[Kadir Gürcan] Aidiyet zedelenmesi!

KADİR GÜRCAN 
Brükselde yapılan NATO olağanüstü görüşmesinin tek konusu Rusya-Ukrayna krizi için alınması gereken acil kararlar merkezliydi. Biden dışında, diğer devlet başkanlarının genel kanaat ve düşünceleri gündem olmadı. Dört yıllık bir fetret döneminden sonra, ABDnin NATOya eski performansı ile dönmesi, üye ülkeler için önemli bir motivasyondu. Toplantı olağanüstü olunca, daha önceki yıllarda olduğu gibi “Ben daha önemliyim. NATOnun olmazsa olmazıyım!” ucuzluklarına kimsenin tahammülü yoktu. Yüzlerdeki fotojenik tebessümler, biraz sonra çekilecek aile fotoğrafı içindi.

Toplantıya acilen karar verilmiş olsa da uluslararası görüşmelerde alışılmış ritüeller ihmal edilmiyor. Üye ülkelerin birlikte çektirdikleri hatıra fotoğrafı da bunlardan biri. Herkesin nerede duracağı önceden belirlenen platformda, ayaküstü nezaket görüşmeleri için kısa da olsa vakit oluyor. Dikkatimi çekti, son fotoğraf karesi hazırlıkları esnasında liderler tokalaşırken, Bidenin Türk Cumhurbaşkanı ile tokalaşmak şöyle dursun, göz göze gelmekten bile kaçınması neden ola ki? Sarayın yüzündeki tebessüm ve beklenti, abarttığımı düşünmeyin ama, aile fotoğrafı için bile oldukça fazlaydı. Dahası, bizim Saray ve Havuz Medyasının belalısı olan Macrona Bidenin gösterdiği yakınlık, düşman çatlatacak cinstendi. Acaba, İngiltere Başkanı tombul Johnson araya girmeseydi, Biden Cumhurbaşkanı ile tokalaşır mıydı? Yoksa o da mı önceden ayarlanmıştı? Bu tür detayları paylaşmaktan zevk alan dostlarım bile şeytanın gizlendiği bu detayı ıskalamışlar.

Görüşme öncesinde, Türkiyedeki medya organlarında estirilen hava, Türkiyenin Rusya-Ukrayna arasında ortaya koyduğu performansın taltif ve ödüllendirilme beklentisi şeklindeydi. Bir hafta önce verilen haberlerdeki “Biden ile görüşme kesin!” aculluğu boşuna mı? Öyle olmadı. Toplantı öncesi Beyaz Saray Sözcüsü, diğer ülkeler ve özelde Türkiye ile bire bir görüşme olmayacağını açıklamak zorunda kaldı. Hani şu “Herkes dursun, Kandıralı sen de dur!” asker komutundaki hususilik. Beyaz Saray, Cumhurbaşkanlığı İletişim Biriminin asılsız haber konusundaki kötü şöhretine aşina.

Rusyaya karşı alınması gereken tedbirler konusunda tavizsiz duruş, ABD ve Fransadan geliyor. Almanyanın enerji açısından Rusya bağımlılığı ABnin yıldız ülkesini tökezletiyor. Biden, başta Almanya olmak üzere pakta üye diğer ülkelerin Rusyaya olan enerji bağımlılıklarını rahatlatacak ya da minimuma indirecek projeler üzerinde çalıştıklarını duyurdu. Bidenın enerji desteği konusundaki destek projesini açıkladığı anlarda, ABDye ait LNG (Lequefied Natural Gas) tankerlerinin çoktan Avrupa limanlarına demir attığı biliniyordu. Bunlar, Rusya-Ukrayna krizi sonrası neler yapılması gerektiği ile alakalı olarak herkesin duymak istediği adımlardı.

AB Genel Sekreteri Ursula Von Der Leyenin sosyal medya hesabında işaret ettiği “Ukraynaya insani yardımın devamı, enerji konusundaki ortak çözüm, demokratik değer ve normların korunması gerektiğinde fikir birliği içindeyiz.” noktalar da dikkate değer gelişmelerden. 7.1 trilyonluk internet, haberleşme, bilgi paylaşımı ve data transferi konusundaki yatırım anlaşması da bu gelişme kalemlerinden. Rusyaya enerji bağımlılığını bitirmenin yanında Rus Cyber saldırılarının da boşa çıkarılması bu şekilde mümkün olacak. Fransanın bu konuda önemli bir rolü olduğu söyleniyor. Bidenin Makrona olan yakın alakası bundan kaynaklanıyor olabilir. Rus Hackerler, Fransaya Cyber saldırı yapmaya pek meraklı oldukları için Fransa bu konuda oldukça tecrübeli.

Ee, bunca nefes bir “Tokalaşma!” meselesine nasıl bağlanıyor? İşin aslı yazarınız resmi bir ritüeli büyütmeyecek kadar hoşgörülü ve işi oluruna bırakacak kadar safderundur. Ama bu basit detay herkes için öyle değil. Saray soytarılığını kendi parti arkadaşlarını bile tiksindirecek kadar abartan bir milletvekili son Saray ziyaretlerindeki hayal kırıklığını “O kadar test yaptırdık. Şehir hamamında yunduk-yıkandık, dezenfektandan geçtik, bir elimizi bile sıkmadı. Şahsen aidiyet hissim zedelendi!” diyerek velinimetine pek alınmış. Zavallı, murdar öldüğüne bakmıyor bir de öd ağacından tabut arıyor! Tokalaşmaya ne derin manalar yüklendiğine de bir bakın?

Brükseldeki toplantı sonrasında Türkiyeye dönen Cumhurbaşkanı, Rusyadan alınan S-400 anlaşmasından vazgeçilmeyeceğini duyurdu. Oysa, geçen hafta ABDden bu konu ile alakalı gelen yanıt gayet net idi; “S-400ler ile F-35ler bir arada olmaz!” Cumhurbaşkanı, Brükselde çekilen aile fotoğrafından sonra ya konuşulanları hiç dinlemedi, ya da kendisinden hiç bahsedilmemesini çok ciddiye aldı. NATOya üye ülkelerin ciddi ve somut adımlar attıkları görüşmelerde S-400 meselesi gündem olmayacak kadar önemsiz bir detaydı bu yüzden zikre değer bulunmamış olmalı. NATOnun, Türkiyenin üye ülkelerden biri gibi davranmasını beklemesi gayet normal ve bu hususta taviz yok.

Cumhurbaşkanının S-400ler ile alakalı açıklaması görüşme sonrasında oldu. Uzak bir ihtimal ama, Başkan Bidenin Türkiyenin can attığı görüşme taleplerine cevap vermek şöyle dursun Saray ile tokalaşmayı bile fazla bulması, Türk yetkililerde NATOya ait aidiyet zedelenmesine yol açmış olmasın? Sarayın ABD ilişkilerinde ne kadar duygusal olduğunu herkes biliyor ya! İç piyasada çakılan itibar için Brüksel görüşmeleri bir fırsattı, o da kaçtı. Hüsrana uğrayan Havuz Medyası da, NATO haberlerini anında kesiverdi.