Mağdurlar arasında, yaklaşık 2 bin lira olan açlık sınırının altında gelire sahip olanların oranı ise yüzde 83 düzeyinde.
Türkiye’de 2016 yazındaki darbe girişiminin hemen ardından ilan edilen Olağanüstü Hal (OHAL) uygulaması kağıt üzerinde sona erdi ama OHAL’in gerek fiili uygulamaları, gerek politik ve hukuki sonuçları, gerekse OHAL mağdurlarının yaşamındaki zorluklar sürüyor.
OHAL mağdurlarının karşı karşıya kaldığı ve üzerinde yeterince durulmayan sorunlardan biri de yaşadıkları ekonomik sıkıntılar.
OHAL’in Toplumsal Maliyetleri Raporu bu etkileri, verileriyle ortaya koyuyor.
OHAL ve KHK mağdurlarının ortalama 37.5 yaş civarında olduğunu tespit eden rapora göre; mağdurların yüzde 37.7’si OHAL’den önce 3 bin-4 bin TL gelire sahipken, yüzde 25.5’i 4 bin-5 bin aralığında bir gelire, yüzde 13.2’si ise 5 bin-7 bin 500 TL arası bir gelire sahip.
Ahval News’ten Dicle Eşiyok’un haberleştirdiği araştırma verilerine göre OHAL sonrası bu tablo tam anlamıyla tersine dönmüş durumda.
Araştırmaya göre OHAL mağdurlarının yüzde 41.7’sinin aylık geliri şu anda 250 TL’nin altında. Yüzde 6.2’si 250-500 TL arası, yüzde 9.7’si 500-bin TL arası, yüzde 11.2’si bin-bin 500 TL arası gelirle geçinmeye çalışırken; yüzde 14.1’i ise bin 500-2 bin TL arası gelir elde edebiliyor.
Bu veriler, OHAL KHK’ları ile görevlerinden uzaklaştırılanların yüzde 83’lük bir kısmının, Türk İş tarafından dört kişilik ailenin Kasım 2018 itibariyle açlık sınırı olarak duyurduğu 1.943 TL’nin altında bir gelire sahip olduğunu gösteriyor.
Raporu kaleme alan Doç. Dr. Bayram Erzurumluoğlu bu verileri şöyle yorumluyor:
“Araştırmamıza katılanların OHAL öncesi ve sonrası gelirleri, karşılaştırmalı analize tabi tutulduğunda OHAL /KHK mağdurları çok önemli gelir kayıplarına uğramışlardır. Yapılan detaylı analizlerde, OHAL /KHK mağduru katılımcıların mağduriyetleri öncesi ortalama aylık bireysel gelirleri 3 bin 500 TL iken, mağduriyetleri sonrasında ortalama bireysel gelirlerinin yüzde 77 oranında azalarak 800 TL’ye kadar düştüğü görülmüştür.
Ancak bu düşüş oranı hesaplamaları, ülkede yaşanan enflasyonun ortaya çıkardığı değer kayıplarını da dikkate alarak yeniden yapıldığında, gelir kayıpları yüzde 90’ı aşmaktadır. OHAL ortamının getirdiği ekonomik dalgalanmalardan, doğrudan OHAL mağduriyeti olmayanların da etkilendiği görülmektedir. Onlar da ortalama aylık gelirlerini yüzde 25 oranda kaybederek, yüzde 25 fakirleşmişlerdir. Yani OHAL toplumdaki herkese ağır bir bedel ödemiştir.”
