Kadir Gürcan | TURKHANE.com
Tarih ve rakamları aklınızda tutamayacağınızı biliyorum ama, yeni bir Afganistan Krizinin başlangıç günlerinde bazı takvim bilgilerini kaydetmemiz gerekiyor. İnsan nisyan ile malul. Ülkenin Rus işgalinden kurtulduğu yıllara ait takvim bilgileri hiçbirimizin aklında değil. Talibanın ilk anda yaptığı “The Islamic Emirate of Afganistan”, Afganistan İslam Emirliği, tabela değişikliği ile hadiseyi çözmeye çalışırsanız, ülkenin elli yıldır yaşadığı sürekli yıkımı izah etmede zorlanırsınız.
Realiteler ile yüzleşmek için rakamlara tahammül etmek kaçınılmaz. Aksi halde, Trumpçı Saray ve Havuz Medyasının asılsız yakıştırmaları ile “Acaba Bidenı tercih etmekle hata mı ettik!” endişelerine kapılabilirsiniz. Rahat olun! 180 milyon Amerikalı seçmenin tercih ettiği Biden konusundaki zihni tercihinizde hatalı değilsiniz.(1) En azından Eski Başkan Trumpın ABDnin en kötü başkanı olduğunu biliyorsunuz. Havuz Medyası Trump Seviciliği konusunda çırpındıkça daha da ayağa düşüyor. Trump Tarikatına gönülden bağlı olanların Ağustos ayı hayalleri de suya düştü. Mayıs ayından bu yana, Trumpın tekrar başkan ilan edileceğine inanıyorlardı.
Trumpın bir yıl önce Taliban ile yaptığı anlaşmanın iyi olduğuna inanan bir kişi daha var. Mike Pompeo. Hani şu, Kasım 2020 seçim sonuçları açıklandıktan sonra, “Başkan Trumpın ikinci dönemi hepimiz için hayırlı olsun!” diyerek, siyaseten intihar eden ABDli eski Dışişleri Bakanı. Ha, bir de bizim Havuz Medyası var! Onlar da, ABD Afganistanda ne arıyor diye veryansın ediyorlardı. Şimdi de, “ABD Afganistandan neden böyle çıkıyor. Afgan halkına ihanet etti!” diyorlar.
Afganistan ile ABD arasındaki barış görüşmeleri Doha, Katarda 29 Şubat 2020 başlamış.(2) Anlaşma sağlandıktan sonra Eski Başkan Trumpın, Afganistandaki Amerikan askerlerine “Eve Dönüş!” sinyali vererek, Kasım 2020 seçimleri yatırımı yaptığını herkes biliyordu. Kasım seçimlerini kaybettiğini bir türlü anlayamayan Eski Başkan Trump, daha geçen ay “Afganistandan çekilme sürecini ben başlattım. Biden, geri adım atamaz!” diyerek operasyondan kendine pay çıkarmayı ihmal etmedi. Aslında Trump, İsraildeki ABD elçiliğini Kudüse taşıdıktan sonra, Afganistandan askerleri çekerek, bir savaşı sona erdiren başkan görünümü ile Nobel Barış Ödülüne yürümeyi hedeflemişti. Kasım seçimlerini kaybedince, bütün hayalleri gibi, Barış Güvercinliği(!) de suya düştü.
Biden sekiz aydır, önceki başkanın enkazını kaldırmakla meşgul. Trumpın Ortadoğuda şuursuzca ve nereye varacağını bilmeden attığı adımlar açık dosyalar olarak kaldı. Irakta Kürtler, Suriyeden Amerikan askerlerinin çekilmesi, İrana operasyon yapmak için sarf ettiği gayret ve Afganistan Hükümetine rağmen Taliban ile yapılan anlaşma eski başkanın geriye bıraktığı yarım işler cümlesinden. Başkan Biden, “Bu enkaz Trumpa ait!” dese de kısa vadede meramını kimseye anlatamayacak! Neylersiniz ki, devlet işleyiş ve insicamı bazen böyle demir leblebiyi çiğnemeyi gerektiriyor. Yoksa, Bizim Saraylı gibi bir sabah “İstanbul Anlaşmasını tanımıyorum! İstanbul benim, anlaşma da benim!” diyerek zeytinyağı gibi su üstüne çıkmak kimin aklına gelmez!
ABDde herkesin bildiği bir gelenek var. Cumhuriyetçi (GOP) kökenli başkanlar savaş başlatırlar, Demokrat Partili başkanlar savaşları bitirmek için uğraşırlar. Muhafazakar ve vatansever seçmen kesimi için bir kaç on yılda bir savaş, asker ve kahramanlık çeşnisi yüksek duygu birikimi şart. 1990da Baba Bushun başlattığı Irak Savaşının enkazını Demokrat Bill Clinton sırtladı. Oğul Bushun 11 Eylül saldırısı bahanesi ile Afganistanda giriştiği maceranın faturası Siyahi Başkanın önüne kondu. Trumpın dengesizliği de Bidena kaldı.
Başkan Obama, İllinois senatörü iken, Irak Savaşının çok yanlış bir karar olduğunu söylemiş ve Başkan olması halinde, Iraktaki askeri birlikleri geri çekeceği sözü vermişti. Başkan olduktan sonra da bu sözünü yerine getirdi. 2008 ekonomik Krizinin en büyük sebeplerinden biri sayılan Irak Operasyonu Amerikan ekonomisine 4.5 Trilyona mal olmuş. Genç Obamanın siyasi hayatındaki bu tutarlılık, Siyahi Başkana Nobel Ödülünü getirdi. Eski Başkan Trumpı çileden çıkaran en önemli sebeplerden biri de bu! 2019 yılında, Japon Başbakanı Trumpı Nobele Aday gösterdi ama, kimse ciddiye almadı. Başkanlığı bir döneme çakılıp kalınca, gül gibi Nobel Ödülü elinden kayıp gitti!
ABD siyasetinin duayenlerinden sayılan Joe Biden, neredeyse yirmi yıldır devam eden ve bir yere gitmeyen Afganistan Operasyonu için karar vermek zorundaydı. “Halihazırda 1 Trilyona mal olan bu lüzumsuz operasyonu bitirmek için En iyi gün ve şart hiç gelmeyecekti!” diyen Biden, iki tarafı da kirli değneğin bir tarafından tutma cesaretini göstermiş oldu. Öyle ya! Zaten siyaset en mükemmeli yapmak değil, ihtimaller arasından birini tercih ederek sürdürülen bir sanat değil mi?
Türkiye neredeyse yirmi yıldır, içinde bulunduğu coğrafik yapıda, herkes ile kavgalı Saray ve Hükümet elinde, başlattığı savaşları bitiremeyen zavallı bir ülke durumuna düştü. Talibanın Afganistanda iktidarı ele geçirmesine neden sevindiklerini hala anlamış değiliz. Saray, Suriye, Libya ve Irak cephesinden sonra bir de Afganistan cephesi mi açacak, dersiniz!
Joe Bidenin Afganistan konusundaki kararını yerinde bulan bir yazar “Biden, Kandahara pirinçe giderken, Kansastaki bulgurdan olmak istemiyor!” yorumunu yapmış. Bu zor kararlar, Joe Bidena bir de Nobel Barış Ödülü getirirse, Eski Başkan Trumpın turuncu suratının alacağı rengi şimdiden merak ediyorum!
1- https://www.yahoo.com/news/op-ed-afghanistans-rapid-fall-161230050.html2- https://www.yahoo.com/news/biden-points-to-deal-negotiated-by-trump-to-explain-afghanistan-exit-215848097.html
