Lockheed Martin, Türkiyenin F-35 programından çıkarılmasının ardından Türkiyede üretilen parçaların ABDde üretilmeye başlayacağını açıkladı.
Şirketin ikinci çeyrek gelirlerinin açıklandığı toplantıda konuşan Lockheed Martin CEOsu Marillyn Hewson, Mart 2020 itibarıyla Türkiyenin üretim zincirinden çıkarılmasının planlandığını duyurdu.
Reutersın aktardığı gelişmeye göre Türkiyede F-35lere parça üreten şirketler Mart 2020den itibaren bu üretimlerini sonlandırmış olacak.
F-35 programına dahil olan ülkeler arasında yer alan Türkiye, uçakların kokpit göstergelerinden iniş takımlarına kadar yüzlerce parçayı üretiyordu.
ABD, Türkiyenin Rus yapımı S-400 füzelerini alması nedeniyle Ankaranın F-35 programına katılımını durdurmuştu. Türkiye ise ABDden Patriot sistemini almak istediklerini, bu satış gerçekleşmeyince Çinden hava savunma sistemi almanın planlandığını fakat bu şirket ABD yaptırımları listesine girince Rusyadan S-400 almak zorunda kaldığını söylüyor ve yaptırımlara karşı çıkıyor.
ABDnin bu kararı sonucu Türkiyenin almayı planladığı 100 uçak da Ankaraya satılmayacak.
Bu konuyla ilgili de bir bilgi veren Hewson, aralarında Polonyanın da yer aldığı bazı ülkelerin bu uçaklarla ilgilendiğini duyurdu.
Reutersa göre F-35 uçakları Lockheed Martinin büyümesine en fazla katkı veren ürünü oldu ve cirosunun üçte birini oluşturdu.
Şirket 2019da 131 F-35 uçağını alıcı ülkelere teslim etmeyi planlıyor.
Lockheed Martin F-35: ABDnin Türkiyeye teslimatını geciktirdiği savaş uçaklarının özellikleri
Türkiyeye teslim edilen iki F-35 uçağı ABDde tutuluyor. Türk pilotlar ABDye giderek F-35leri kullanmak için eğitim alıyordu ancak bu eğitimlerin de Temmuz sonunda bitirilmesi planlanıyor.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise dün yaptığı açıklamada Türkiyeye F-35 jetlerinin verilmemesi durumunda Türkiye kendi savaş uçağını üretecek teknolojiye kavuşana kadar başka ülkelerden savaş uçağı alabileceğini duyurmuştu.
Türkiyeden hangi şirket hangi parçaları üretiyor?
F-35in internet sitesinde Türkiyede üretilen parçalarla ilgili şu bilgiler veriliyor:
2004 yılından bu yana programa destek veren Alp Havacılık, F-35 uçak gövdesi yapısal parçaları ve asambleleri, iniş takımı bileşenleri ve motor için F135 motoru titanyum entegre kanat rotorları üretiyor.
F-35 Elektro Optik Hedef Sisteminin parçası olan gelişmiş optik bileşenler için üretim yaklaşımları geliştirenveF-35 CNI Aviyonik Elektronik Arabirim Kontrol Cihazı üzerinde Northrop Grumman ile birlikte çalışan ASELSAN ayrıca yakın zamanda tam ölçekli üretim faaliyetlerini başlatacak.
AYESAŞ şu anda iki temel F-35 bileşeni olan füze uzaktan kumanda arabirimi ve panoramik kabin ekranının elektronik kartlarının tek tedarikçisidir.
F-35 Elektrik Kabloları ve Ara Bağlantı Sisteminin (EWIS) yüzde 40ını üretmekte olan FOKKER ELMO ayrıca, tüm merkezi bölüm kablo sistemleriyle TAIyi destekleyecek. FOKKER ELMO ayrıca motor için, büyük bir kısmı İzmirdeki tesislerinde üretilecek olan EWIS geliştirecek.
2005 yılından bu yana F-35 eğitim sistemlerini destekleyen HAVELSAN, gelecekte Türk F-35 Entegre Pilot ve Bakım Eğitim Merkezi (ITC) ve Türkiyedeki ilgili eğitim sistemlerinin geliştirilmesi için öncü bir rol üstlenmektedir.
2005 yılından bu yana F-35i destekleyen KALE HAVACILIK, TAI ile birlikte F-35 uçak gövdesi yapısal parçalarını ve düzeneklerini üretiyor. Üç uçak tipinin de iniş takımı kilit asambleleri için Heroux Devteki tek tedarikçi olarak destekleyen Kale Havacılık ayrıca, motor donanımlarının üretimi amacıyla İzmirde Pratt & Whitney ile bir ortak girişim oluşturmuştur.
2004 yılından bu yana F-35 Programını destekleyen MIKES, British Aerospace Engineering (BAE) ve Northrop Grumman için F-35 uçak bileşenleri ve asambleleri sağlıyor.
ROKETSAN ve TUBITAK-SAGE birlikte, 5. nesil savaş uçağı F-35 uçağında dahili olarak kullanılacak hassas güdümlü Stand-off Füzesinin (SOM) geliştirme, entegrasyon ve üretimini yürütüyor.
2008 yılından beri F-35 Programını stratejik olarak destekleyen ve tüm F-35 uçaklarında kullanılan donanımları sağlayan TUSAŞ (Türk Havacılık ve Uzay Sanayii), Northrup Grumman ile birlikte uçak orta gövdesi üretim ve montajı, kompozit dış kaplama ve silah bölmesi kapakları ile fiber kompozit hava girişi kanallarının üretimini yürütüyor. Havadan Yere Pilonlar ve adaptörler dahil F-35in Alternatif Görev Ekipmanlarının (AME) yaklaşık yüzde 50sini üreten TUSAŞ, Pratt and Whitney ile imzaladığı stratejik anlaşma doğrultusunda önümüzdeki dönemde FACO ve MRO&U için ülke ve bölgede lider konumu hedefliyor. TUSAŞ ayrıca Otonom Lojistik Global Destek (ALGS) sistemi kapsamında Türk Silahlı Kuvvetlerinin organik depolarını temsil etmek üzere seçilmiştir.
BBC Türkçe
