Prof. Dr. Naci Görür ve Prof. Dr. Kamil Yılmaz, Hilton İstanbul Bosphorus Conference Centerde yapılan T24 Yıllık Buluşmalarının Dördüncü Panelinde, beklenen Marmara depreminin olası sonuçlarını ve ekonomiye olası etkilerini konuştu.
Görür, Kuzey Anadolu Fayının kuzey kolunun her 250 senede bir, ortalama olarak 7 ve üzeri deprem ürettiğini belirtti. Görür, Bugün tekerrür periyodu doğmuştur diye devam etti ve Marmara denizinde artık deprem olacak mı olmayacak mı bunu bırakalım. Bilimsel gerçek, bu depremin olacağı yönünde ifadelerini kullandı. Görür, depremin İstanbulun Avrupa yakasında 9 şiddetinde hissedileceğini belirtti.
KUZEY ANADOLU FAYININ BİR ÖZELLİĞİ VAR
Marmara Denizinin bir deprem denizi olduğunu ifade eden Görür, Deprem olduğu için, Kuzey Anadolu Fayının kuzey kolu o bölgede aktif olduğu için bu deniz oluşmuştur. Denizin oluşum nedeni bu bölgedeki fay hareketi ve depremlerdir. Kuzey Anadolu Fayının bir özelliği var, yüzyıllardır böyle devam ediyor. Depremlerin doğudan batıya doğru taşıyor. Biz buna depremlerin göçü adını veririz dedi.
MARMARA DENİZİNİN KIRILMASINI BEKLİYORUZ
Görür, 20. yüzyılda 1939 Erzincan depreminden sonra olan depremler: 42, 43, 57, 67, 99de 2 tane... Bu depremler Erzincandan başlayıp Marmaraya kadar geliyor. Bu depremlerin her biri yedi civarında ya da daha büyük.
Doğudan başlıyor 39da, 99da İstanbulun kapılarına dayanıyor. 99 depremleri olduğu zaman biz alarm verdik, İstanbulu depreme hazırlayın diye. 99da Kocaeli depremi oldu, onun batısında Marmara Denizi var. Kuzey Anadolu Fayı nerede bir deprem yapıyorsa, bir sonraki deprem onun batısındaki bir alan. Yani stresi transfer ederek kıra kıra geliyor. Marmara Denizine dayandı şimdi ve Marmara Denizinin kırılmasını bekliyoruz. ifadelerine yer verdi.
FAYLAR KIRILDIĞI TAKDİRDE MARMARADA MİNİMUM 7,2; MAKSİMUM 7,6YA VARACAK DEPREM OLUŞACAK
Görür, yukarıdaki haritaya işaret ederek, Marmarada meydana gelmesi beklenen depremle ilgili Adaların güneyindeki fay kilitli faydır. Kırılmasını beklediğimiz faydır. Kumburgaz Fayı var bir de, o da kilitlidir. Marmaranın batısında olan fay ise, Tekirdağ Fayı; 1912 yılında Şarköy depreminde kırılmıştır. Deprem beklediğimiz iki fay kolu var: biri Kumburgaz Fay Kolu, ve Adalar Fay Kolu. Bu faylar kırıldığı takdirde Marmarada minimum 7,2; maksimum 7,6ya varacak deprem oluşacaktır. dedi.
AVRUPA YAKASINDA, SARI-KAHVERENGİ ZEMİN HAKİMDİR. GENÇ ZEMİN, GÖRECELİ OLARAK ÇÖKENLERDİR, FAZLA DAYANIKLI DEĞİLDİR
Görür Avrupa yakasında, sarı-kahverengi zemin hakimdir. genç zemin, göreceli olarak çökenlerdir, fazla dayanıklı değildir. Zemini bu yerler oluşturuyorsa depreme dayanıklı değildir, depremi büyütecek niteliktedir. bunların üstüne yapılan yapıların çok dikkatli yapılması gerekir.
Çünkü deprem açısından alttaki zemin de sorun çıkartır. Asya tarafında, daha eski kayalar vardır. Deprem zararlarını daha azaltabilecek, daha dayanıklı, üzerindeki ve içindeki yapılara daha fazla zarar vermeyecek özelliklere sahiptir. Asya yakası, deprem açısından Avrupa yakasından görece daha iyidir zemin ve jeolojik koşullar bakımından. Su depremde son derece sakıncalıdır. Suyun basıncı, zemin üzerindeki yapıların dengesini bozmaya sebep olur. ifadelerine yer verdi.
AVRUPA YAKASI HER YÖNÜYLE ASYA YAKASINDAN DAHA FAZLA ETKİLENECEKTİR
Görür Asya yakasında zemin, Avrupa yakasına göre çok daha farklılık gösteriyor. Avrupa yakasında zemin iyi ölçüde değil. Marmaranın kıyılarında kırmızı renkler egemen. Yer ivmesi deprem sırasında sahile yakın alanları etkileyecek. Avrupa Asya çok fark etmiyor. Marmaradan içeri doğru 10km mesafede zeminin ivmesi çok fazla.
Bütün yapılara daha fazla yük bindireceği anlamına geliyor bu. Depremin şiddetine baktığımız zaman Avrupa yakasında, özellikle sahile yakın yerlerde şiddet 9 seviyesinde. Avrupa yakasında, depremin şiddeti kaçınılmaz olarak çok daha fazla. Asya yakasına bakarsanız, lacivert alan sınırlı, daha az. Avrupa yakası depremden daha fazla etkilenecektir şiddeti açısından. Asya yakası nispeten daha az etkilenecektir.
Özet olarak, Avrupa yakası her yönüyle Asya yakasından daha fazla etkilenecektir, depremin şiddeti orada daha fazla olacaktır. zeminin yapısı orada daha kötüdür. Asya daha iyi zemin açısından ama sahil bölgesinde iki kıta arasında çok bir ayrım söz konusu değildir. diye konuştu.
İSTANBULDA MİNİMUM 98 BİN BİNA YERLE BİR OLACAK
Görür, Mal kaybında, 37 bin 984 bina yıkılmış 11 ilde. İstanbul Büyükşehir Belediyesinin çalışmasına göre, İstanbulda yerle bir olacağı düşünülen bina sayısın minimum 98 bindir. Bu da İstanbulda yapı stokunun özelliğinden ve yoğunluğundan kaynaklıdır. Yüzde 60ı gecekondu mantalitesiyle yapılmıştır, iyi malzeme kullanılmamıştır, malzemeden yasadışı olarak çalma çırpma yoluyla dayanıksız yapı stoğu ortaya çıkmıştır.
İstanbulda bu depremin diğer önemli sonuçlarından biri de ekosistem ve çevre kirliliğidir. Bununla baş etmek için daha şimdiden çok yoğun hazırlanmak lazım. 100 milyon ton atık, bugünkü deprem bölgesinden çıktı. Bu molozu bertaraf edemedik, kentlere yakın yerlere yığdık, gömdük, güya hallettik!
Moloz gömüldüğünde içindeki bileşenler, asbest de dahil fizikokimyasal biyolojik olaylar bu bölgedeki bütün istenmeyen zehirli kanserojen maddeler toprağa sızar ve akarsular vs. üzerinden besin zinciri üzerinden vatandaşın masasına gelir.
Depremin öldürmediği insanlar, bu sebepten etkilenecektir. İstanbulda değil 100 milyon ton çok daha fazla çıkacak. İstanbulda yetkililer çıkacak molozu nasıl bertaraf edeceklerini asla bilmiyorlar. 100lerce milyon ton malzemeyi siz istanbulda uluslararası yöntemler dışında bertaraf ederseniz oluşturacağınız çevre kirliliği + Marmara, bizim bu bölgede yaşamızı zorlaştıracaktır. dedi.
