OHAL KHK'larıyla mala el konulması : Bir Tedbir mi yoksa ceza mı?

Olağanüstü Hal İşlemlerini İnceleme Komisyonu’nun yayımladığı verilere göre  KHK’lar ile 2.761 tüzel kişilik hakkında kapatma işlemi gerçekleştirildi.  Yani kapatılan bunca vakıf, dernek ve şirketin her türlü taşınır ve taşınmazlar ile her türlü mal varlığı, alacak ve haklar, belge ve evrak Hazineye bedelsiz olarak devredildi 
Buna dayanak olarak ta OHAL KHK’larındaki  hazineye devir edilecek mal varlıkları bakımından suçta kullanılan ya da suçtan elde edilen gibi bir ayrım yapmaksızın genel bir tedbir öngörerek taşınır, taşınmaz ve diğer tüm mal varlıklarının hazineye devrini düzenleyen bir madde gösterildi 
 Bu kadar el konulmanın maddi boyutu bir tarafa bu ne kadar hukuki...

Mülkiyet Hakkı İhlalleri İzleme Grubunun hazırladığı makalede Kapatılan Tüzel Kişiliklerin Malvarlıklarına El Konulması Tedbir Değildir sonucuna varıldı. 

Türkiyede geçerli Anayasa, Kanunlar ile Anayasa Mahkemesi ve AİHM içtihatlarının yer verildiği raporda özellikle bir çok hukuk hocasının görüşleri de yer almış. 
Özellikle makalede altı çizilen konulardan bir tanesi KHKların  hükmünün OHAL dönemi ile sınırlı olmasının anayasal bir zorunluluk olması. Bu konuda  AKPli Anayasa Hukukçusu Burhan Kuzunun yazdığı  Olağanüstü Hal Kavramı ve Türk Anayasa Hukukunda Olağanüstü Hal Rejimi kitabına atıfta bulunulmuş 
Kuzu Kitabında Anayasa, olağanüstü hal KHK’si çıkarma yetkisini süre bakımından sınırlandırmıştır. Anayasamızın 121’inci maddesinin üçüncü fıkrasına göre Cumhurbaşkanının başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu, ancak “olağanüstü hal süresince” olağanüstü hal KHK’si çıkarabilir.[1] Durumun gerektirdiği tedbirleri’ almak için KHK çıkarıldığına göre, olağanüstü hal sona erince bu KHK’ler de sona erecek demektir. Gerçekten bu KHK’ler olağanüstü halin gerekli kıldığı konulara ilişkin olduğuna göre, bunların sona ermesiyle birlikte, bu KHK’lerin de sona ermesi gerekir. Bu düzenlemeler uygulamadan kalkacak, fakat yürürlükte kalacaklardır.  demiş... 
Bakanlıkların verilerine göre el konulan gayrimenkullerin toplam değeri 15 milyar TL civarında Ayrıca Makalede Türkiyedeki bu kadar mala el konulmanın bir cezalandırma yöntemi olarak kullanıldığı da vurgulanmış 
Öte yandan Adalet Bakanlığı Türk Ceza Kanunu 54 ve 55 maddeleri ışığında Müsadere ve Elkoyma Alanında Kılavuz İlkeler başlığı ile talimat yayınlamıştı. 
Bu ilkelere göre Eşya ya kazanç kasıtlı bir suçun işlenmesinde kullanılmalı veya suçun işlenmesine tahsis edilmeli ya da suçtan meydana gelmelidir.Taksirle işlenen suçlarda müsadere söz konusu olamayacaktır.
Müsaderenin suçtan ağır sonuçlar doğuracağı ve hakkaniyete aykırı olacağı düşünülüyorsa müsadereye karar verilmeyebilecektir.Müsadere kararları duruşmalı olarak verilecektir.

Makalede Bir çok müsadere kararında Adalet Bakanlığının özellikle   Müsadere kararları duruşmalı olarak verilecektir. kuralının ihlal edildiği belirtildi 
Makalede  şu sonuçlara varılmış 

1. 2016-2018 döneminde çıkarılan KHK’lar ile tesis edilen tüzel kişilerin kapatılıp malvarlıklarının hazineye devir edilmesi işlemleri AİHS’nin 7. ve Anayasa’nın 38. Maddesi anlamında bir cezadır.
2. Bu ceza, savunma hakkı tanınmadan, adil ve tarafsız bir yargılama olmaksızın, bağımsız ve tarafsız bir yargı organı yerine idare tarafından verilmiştir.
3. Verilen ceza süresiz olmakla insan onuruna aykırı sonuçlar üretmektedir.
4. Ceza geriye yürütülerek verilmiş, kanunla düzenlenmemiş aidiyet, irtibat, iltisak, bağlantı gibi durumlar cezaya gerekçe yapılmıştır.
5. Cezaya gerekçe gösterilen aidiyet, irtibat, iltisak, bağlantı gibi durumlar, muğlak olup KHK’lar bu yönüyle Sözleşme kriterlerine uygun bir “kanun kalitesi” (quality of law) taşımamaktadır.
6. Kanun yerine KHK ile suç ve ceza ihdas edilmiş, ayrıca bu hükümler geriye yürütülerek uygulanmıştır. Böylelikle derogasyona tabi olmayan, “jus cogens”, “kanunilik” ve “geriye yürümezlik” kuralları ihlal edilmiştir.
MAKALENİN TAMAMI İÇİN TIKLAYIN