Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Deutsche Wellenin (DW) Türkiyede 1 Temmuz 2022 tarihinde erişime engellendikten sonra alternatif olarak kullanmaya başladığı dwturkce.com ve inspiredminds.de/tr adresleri için de lisans başvurusu yapması gerektiğine oy çokluğuyla karar verdi.
RTÜK Üyesi Tuncay Keser, sosyal medya platformu X hesabından yaptığı açıklamada, DW Türkçeye başvuru için üç gün süre verildiğine dikkat çekerek Toplantıda dwturkce.coma yayın lisansı başvurusu için 3 gün süre verilmesi, başvuru yapılmaması durumunda erişim engeli getirilmesi için yargı yoluna gidilmesi oy çokluğuyla kabul edildi. Basın özgürlüğüne, çok sesliliğe, haberciliğe tahammül yok diyerek karara tepki gösterdi.
RTÜK, alınan kararla ilgili henüz resmi bir açıklama yapmadı.
Almanyanın 32 dilde yayın yapan uluslararası yayın kuruluşu DW ile birlikte ABDnin uluslararası yayın kuruluşu Voice of Americanın (VOA) Türkçe yayınlarına lisans başvurusu yapmadıkları gerekçesiyle Türkiyede erişim engeli getirilmişti.
DW Türkçe neden engellenmişti?
RTÜK, 2019da yürürlüğe giren yönetmelikle internet yayıncılarına lisans alma şartı getirmiş ve ardından Şubat 2022de DW, VOA ve Euronewsin Türkçe yayınlarına başvuru için 72 saat süre tanımıştı.
Euronews, haber sitesi üzerinden Türkçe canlı yayın yapmadığı ve görüntülü bülten yayınlamadığı için başvurudan muaf tutulmuştu.
RTÜK, VOA Türkçe ve DW için ise verilen sürede lisans başvurusu yapmadıkları gerekçesiyle yargı yoluna gitmiş ve bu çerçevede yargı yoluyla da uluslararası program sağlayıcıların Türkiyede lisans almasını talep etmişti.
Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliği de lisans başvurusu yapmadığı gerekçesiyle 30 Haziran 2022de VOA Türkçe ve DWye erişim engeli getirilmesine karar verdi. 1 Temmuz 2022 tarihinden itibaren de erişim engeli kararı uygulanmaya başlandı.
DW, sadece Türkçe servisinde değil diğer dillerde de canlı yayın ve görüntülü içerik butonlarını kaldırmadığı için Türkiyede 32 dil yayını ile birlikte erişime engellendi. VOAin ise sadece Türkçe yayınları için erişim engeli kararı alındı.
DW Türkçe, engelleme kararının uygulanmasının ardından içeriklerini okuyuculara ulaştırabilmek için dwturkce.com ve inspiredminds.de/tr alternatif adreslerini kullanmaya başladı.
DW Türkçenin içeriklerine VPN ve başka yöntemler kullanarak da ulaşabilirsiniz. Bu yöntemleri buraya tıklayarak öğrenebilirsiniz.
DW neden lisans başvurusu yapmadı?
Lisans koşullarının Almanyadaki yasalarla uyumsuz olması ve sansüre yol açabileceği gerekçeleriyle DW bu talebi yerine getirmedi.
İtirazını Türkiyede Anayasa Mahkemesine taşıyan DW, Anayasanın 26 ve 28inci maddeleri ile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin (AİHS) düzenlediği ifade ve basın özgürlüğü, ayrıca Anayasanın 36, 40 ve 141inci maddeleri ile AİHSnin 6ıncı maddesindeki adil yargılanma ve etkili başvuru hakkının ihlal edildiğinin tespitini talep etti.
DWnin Kurum Sözcüsü Carla Hagemann, DWnin Almanyadaki yasal düzenlemeler nedeniyle RTÜKe lisans başvurusu konusunda Türk hukukunun gereklerini yerine getiremediğine dikkat çekerek Türk hukukunda lisans için yerine getirilmesi istenen koşullardan biri, DWnin sorumluluğunun yüzde 50sinden fazlası bir Türk vatandaşında olan bir tüzel kişilik oluşturmasıdır. Bu yayın sorumluluğunun başka bir kişiye devri anlamına geliyor. Söz konusu talep, yayın içeriklerinin tüm sorumluluğunun DW yöneticisine ait olduğunu ve bunun dışarıdan bir kişiye devredilemeyeceğini öngören Deutsche Welle Yasası ile uyumlu değildir açıklamasını yaptı.
DW Türkçe yayınlarına devam edecek
DW Türkçe Yayınlar Sorumlusu Erkan Arıkan da RTÜKün kararının basın özgürlüğü ilkelerini ihlal ettiğine dikkat çekerekteknolojik imkanların kısıtlamaların önüne geçebildiğine işaret etti. DW Türkçenin tarafsızlık çizgisindeki yayınlarına devam edeceğini belirten Arıkan, Günümüzde dünyada bilgi ve haber alma özgürlüğünün önüne geçmek ilerleyen teknoloji sayesinde artık çok zor. Elimizdeki imkanlarla dünyada, Avrupada, Almanyada ve Türkiyede yaşanan gelişmeleri farklı bakış açılarıyla, arka plan bilgileri ile okuyucularımıza, izleyecilerimize her zaman olduğu gibi farklı platformlarda aktarmaya devam edeceğiz şeklinde konuştu.
