, hem de Suriyedeki savaşın sona ermesinde Türkiye ABD ile ters düşerken, Rusya ile ise ortaklık yaptığı belirtiliyor.
BBC Türkçenin aktardığı habere göre, gazete, ABD Başkanı Donald Trump yönetiminin de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putine kıyasla, Türkiyeye daha mesafeli kaldığını, Putinin ise ticaret ve bölgede işbirliği ile daha sıcak ilişkiler kurduğunu yazıyor.
New York Times, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğanın izlediği diplomasiye ilişkin şu ifadeleri kullandı:
Erdoğan, 17 yıllık iktidarı boyunca Türkiyeyi, kendine göre, Çin, Rusya, Avrupa Birliği ve ABD ile rekabete edebilecek kadar, daha güçlü, uluslararası arenada da daha bağımsız bir aktör haline getirmeye çalıştı. Bunu yaparken de, müttefiklerini yabancılaştırma pahasına, çıkarları için tarafları manipüle etmekten çekinmedi. Çift taraflı kurduğu ilişkiler ile kimin tarafını tuttuğu konusunda Avrupa ile Amerikayı afallatıyor. Bunun yanıtı kısa, kendi tarafını tutuyor. Anlaşmanın altında yatan gerekçe, Erdoğanın 2016da, aralarında Erdoğanın yakın arkadaşlarının da bulunduğu 200den fazla Türkiyelinin öldüğü darbe girişiminden Washingtonı sorumlu tuttuğu derin devlet şüphesi olabilir.
Gazeteye konuşan Avrupa Dış İlişkiler Konseyinden Aslı Aydıntaşbaş da Erdoğanın, Batının Türkiyeyle ilgili niyetlerine artık güvenmediğini, S-400 anlaşmasının Rus baskısından kaynaklanmadığını, sebebinin Türkiyenin başka bir darbe girişimi kaygısı olduğunu söyledi.
Haberde AKPnin Rusya ve ABD arasındaki çekişmeye oynadığı belirtiliyor:
Yine de, analistler, Erdoğanın eski müttefiklerini koparıp atmaya hazır olmadığını, ama Türkiye için en iyi anlaşmayı yapabilmek için Doğu-Batı çekişmesine oynadığını söylüyor. Milliyetçi duruşu, genellikle daha sıkı pazarlık yapmak için kullanılıyor.
BAĞIMSIZ VE GÜÇLÜ TÜRKİYE
New York Times, Rus hava savunma sistemi S-400ün satın alınmasıyla ABD ile Türkiye arasındaki ilişkiler kopmasa da yeniden şekillenebilir diyor ve anlaşmanın Erdoğanın, sömürgeci Batılı güçlere karşı, bağımsız ve güçlü bir Türkiye oluşturma konusundaki kararlılığını gösterdiği yorumunu yapıyor.
Türkiyenin Rusya ile ilişkilerini de ele alan haberde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putinin Erdoğana yakın davrandığına da dikkat çekiliyor:
Analistler ve Türkiyeli yetkililer, Rus liderin, çıkarlar ayrışsa da, Türkiyelilerin kaygılarını dinlemekte Amerikalılara kıyasla daha hevesli olduklarını ve Putinin Erdoğana dengi gibi davrandığını söylüyor.
Hemen hemen her sene Trump ve ABD daha katı ve mesafeli iken, Putin diyalog önerisinde bulundu.
Diğer yandan Trumpın Twitterdan saldırıları, geçen yıl Türk lirasının değer kaybına neden oldu. Bu, Erdoğanın Amerikanın kendisini baltalama girişimi olarak gördüğü örneklerden biri. Putin ise ticaretten bahsediyor.
İki ülkenin çatışmanın zıt taraflarında olduğu Suriyede bile Putin, Türkiyeyi saldırgan bir rakipten işbirliği yapan bir ortağa dönüştürmek için uğraştı.
Türkiyenin Rus jetini düşürdüğü 2015 yılında Moskova ile Ankara arasına mesafe koyduğunu yazan gazete, Rusyanın Suriyede Esadın yanında savaşa müdahalesiyle Amerikan desteğinin bölgede eridiğini belirtti.
Washingtonun Suriyenin kuzeydoğusundaki Kürtlerle işbirliği içinde olmasını da Türkiyenin bir tehdit olarak değerlendirdiği aktarılıyor.
Putinin, Astana süreciyle, Suriyedeki savaşa çözüm bulma çabalarında İranın yanı sıra Türkiyeyi de şimdi yanına çektiği de haberde yer aldı.
Suriyede ilan edilen çatışmasızlık bölgeleriyle Türkiyenin de ülkenin kuzey bölgelerinin kontrolünü ele geçirmesinin önünün açıldığı ve mültecilerin Türkiyeye akınlarının da durdurulduğu belirtildi.
Gazeteye konuşan Washington Yakın Doğu Enstitüsü Türkiye Araştırmaları Programı Direktörü Soner Çağaptay, kritik dönüm noktasının, darbe girişiminden sonra Putinin Erdoğana yaklaşımı olduğunu söylüyor.
Rus lider darbe girişiminden sonra Erdoğanı aramış ve Rusyaya davet etmişti. S-400 anlaşması da St. Petersburgdaki görüşmede gündeme geldi.
Çağaptay, Darbe girişimi Putinin hesaplarını değiştirdi. Putin, travmanın ne kadar derin olduğunu gördü. diyor.
Washington ise darbe girişiminden dört gün sonra Türkiyeyle iletişime geçmiş, Türkiyeyi Başkan Barack Obama değil, ABD Dışişleri Bakanı John Kerry aramıştı.
Gazeteye konuşan Altınbaş Üniversitesinde görevli akademisyen Ahmet Han, S-400le ilgili şunları söylüyor: Eğer meseleler önceden ele alınmış olsaydı bunlar yaşanmazdı. Türkiyenin karar alıcıları S-400lerin gelişinden memnun. Hiç kimse Rus lobisi kadar gerçekten mutlu değil.
