ABD Temsilciler Meclisinde Ülkü Ocaklarının terör örgütü olup olmadığını araştırılması teklifi Türkiyede gündem oldu ve MHPden Genel Başkan Devlet Bahçeli başta olmak üzere teklife çok sayıda tepki geldi. Bahçeli, ülkücüden terörist çıkmayacağını söyledi.
Ancak konu ABD ile gündeme gelmiş olsa da ülkücüleri terörle ilişkilendiren ve hatta faaliyetlerini yasaklayan Azerbaycan ve Kazakistan gibi dikkat çekici ülkeler de var.
KAZAKİSTANDA 2005TEN BERİ TERÖR ÖRGÜTÜ LİSTESİNDE
Kazakistan Cumhuriyeti Yüksek Mahkemesinin 15 Mart 2005 tarihli kararına göre Bozkurtlar (Kazak makamların yazdığı şekilde: Boz Gourde), terör örgütü olarak anılıyor. Aynı tarihte Taliban ve Müslüman Kardeşler de ülkenin terör örgütleri listesine girmişti.
Kazakistan Cumhuriyeti Kültür ve Spor Bakanlığının Din İşleri Komitesi tarafından yayınlanan açıklamasında(1) aşırı radikal olarak tanımlanan Bozkurtların geçmişte siyasetçilere ve sendika liderlerine, akademisyenlere, gazetecilere suikastlar düzenlediği aktarılıyor. Taksim Meydanındaki 1 Mayıs katliamının hatırlatıldığı metinde, “Mayıs 1977 tarihinde İstanbulda Bozkurt teröristler barışçıl bir gösteriye ateş açtı, saldırının sonucunda 40 kişi öldü” ifadeleri yer alıyor.
KAZAK ÖĞRENCİLERİ ÖRGÜTLEME KAMPANYASI
Kazakistanın bu kararının arkasında ise Bozkurtların Turancılık ideolojisi nedeniyle kendi egemenlik haklarını tehdit ettiği gerekçesi yer alıyor. Bozkurtların tek bir Türki devleti yaratma hedefinin Kazakistanı da içerdiği belirtilen açıklamada hareketin ülke sınırları içerisinde de faaliyet gösterdiği dile getiriliyor: “Bu örgütün ülkedeki ziyaretleri ve aynı zamanda Bozkurt temsilcilerin el altından Kazakistandan Türkiyeye giden öğrencileri saflarına katma kampanyası yürüttüğü biliniyor.”
BOZKURTLAR VE AZERBAYCANDAKİ DARBE GİRİŞİMİ İDDİASI
Hazar Denizinin diğer yakasındaki Azerbaycanda ise daha farklı bir tablo ile karşılaşıyoruz. Ülke, resmi olarak Bozkurtları terörist olarak görüyor (2). Öyle ki Bozkurtların bu ülkenin tarihinde Kazakistana kıyasla çok daha aktif bir rolü var. Sovyetler Birliğinin dağılmasıyla Ermenistan ile Azerbaycan arasında başlayan Birinci Karabağ Savaşına Türkiyeden gelen ülkücülerin de oldukça sistematik şekilde dahil olduğu ve burada kamp kurduğu biliniyor.
Ancak Türkiyenin 1995 yılında ülkenin lideri Haydar Aliyeve karşı darbe girişimine destek olduğu ve Bozkurtların da bu kalkışmada yer aldığına dair ciddi bir kanı var. Hasan Aksay, T24te yayınlanan bir yazısında söz konusu olayda Türkiyenin rolüne geniş yer veriyor. Haziran 1992’de Azerbaycan Devlet Başkanı seçilen Halk Cephesi lideri Ebulfeyz Elçibeyin Türkiye’de hızla bizim adamımız olarak algılanmaya başlandığını belirten Aksay, Elçibeyin bir yıl sonra gerçekleşen bir darbeyle iktidarı kaybetmesinden sonra yerine gelen Haydar Aliyevin Ankarada Rus Uşağı olarak algılandığını ifade ediyor.
KONU GÜNDEME GETİRİLMEDİ
Aksay, “Yıllar boyu MHP yönetiminin direktifleri ve Halk Cephesi’nin koruması altında Azerbaycan’da kamplar kuran Türk ülkücüleri, Turancılar sanki bir savaşa hazırlanmaktadır” sözleriyle o dönemki duruma dikkat çekiyor. Türkiye tarafına dairse darbe girişiminden tam üç ay önce, 12 Aralık 1994 tarihinde Türkiyeden Baküye yüklü miktarda silah ve cephane de götürüldüğü ve Azerbaycanda 60 kişilik özel bir birliğin eğitildiği de ortaya çıkan gerçekler arasındadır diyor. Yazının devamında ise şu ifadeler yer alıyor:
“Aliyev’in bastırdığı başarısız darbe girişimi, 400 civarında insanın hayatına mal olmuştur (Gazi katliamı). Bunlar arasında, Türkiye Özel Harekat Polisi aracılığı ile eğitilen Azerbaycan’daki özel polis kuvvetlerinin başındaki Ruşen Cevadov da vardır. Kimilerine göre darbe girişimini önceden bilen Haydar Aliyev, büyük bir soğukkanlılıkla –belki de aslında Rusya, Batı ve Türkiye arasında yürüttüğü denge siyasetini sürdürebilmek amacıyla- artık pek güvenmediği Türkiye ile ilişkileri sürdürmüş, darbe konusunu aleni olarak gündeme getirmemiştir. Yalnızca bir kez, Ankarada dönemin TBMM Başkanı Hüsamettin Cindoruka Türkiye, bizim içişlerimize burnunu soktu, olaylar 400 civanıma mal oldu, demiştir.” (3)
FAALİYETİ YASAKLANDI
Azerbaycan Milli İlimler Akademisinin ülke tarihini anlattığı kitabın 7inci cildinde o dönem Bozkurtların Bakü siyasi hayatındaki etkisine dair dikkat çekici ifadeler yer alıyor. Kaynakta 1993 yılının ikinci yarısında ve 1994 yılının başlarında muhalefetin radikal koluna önderlik eden güçlerin, özellikle de Bozkurt Partisinin oldukça aktif olduğunu görüyoruz.(4)
Darbe girişimi sonrasında 1995 yılında Bozkurt Partisi kapatılır ve liderleri hapse atılır. Azerbaycanda Yargıtay, partinin kullandığı ismin yasalara aykırı olduğunu söyleyerek bu kararı alır. Parti daha sonra her ne kadar farklı isimlerle varlığını sürdürse de ülkede ciddi bir etkisi kalmaz.
AVRUPADA DA TARTIŞILIYOR
Ülkücülerin gözü şimdi konuya dair ABDnin atacağı adımlarda. Bugüne kadar özellikle Avrupa ülkelerinde son dönemde Bozkurt hareketinin yasa dışı ilan edilip yasaklanmasına dair pek çok adım atıldı.
Avusturyada Mart 2019da aşırıcılık ve siyasal İslam ile mücadele gerekçesiyle aralarında bozkurt sembolünün de bulunduğu, çeşitli gruplara ait işaret ve sembollerin kamuya açık yerlerde kullanımını yasaklayan Sembol Yasası yürürlüğe girmişti. Kasım 2020de Fransa İçişleri Bakanı Gerald Darmanin, ülkede aşırı sağcı Bozkurtlar hareketinin yasaklandığını duyurmuş, hareketin ayrımcılık ile nefrete teşvik ettiğini ifade etmişti. Aynı ay Hollandada iktidar ve muhalefet partileri, Bozkurtlar olarak bilinen Ülkü Ocakları’nın Avrupa Birliğinde yasaklanmasını ve yaptırım listesine alınmasını talep etmişti.
Kaynaklar
(1) Committee for Religious Affairs of The Ministry of Culture and Sport of The Republıc of Kazakhstan, The list of prohibited on the territory of the RK foreign organizations
(2) Herkesin Teröristi Kendine - Ali Kayalar
(3) Müdahaleci Türk dış politikası: Özbekistan, Azerbaycan, Suriye - Hakan Aksay
(4) Az?rbaycan Milli Elml?r Akademiyası, AZ?RBAYCAN TARIXI 1941-2002-ci ill?r
