Türkiye Sosyal Tarih Araştırma Vakfı (TÜSTAV) arşivinde 1925 yılındaki belgeler arasında bulunan “İstanbul’da 1 Mayıs” şiiri ilk kez, 1 Mayıs İşçi ve Emekçi Günü’nde yayımlandı. Yazar Yücel Demirel ve öğrencileri, 20 yıldır TÜSTAV arşivindeki eski Türkçe belgelerin çevirisini yapıyor. Bu çalışmalar çerçevesinde Türkiye’de işçi ve komünist hareketin tarihine ilişkin birçok bilgi ve belge gün yüzüne çıktı, kitaplaştı. Nazım Hikmet’in şiiri ise TÜSTAV Komintern Arşivi’nde CD No: 27, Klasör No: 27_36, Belge No: 637-638’deydi.
Şiirin çevirisini Yapı Kredi Yayınları’nda Nâzım Hikmet’in eserlerinin karşılaştırmalı ve notlu bir çalışma çerçevesinde yürüten Banu İşlet gerçekleştirdi.
İşte, o şiir:
İstanbul’da 1 Mayıs
Kıpkızıl, kan kırmızı bayraklarımızın alevinden
Sarı korsan bir balon gibi soldu güneş.
Ciğerlerimizde şişen türküler ateş!
Kol kola
Düştük yola
Yedikule’den amele evleri Sirkeci’ye dayandı,
Karagümrük kırmızıya boyandı.
Kasımpaşa tersaneyi yüklendi sırtına,
Geçtik köprüden
Geliyoruz:
Yol ver bize Cadde-i Kebir!
Kaldırımları söken topuklarımızla
Tokatlıyan’da göbekli mebusları tokatladık.
Osmanbey’in ensesine atladık!
Zifosladık Şişli’nin kadife mantosunu!
Bugün toz kondurmuyoruz keyfimize!
Bugün “Mayıs Bir”!
Bir Mayıs’ta İstanbul
Bizim olmuş gibidir!
* *
Hürriyet-i Ebediye tepesinde taş kesilen
Mahmut Şevket’in iskeleti!
Seni oraya diken sınıf
Zırnık kadar bile vermedi bize hürriyeti;
Yıkıl karşımızdan!
Yangınları haykıran Yangın Kulesi tepeden bakma bize
Bir gün elbet
Seni borazan yapacağız kendimize,
İstanbul’un ağzı
Haykıracak kızıl inkılâbımızı!
Nun [Nâzım] Ha [Hikmet]
