Dünyanın dört bir yanından ülke liderleri, politikacı, iş insanı ve sanatçıların vergiden kaçınmak için kullandığı, offshore hesaplarını ortaya çıkaran Pandora Papers belgelerinde bu kez, Reha Muhtardan Türker İnanoğluna, Fettah Taminceden Turgay Ciner birçok kişinin offshore hesapları ortaya çıktı.
Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumunun (ICIJ) paylaştığı ve 117 ülkeden 600den fazla gazetecinin incelediği 11 milyon 900 bini aşkın belge, dünya elitlerinin gizli offshore sırlarını ortaya çıkardı.
3 Ekimden itibaren kamuoyuyla paylaşılmaya başlanan Pandora Papers sızıntıları, dünyanın dört bir yanından ülke liderleri, politikacı, iş insanı ve sanatçıların vergiden kaçınmak için kullandığı, Trident Trust, Alpha, Alcogal, Fidinam ve Asiaciti Trustın da aralarında olduğu 14 offshore hizmet sağlayıcısı ve hukuk firmasının belgelerinden oluşuyor.
DW Türkçenin incelediği belgelerde, Türkiye iş dünyasından Ahmet Çalık, Mehmet Cengiz, Rönesans Holding Kurucusu Ayşe Ilıcak ve Yıldırım Demirörenin eşi Hazan Revna Demirören ile kardeşi Fikret Tayfun Demirörenin yanı sıra son dönemin yeni zenginlerinden köklü holding sahiplerine, medyadan spor dünyasına kamuya mal olmuş önemli başka isimler de yer alıyor.
İş dünyasının, yerli sermaye vurgusunun öne çıktığı AKP döneminde uygulanan vergi teşvik politikalarına rağmen, offshore hizmetlerine ilgisi dikkat çekiyor. 1996-2020 yıllarını kapsayan şirket kayıtlarına göre, gayrimenkul ya da yat almak için offshore kullanan da var, nakit, hisse senedi ya da fonlara yatırım yapan da.
MEHMET ALİ YALÇINDAĞ-ARZUHAN DOĞAN YALÇINDAĞ
Pandora Papersa göre Aydın Doğanın damadı ve Doğan Medyanın eski CEOsu Mehmet Ali Yalçındağ da offshore hizmet sağlayıcı Trident Trustın müşterisi.
ABD eski Başkanı Donald Trumpın Türkiyedeki iş ortağı olan Yalçındağ, 2018den bu yana Türkiye-ABD İş Konseyi Başkanlığı görevini yürütüyor. Trump ile AKPli Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasındaki ilk teması kuran isim olarak bilinen Yalçındağ, 2018de Cumhurbaşkanlığı Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Kuruluna atanmıştı.
DW Türkçenin incelediği Trident Trust belgelerine göre, Mehmet Ali Yalçındağ, Britanya Virjin Adaları merkezli iki offshore şirketin tek sahibi iken bir şirkette de eşi Arzuhan Doğan Yalçındağ ile ortak görünüyor.
Yalçındağın tek sahibi olduğu Glenview Estates Limited ve Fosetta Limitedin 2010-2017 yıllarına ait belgelerinde, her iki şirketin de İngilterede gayrimenkul satın almak için kullanıldığı görülüyor.
2010 yılında kurulan Fosetta üzerinden Brompton Roadda 3 milyon 486 bin 750 sterlin karşılığında bir daire ve 175 bin sterline bir park yeri satın alınıyor. Yalçındağ, satın almada Azeri Aliyev Ailesinin de avukatı olan Ramond Saulu kullanıyor.
Glenview Estates Limited üzerinden de Knightsbridgede OSH Restaurantın bulunduğu mülkü satın alan Yalçındağ, bu şirketin sermaye kaynağının Doğan Holding A.Ş.den gelen gelirler ve kişisel serveti olduğunu belirtiyor.
Mehmet Ali Yalçındağın eşi Arzuhan Doğan Yalçındağ ile ortak olduğu offshore şirketin ismi ise Taltos Developments Limited. Taltos Developments, 2012 yılında One Hyde Parkta bir ev satın almak için kullanılıyor. Bu ev, Aralık 2018de 27,5 milyon sterline satılıyor. Taltos ayrıca Kingswayde 2014 yılında satın aldığı bir mağazaya sahip.
Şirketin sermaye kaynağı yine o dönem Doğan Holding A.Ş.den gelen gelirler ve Yalçındağların kişisel serveti.
Doğan Holding, Arzuhan Doğan Yalçındağ ve Mehmet Ali Yalçındağ, DW Türkçenin konuyla ilgili sorularına yanıt vermedi.
TURGAY CİNER
Belgelerde yer alan isimlerden bir diğeri olan Ciner Grubunun kurucusu Turgay Ciner, oğlu Atilla Ciner ile birlikte Fransanın Cannes şehrinin yakınında bulunan Antibes kasabasında bir malikane almak için offshorea başvuruyor. Ciner Ailesi, malikaneyi olabildiğince ucuza alabilmek ve vergisinden kaçınmak için 30 Eylül 2013te Luxemburg merkezli Jane Andrée S.a.r.l adında bir firma alıyor.
Boulevard du Cap Caddesinde 17 bin 837 metrekarelik bir arazi üzerindeki Jane Andrée Villasının sahibi, Fransada kayıtlı SCI Jane Andrée firması. Şirketin bütün hisseleri ABDnin düşük vergileriyle ünlü Delaware eyaletinde kayıtlı olan Mining Ventures firmasına ait. Bu firma 18 Temmuz 2014te Cinerlerin gizli sahibi olduğu Jane Andrée S.a.r.l.ye 24 milyon 200 bin euroya satılıyor. Böylece Ciner Ailesi belgelere göre 2010 yılından itibaren almak istedikleri malikaneye sonunda kavuşuyor.
Grubun farklı firmalarında hukuki danışmanlık ve yönetim kurulu üyeliği yapan Mehmet Ali Erdoğan, aile adına işlemlerle ilgileniyor.
Belgelerde, Ciner Ailesinin aldığı malikanenin 1937-1980 yılları arasında İrandaki Azerbeycan Türklerinin Kaçar boyundan gelen Kaçarlar devletinin kurucu hanedanı Ağa Hanların prensesine ait olduğu belirtiliyor.
Ciner, Forbesın 2021 listesinde 1 milyar 300 milyon dolarlık servetiyle dünyanın en zengin 2263üncü kişisi.
Ciner Holding üzerinden ulaştığımız Turgay Ciner, sorularımıza yanıt vermedi.
HÜSNÜ ÖZYEĞİN
Forbesın 2021 listesinde 1 milyar 800 milyon dolarlık servetiyle dünyanın en zengin 1750inci kişisi olan FİBA Grubunun kurucusu ve onursal başkanı Hüsnü Özyeğin de Pandora Papersta yerini aldı.
Hüsnü Özyeğin, 2019da şirketlerinin yönetimini devrettiği kızı Ayşecan Özyeğin Oktay ve oğlu Murat Özyeğin ile birlikte Britanya Virjin Adaları merkezli Efit Investment Ltd adlı offshore şirketin sahibi.
Hüsnü Özyeğinin sahibi olduğu diğer offshore şirketler, Nordwest Investment Holdings Corporation, Hüsnü M. Özyeğin Fellowship Foundation S. A., Lohan Associates S.A. diye sıralanıyor. Şirketlerin sermaye kaynağının Hüsnü Özyeğinin kişisel serveti olduğu belirtiliyor. Nordwest 2009da, Hüsnü M. Özyeğin Fellowship Foundation ise 2017de kapatılıyor.
Hüsnü Özyeğin, konuyla ilgili sorularımızı yanıtlamadı.
İNAN KIRAÇ-İPEK KIRAÇ
Forbesın 2021 listesine göre 1 milyar 600 milyon dolar servetiyle dünyanın sayılı zenginlerinden biri olan İpek Kıraç ve babası İnan Kıraç da kurdukları offshore şirketlerle belgelerde yer alıyor.
Belgelere göre Morgan & Morgan Trust, Fidinam ve Alcogal gibi offshore hizmeti sunan farklı firmalarla çalışan İpek ve İnan Kıraç, Britanya Virjin Adaları merkezli Key Square Capital Partners Ltd ve Key Square Capital Partners II Ltd adlı iki şirkete sahip. Ocak 2011de kurulan Key Square Capital Partners II Ltd Eylül 2017de kapatılıyor. Mart 2009da kurulan Key Square Capital Partners Ltd ise halen aktif. Kamuya açık kaynaklarda şirketler hakkında bilgiye rastlanmıyor.
Tarihler Kasım 2017yi gösterdiğinde AKPli Cumhurbaşkanı Erdoğan, Beştepede Türkiyenin Otomobili Girişim Grubunu (TOGG), yani yerli otomobil projesinin 5 babayiğidini tanıtmış, bu isimler arasında İnan Kıraç da yer almıştı.
İnan Kıraç ve İpek Kıraç DW Türkçenin sorularına yanıt vermedi.
ZEKİ TÜRKKAN
Osman Kavalanın şirketlerinin temsilcisi Zeki Türkkan, belgelere göre Britanya Virjin Adalarında kayıtlı Corner Invest Limited firmasının sahibi.
Birinci Dünya Savaşı sırasında Medinede görev yapan Çöl Kaplanı lakaplı Fahreddin Paşanın torunu olan Türkkan, belgelerde Kavala Tobacco Yöneticisi olduğunu belirtiyor.
Corner Invest Limitedin değeri, 2017de 14 milyon ABD doları olarak kayıtlara geçerken,firmanın faaliyet bölgesinin Hollanda, faaliyet alanın ise teknoloji start-uplarına yatırım olduğu belirtiliyor. Firma aynı zamanda Hollanda ortaklığı bulunan ve teknoloji firmalarına yatırım yapan Golden Horn şirketinin de yüzde 10 ortağı.
DW Türkçenin sorularını yanıtlayan Zeki Türkkan, offshore firmasının varlığını kabul ederken, firmayı kendi adına kurduğunu ve teyzesinin oğlu Osman Kavalanın şirketle bir ilişkisi olmadığını belirtti. Türkkan, diğer ülkelerde hesap açma, kapama ve diğer işlemleri daha kolay yapma olanağı sağladığı için offshore firmasını kurduğunu ifade etti. Şirketin planlanan yatırımları yapmadığını söyleyen Türkkan, şirket hesabındaki meblağı da varlık barışı ile ülkeye geri getirdiğini aktardı. Zeki Türkkan firmanın bütün hesaplarıyla beraber tasfiye edildiğini söyledi.
BURAK ÖYMEN
Pandora Papers belgelerinde bir dönem CHP Genel Başkan Yardımcılığı da yapan eski diplomat Onur Öymenin oğlu Burak Öymenin ismi de geçiyor.
2016 yılında yayınlanan Panama Papers sızıntıları, Burak Öymenin 2008de Seyşellerde Carlisle Finance Ltd. adında bir firma kurduğunu göstermişti. Pandora Papers ise Öymenin en az 10 firma kurduğunu gösteriyor.
Bu 10 firma, Singapur merkezli Interis Pte Ltd şirketi aracılığıyla Britanya Virjin Adalarında kuruluyor. Firmalar 19 Nisan 2017de Marshall Adasına taşındıktan bir ay sonra da hepsi kapanıyor.
Türkiye, Burak Öymenin ismini 2007 yılında duymaya başladı. Ortağı olduğu Capital Partners firması ile özellikle Kazakistanda inşaat projeleri yapan Burak Öymen 2007de 1,5 milyar dolarlık bir proje ile Türkiyeye gelmişti. O zamandan bu yana birçok farklı turizm firmasında yatırımcı olarak yer aldı. Dünyaca ünlü Çek model Tereza Maxova ile Didimde evlenen Öymenin, 2013 ile 2017 arasında kullandığı offshore şirketlerinin sekizinde Capital Partnerstan da ortakları olan Mehmet Erkan Erkek ve Serhan Zhumashov hissedar görünüyor.
Burak Öymen, DW Türkçenin sorularına yanıt vermedi.
AKÇAL AİLESİ
Eski Turizm Bakanı Erol Yılmaz Akçalın eşi, kızı ve yeğenleri, dokuz şirketle Pandora Papers belgelerinde yer alıyor. Belgelere göre Erol Yılmaz Akçalın eşi Ayşe Ahu Akçal, kızı Banuhan Akçal, yeğenleri Ahmet Ümit Akçal veHasan Rıfat Uğur Akçal ile ilişkili offshore şirketler denizcilik faaliyeti yürütüyor. Adalet Partisinden üç dönem milletvekili seçilen Erol Yılmaz Akçal, 1971-1973 arasında Turizm Bakanı idi. Erol Yılmaz Akçal aynı zamanda eski Başbakan Mesut Yılmazın kuzeni.
FETTAH TAMİNCE
Panama Papers ve Paradise Papers ile Malta ve Britanya Virjin Adaları merkezli sekiz adet offshore şirketi olduğu ortaya çıkan Rixos Hotels Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Fettah Tamince de yeni sızıntılarda öne çıkan isimlerden.
Pandora Papersa göre Tamince, offshore şirketleri için Trident Trust ve Asiaciti Trust üzerinden hizmet alıyor.
Britanya Virjin Adaları merkezli Depezar Services Ltd şirketi, Asiaciti Trust Singapore Pte Ltd üzerinden 2015te kuruluyor. Şirketin yüzde 25 hissesi Fettah Tamince, yüzde 25 hissesi Tufan Aytekin Gültekin, yüzde 50 hissesi Perlake Investments üzerinden Lang Capital Funda ait görünüyor.
Paradise Papers belgelerine göre Tamince, bu şirket üzerinden Maldivlerde otel yatırımı yapmak için anlaşma yapıyordu. Pandora Papers sızıntılarında yer alan belgelerden ise 50 bin dolar sermayeli Depezarın sermaye artırımına gittiği anlaşılıyor. Perlake Investments, Eylül 2017 ile Kasım 2019 arasında Depezar Services Ltddeki 4 milyon 25 bin dolarlık hissesini Tamincenin Türkiyedeki şirketlerinden Sembol Uluslararası Yatırım şirketine devrediyor.
Yine belgelere göre Tamince, Ocak 2013te Malta merkezli World Luxury Properties Holding Ltdden 25 milyon 974 bin dolarlık hisse alıyor.
Tamince, Trident Trust aracılığıyla ise Britanya Virjin Adaları merkezli Laravia Worldwide Limitedin sahibi. Mart 2013te kurulan şirketin yüzde 50 hissesi, bir ay sonra Emerging Markets Real Estate Investments B.V.ye satılıyor.
Ekim 2014te Britanya Virjin Adalarında Saadiyat Investment Limited adlı şirketi kuran Tamince, bu şirkette vekil hissedar kullanarak ismini gizliyor. Şirketin hissedarları 40 bin hisseyle Icon Hospitality Investment Limited ve 10 bin hisseyle Fontzell Finance Limited görünürken, Icon Hospitallynin direktörü Fettah Tamince, Fontzellinki ise Mohamed Saeed Mohamed Alariqi isimli bir Birleşik Arap Emirlikleri vatandaşı olarak kayda geçiyor.
Offshore bağlantılarını sorduğumuz Fettah Tamince, sorularımızı yanıtlamadı.
REHA MUHTAR
Vergi cennetlerinde tröstler üzerinden offshore şirket kuranlar Türkiye iş dünyasıyla sınırlı değil. Medya, sanat ve spor dünyasından kamuya mal olmuş isimler de listede. Bir dönemin önde gelen sunucularından Reha Muhtar bu isimlerden biri. Belgelere göre Muhtar, Trident Trust üzerinden Blacks Group Holdings Limited isimli offshore şirketin sahibi.
Reha Muhtarın vergiden kaçınmak ve parasını çeşitli yatırımlarda değerlendirirken ismini gizli tutmak için tröste aktardığı paranın yönetimi Standard Chartered Trust (Guernsey) Limited tarafından yapılıyor. Nakit hesapları, tahviller, hisse senetleri ve yatırım fonlarından oluşan yatırım portföyü Standard Chartered Bankın Londra şubesinde tutuluyor. Şirketin direktörlüğünü ise yine Türkiyeden çok sayıda zenginin offshore firmalarıyla çalışan Songbird Limited yapıyor. Temmuz 2000de kurulan Blacks Group Holdings Limited Ağustos 2017de kapatılıyor. Ulaşmaya çalıştığımız Reha Muhtar, mesajlarımıza yanıt vermedi.
AHMET NUR ÇEBİ
Belgelere göre Beşiktaş Kulübü Başkanı Ahmet Nur Çebi de eşi Berna Çebi ile birlikte, Mayıs 2010da Trident Trust firması aracılığıyla Britanya Virjin Adaları merkezli Fredetta Worldwide Ltd ve Elasea Finance Ltd adlı iki offshore şirket kuruyor.
Fredettanın varlıkları 31 Mart 2016da 18 bin 474 dolar olarak kayda geçiyor. Asıl sahiplerin ismini gizlemek için vekil hissedarların kullanıldığı şirket, Mayıs 2018de kapatılıyor. Haziran 2011de 3.5 milyon dolarlık varlığı olduğu görülen Elasea Finance üzerinden ise Londra Gatliff Roadda bir ev satın alınıyor.
Ahmet Nur Çebi, DW Türkçenin konuyla ilgili sorularını yanıtlamadı.
MEHMET ALİ ILICAK
DW Türkçenin incelediği belgelere göre gazeteci Nazlı Ilıcakın oğlu ve bir dönemin medya patronu Mehmet Ali Ilcak, Trident Trust (B.V.I.) Limited üzerinden GoGetSale Global Holdings Limited adlı Britanya Virjin Adaları merkezli offshore şirketin sahibi. DW Türkçeye konuşan Ilcak, bu şirketi hiç kullanmadığını iddia etti.
Söz konusu şirketi İngilterede faaliyet gösteren bir web sitesini almak için kurduğunu ifade eden Ilıcak, projenin başarılı olamadığını, offshore şirketin de büyük ihtimalle kapanmış olabileceğini söyledi.
TÜRKER-ZEYNEP İNANOĞLU
Yeşilçama damgasını vuran birçok yapımın altında imzası yer alan Erler Filmin kurucusu Türker İnanoğlu da kızı Zeynep İlkay İnanoğlu ile birlikte belgelerde yer alıyor. Türker İnanoğlu ve Zeynep İlkay İnanoğlu, Temmuz 1998de Trident Trust Company (BVI) Limited aracılığıyla Erler Inv. Limited adlı offshore şirketi kuruyor.
Standard Chartered Bank Londra ile tutulan yatırım portföyü, nakit hesapları, tahviller, hisse senetleri, yatırım fonları ve mülkleri içeriyor. Bu varlıkların toplam değeri 1 milyon 750 bin pound olarak kayıtlara geçiyor. Şirket Mayıs 2018de kapatılıyor.
Türker İnanoğlu adına DW Türkçenin sorularını yanıtlayan avukatı Sinem Zafer, verdiği yanıtta, müvekkilinin Türkiyeye ilk kez videoyu ve çanak anteni getiren kişi olduğunu belirtirken offshore şirketlerle ilişkisi olmadığını iddia etti. İngilterede banka hesaplarının ve gayrimenkulün varlığını kabul eden avukat, İngilteredeki hesaptan paralar ve varsa gelirlerin Varlık Barışı Kanunu ile Türkiyeye getirildiğini belirtti.
