Rusyanın 24 Şubatta Ukraynayı işgale başlamasından bu yana Alman siyasetçiler, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putini yanlış değerlendirdiklerini kamuoyu önünde kabul ettiler. Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier bile özür diledi, Moskovayla ticaret ve enerji üzerinden köprü kurmanın hata olduğunu söyledi.
Sosyal Demokrat Parti (SPD) Dış İlişkiler Sözcüsü Nils Schmid, Acı bir kabulleniş çünkü 30 yıl Rusya ile diyalog ve işbirliğini savunduk. Şimdi bunun işe yaramadığını kabul etmeliyiz. Bu yüzden, Avrupa güvenliği adına yeni bir döneme girdik dedi.
Almanyanın SPDli Başbakanı Olaf Scholz, Alman Parlamentosunda işgalden birkaç gün sonra yaptığı ve şimdi meşhur olan konuşmasında bu yeni dönem için Zeitenwene (Dönüm noktası) dedi.
Bu yeni dönem, silah ihracı kurallarını kaldırmak, savunma harcamalarında büyük artış ve Rusyadan enerji ithaline son vermek anlamına geliyor. Rusyadan Almanyaya uzancak Kuzey Akım 2 doğalgaz boru hattı planları da askıya alındı.
Schmid BBCye yaptığı açıklamada Görünür gelecekte Rusyayla işbirliği olmayacak. Rusyaya karşı önleme, caydırma ve gerekirse savunma olacak diye konuştu.
Bunlar, daha yedi hafta öncesine kadar Almanyanın tarihi suçluluk duygusunun ve Nazi suçlarını telafi etmek gibi bir ahlaki görevin, Rusyayla her şeye rağmen barış gerektirdiğine inanan bir parti için çok sert sözler.
Ancak Berlinde, Ukrayna savaşı çok yakından hissediliyor. Ukraynada bombalanan binaların görüntüleri, İkinci Dünya Savaşındaki Alman şehirleri gibi görünüyor. Alman tren istasyonlarına ulaşan çoğu kadın ve çocuk, 3,5 milyondan fazla mülteci de, buradaki birçok kişiye, 1945te çocukken Rus askerlerinden kaçan büyük anne ve babalarını hatırlatıyor.
Hatta, Almanyanın kendi tarihine bakışı bile değişiyor.
İşgale dek, ana akım görüş iki Almanyanın bir başka SPDli Başbakan Willy Brandtın Moskova ile diyaloğu sayesinde birleşebildiği yönündeydi. Ancak şimdi bu konudaki tartışma farklı bir seyir izlemeye başladı. Brandtın diplomasisine güçlü bir caydırıcılığın da eşlik ettiği ve buna milli gelirin yüzde 3üne denk gelen bir savunma bütçesinin de dahil olduğu hatırlatılıyor.
Almanyanın tarihi savaş suçluluğu da daha farklı bir hale geldi. İşgalden önce hükümet, Nazilerin Rusyaya karşı işlediği suçlar nedeniyle, Ukraynaya silah teslimatına karşı çıkıyordu.
Schmid, Putin ile birlikte, resmi Rus politikası Alman-Rus ikili ilişkilerinde İkinci Dünya Savaşının hatırasına hakim olmaya çalışmaktı. Bu durum da Alman toplumunun bazı kesimlerini, Ukraynalıların savaş sırasında çektiklerine karşı körleştirdi diyor.
Şimdi, Nazi döneminde Ukraynalıların yaşadığı travmalara yönelik daha büyük bir farkındalık var.
Berlinin söyleminde büyük bir değişiklik oldu. Ancak bazıları, yapılanların sarf edilen sözleri yeterince hızlı takip edip etmediğini sorguluyor. Sıcak destek açıklamalarının, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy için yeterli olmadığı açık. Almanyanın Rus petrol ve gazına devam eden bağımlılığını eleştiri konusu.
Bazı Ukrayna yetkilileri Steinmeierin davetinin geri çekilmediğini söylüyor. Ancak Alman siyasetçiler ve yorumcular gezinin gerçekleşmemesini, Ukraynanın Almanya Cumhurbaşkanına güvenmemesinin işareti olarak yorumladı. SPDnin de eski lideri olan Steinmeier, Angela Merkel döneminde Dışişleri Bakanı olarak yıllarca Rusyayla temas ederek barışa ulaşmaya çalışmıştı.
Almancada iki Almanyanın birleşme süreci için kullanılan Wende kelimesinen bir başka sembolü Brandenbung Kapısında, Alman Uluslararası ve Güvenlik İşler Enstitüsü SWPden Clauida Major ile buluştum:
Ortaklarımız bize bakıp: Tamam Zeitenwendeye başladınız ama uygulamada ne yapıyorzunuz diyor.
Ambargolarda korkağız ve silah teslimatlarında isteksiziz. Yani haklı olarak bu Zeitenwende nedir diye merak ediyorlar. Almanyanın Avrupanın ortasında büyük bir ekonomik, askeri ve siyasi güç olduğunu düşünürsek, yaptığımız her şey, iyi ya da kötü, bir fark yaratıyor.
Almanya, Rusyadan enerji ithalatına ambargoya destek vereceğini söylüyor. Ancak bunu hemen devreye girecek bir ambargo yerine, aşamalı olarak yapmak istiyor. Hükümet bunun Almanyayı ekonomik durgunluğa sürükleyeceğini ve yüzbinlerce kişinin işine mal olacağını söylüyor.
Körber Vakfı Müdürü ve siyaset bilimci Liana Fix ise Almanya bu ikilemi kendi yarattı. Ambargolara başlamak isteyen ve enerji kaynakları çeşitliliği konusundaki ev ödevlerini yapmış ülkelerin bunu kabul etmesi zor diyor.
İronik bir şekilde, bu ikilemi çözmesi gereken de yılladır Rusyadan enerji bağımsızlığının elde edilmesi gerektiğini savunan bir partiden, Yeşillerden Ekonomi Bakanı Robert Habeck.
Ukraynaya askeri yardım konusunda da Berlin, Kievin ihtiyaç duyduğu tüm silahları göndermeye hazır olduğunu söylüyor. Ancak bazı bakanlıkların bürokrasiye takıldığı iddiaları var. Burada da yine Yeşillerden bir siyasetçi, Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, hükümetteki koalisyonu daha hızlı harekete geçmesi için zorluyor. Baerbock, Ukrayna için tanklar ve avcı uçakları gibi ağır silahlar çağrısı yaptı.
Bu arada Başbakan Olaf Scholz ise büyük ihtimalle partisinin destediğini kaybetme endişesiyle bu soruya yanıt vermekten kaçınıyor.
Scholz aynı anda partisinin desteğini elinde tutmak, üçlü bir koalisyonu yönetmek ve Almanyanın suçluluk duygulu pasifizmini kısa sürede geriye çevirmek zorunda.
Ancak müttefikleri bile, Başbakan Scholzun, en azından neler olduğunu daha iyi aktarması gerektiğini söylüyor. Claudia Major, parlamentodaki bir konuşmanın ve birkaç televizyon programına katılmanın yeterli olmadığı görüşünde.
Bu arada, çok sayıda Almanın da kendi Zeitenwendelerini yaşadıklarını söylemek mümkün. Tagespiegel gazetesinden köşe yazarı Ariane Bemmer, Rusyaya karşı duygularını nasıl yeniden değerlendirdiğini yazdı. Buluşmamızda Kesinlikle yanlış yaptım, bir dostu kaybetmek gibi diyor.
Batı Almanyada 1980lerde yaşayan birçok kişi gibi ABD tarzı, vahşi kapitalizme karşı ihtiyatlıydı. Ami Go Home- Amerikalı Evine dön diye bir kitap satın almıştı. Hiç okumadı ama kitaplığında iyi görüneceğini düşündü. Ayrıca Rusyadaki reformlar ilgisini çekmişti.
Bemmer, ABDde Başkan Ronald Reagan bizim için şoktu. Bu kovboy çizmeli çılgın aktör ne yapacak? diye düşündük. Dünyayı ateşe verecek miydi? Rusya tüm iyi değişikliklerin, perestoroykanın, özgürlüklerin, değişim rüzgarının gerçekleştiği yerdi diyor.
Şu anda Almanyada çok az kişi böyle düşünüyor. Geçtiğimiz günlerde yapılan bir araştırmaya göre Almanların % 55i Berlinin, Rusyayla savaşması için Ukraynaya tanklar ve avcı uçakları gibi ağır silahlar göndermesi gerektiğini söylüyor.
Ariane ve birçok Alman için Rus romantizmi, Putinin tankları Ukrayna sınırını geçer geçmez bir daha geri dönmemek üzere sona erdi.
